Karper, traditie en gebruiken

[Pepa]

Hallo Forummers

Zo, het karper slachten is weer achter de rug, als het goed is, is er goed gegeten en binnenkort begint de werkelijke vastentijd.
Ik ben op zoek naar achtergronden, geschiedenis en status van de karper, of kerstkarper, in Tsjechië. Wie kan mij wat vertellen, schrijven over de karper? Welke precies wordt er gegeten want er zijn meerdere soorten en waar komt de karpertraditie vandaan. Elk land in Midden-Europa heeft zo zijn eigen verhalen en geschiedenis. In Polen, Hongarije en bij de Joden heeft de karper ook een belangrijke plaats op het menu. Op dit moment ben ik begonnen aan onderzoek en verzamelen van informatie om over het karpereten, een film te maken, c.q. boek te gaan schrijven. Ik zit niet te wachten op allerlei recepten, het mag wel natuurlijk wel, maar helaas ontbreekt de tijd om al die recepten ook daadwerkelijk te maken. Maar liever heb ik wat meer informatie en verhalen over achtergrond en plaats in de traditie.

Bijvoorbaat dank,
grote groet,
Pepa/Tom

 

[Arachnee]

Even met Google gezocht:

Primo typicky a charakteristicky stedrovecerni pokrm je ryba. A nemusi to byt jen klasicky kapr. Ryba totiz charakterizuje Jezise Krista, v Rectine jeho jmeno zni jako (Iesus Christos Theu Hyios Soter /Jezis Kristus, Bozi syn, Spasitel). A prvni pismena tohoto oznaceni davaji dohromady slovo Ichtys, coz je recky ryba.


Typische kerstavond maaltijd is vis.En het hoeft niet karper te zijn. Vis namelijk karakteriseert Jesus Christus, in het Grieks heet hij Iesus Christos Theu Hyios Soter /Jesus Christus, zoon van God,Verlosser/. En eerste letters van de benaming bij elkaar gewen het woord Ichtys, wat betekent in het Grieks vis.



Kapr obecný - Cyprinus carpio.Nejznámější sladkovodní ryba světa

Kapra poprvé vědecky pojmenoval Linné v roce 1758 jako druh Cyprinus carpio. Rodový název Cyprinus vznikl podle některých autorů polatinštěním jména řecké bohyně plodnosti Cypris a naznačuje vysokou rozmnožovací schopnost kapra. Podle jiných autorů se název Cyprinus spíše vztahuje k ostrovu Kypr (Cyprus), přes nějž byli kapři ve středověku přepravováni mezi Malou Asii a Evropou. Název kapr se objevuje téměř ve všech jazycích. Francouzi mu říkají carpe, carpe commune, carpeau nebo escarpo, v angličtině to je carp, v němčině Karpfen a italsky carpa.


vertaling: Kapr obecny-Cyprinus carpio. Meest werelds bekkende zoetwater vis.
Karper is eerste keer wetenschappelijk benoemd door Linne in 1758 als Cyprinus carpio. Stamnaam Cyprinus ontstond volgens sommigen door latijns naam van griekse godin van vruchtbaarheid Cypris - en geeft aan hoge voorplanting mogelijkheden van de karper. Volgens anderen heeft naam Cyprinus meer betrekking tot het eiland Cyprus, over welke waren in de middeleeuwen karpers vervoerd tussen Kleine Asie en Europa. Naam karper is te vinden in bijna alle talen.In het Frans is het carpe, carpe commune, carpeau of escarpo, in het REngels is het carp, in het Duits Karpfen en in het Italiaans carpa.

 

[Leen]

Vis namelijk karakteriseert Jesus Christus, in het Grieks heet hij Iesus Christos Theu Hyios Soter /Jesus Christus, zoon van God,Verlosser/. En eerste letters van de benaming bij elkaar gewen het woord Ichtys, wat betekent in het Grieks vis.

Aha, vandaar ook het visje achter op auto's. Als alternatief voor de Tsjechie sticker

 

[rob.goverde]

Nee Leen, of misschien wel. Het is een symbool van een bepaalde Christelijke geloofgemeenschap die inderdaad het Ichtus als hun symbool heeft. Dat komt omdat ze allemaal vissen als hobby hebben hier herkennen ze elkaar dus als hobbyisten. Je hebt de visjes in verschillende uitvoeringen. gewoon is dat je soms vist en een zilverkleurige is als je elk weekned vist en een goudkleurige is als je minstens 5 kilo per weekend vangt!

 

[Bartiku]

Wel een leuk idee om er een film of boek over te maken! Een film lijkt me trouwens beter, aangezien het een best beeldend onderwerp is.
Kan je ook meenemen wat de maatschappelijke/economische/historische gevolgen van deze traditie waren: de Rozmerks (geloof ik...) die in Trebon groot fortuin hebben gemaakt met hun gigantische karperkwekerijen (oa het meer Rozmberk), en daar hun imperium op hebben gebouwd. Het is dus niet zomaar een traditie.
Tsja, en dan de huizelijke verhalen van karpers die al een naampje hadden gekregen van de kinderen des huizes (fout, fout) en dus niet meer geslacht mochten worden; de hond die kwispelend over de badrand de karper en wel zeer benauwde laatste levensdag bezorgde.
Overigens: de kans is groot dat er in de betreffende landen ook instituten bestaan zoals bij ons het Mertens instituut (bekend van Het Bureau van Voskuil) die dergelijke tradities en volksverhalen in kaart hebben gebracht. De Duitsers hebben het sowieso, dat blijkt uit Het Bureau, maar de Tsjechen onder het communisme hadden denk ik wat anders aan hun hoofd. Je zou daar ook info vandaan kunnen halen.

 

[Pepa]

Dank Arachnee, ik had al zo een vermoeden dat er een religieuze insteek was. Maar de link met Jesus en vis had ik nog niet gemaakt. Wel met het vasten, wat een religieuze maar tegelijk ook praktische wet was om de bevolking door de karige winter heen te helpen.
Ik heb gelezen dat ook de Romeinen de karper verder hebben verspreid door Europa, en dat er in latere tijden vanuit China karpers naar Europa zijn geïmporteerd en uitgezet. Ik ga verder zoeken vanuit je tips. Dank.

 

[Pepa]

Ja ja, Bartiku, zo komen er uit alle idealen, spirituele gedachten, tradities en religieuze zaken toch lekker altijd weer commerciële bewegingen voort. Dat is van alle tijden. Van Trebon had ik al gehoord, een aantal van die meren daar ook gezien. Ook in Hongarije schijnen grote karperkweekvijvers en de daarbij behorende Karperbaronnen te zijn.
Wat ik niet wist is dit verdrietige verhaal over die naamgeving…..zoiets als hier het ouderwetse kerstkonijn Flappie dus, wat een kinderleed!