Freddy2005
† In Memoriam
Pure poezie is het, de namen van de Praagse metrolijn A op een rij.
Een voor een kwamen ze langs als ik van mijn hotel aan de rand van de stad naar de gebouwen van de Tsjechische TV reisde, aan de andere kant van de stad.
Ik ben hier op bezoek bij mijn collega’s van CT24, een publieke 24-uurs nieuwszender. Hopelijk leer ik van hun ideeen en werkwijze, zoals ik hoop dat ze iets aan mijn inzichten hebben.
Van oud naar nieuwe en terug
Het is geen vrolijke omgeving. De lucht is loodgrijs, en ook dat doet de zaak weinig goed.
Veel moderne nieuwbouw staat hier, maar de huisvesting van Ceska Televize is nog uit de jaren ‘70, dus dan weet je het wel. Het communisme had het land nog stevig in zijn greep, evenals een beperkte groep gezagsgetrouwe architecten. Veel beton, vaal glas en verschoten kleuren. Binnen kan het ook wel een verfje gebruiken, evenals een nieuw lapje op het meubilair.
Alles verandert als je de mensen ontmoet. Professioneel, oprecht aardig en jong. Chef buitenland Martin Reznicek is 33. Scherp en doortastend is hij, maar inderdaad erg jong, dat vindt hij zelf ook. Liever had hij nog een aantal jaren gehad om naar die functie toe te groeien.Maar de oude garde moest worden vervangen, vast als ze zaten in de tijd van voor de Fluwelen Revolutie van najaar 1989, waardoor ze niet meer functioneren in deze nieuwe samenleving en in deze nieuwe organisatie. Te autoriteiten-gevoelig en ontoegankelijk. Om het aardig te zeggen. Daarom zijn ze weggepromoveerd, naar wat de jongere generatie “De Goelag” noemt: een gang ergens in dit grote gebouw, waar ze met onduidelijke activiteiten hun dagen slijten.
Toch duiken dit soort afgeschreven functionarissen de laatste tijd weer op in actieve dienst. Met de komst van een nieuwe directeur-generaal voor de publieke zenders werd ook een aantal van deze fossielen wakker gekust. Ze krijgen dan de niet nader omschreven rang van supervisor en zijn in die functie iedereen tot last, zonder dat ze overigens duidelijke doelen nastreven. Het lijkt een kwestie van het hebben van de juiste vrienden aan de top. Want daar schijnt het ook niet helemaal pluis te zijn. Er worden daar opdrachten gegeven aan bijvoorbeeld externe productiebedrijven, waar iedereen beter van wordt, behalve de kijker.
Veel doen met weinig
Op de jeugd komt het dus aan. Het is een kleine redactie, die ook nog eens grotendeels onzichtbaar is. De architectuur voorziet niet in een grote redactieruimte, waar iedereen bij elkaar zit zoals vrijwel overal ter wereld. Op de redactie, ter grootte van een halve gymzaal en zichtbaar door de grote ruit achter de presentator, zitten alleen de mensen die direct betrokken zijn bij de uitzending. Alle andere zitten in kleine kamertjes, verbonden door lange gangen met alweer voornamelijk grijs als steunkleur. Hoe de communicatie tussen de redacteuren verloopt is niet helemaal duidelijk, wel dat die lastig is. Er is sprake van nieuwbouw. Maar ja, hoe gaat dat. Dat is iets van lange adem. Die heeft ook Martin Reznicek nodig, want ik zie hem voor weer een bespreking door het hele gebouw rennen, naar weer een andere verdieping. Natuurlijk kan hij telefonisch overleggen vanuit zijn sombere kamer, maar het liefste kijkt hij de mensen waarmee hij afspraken maakt in de ogen.
17 uur per dag zendt CT24 uit met en marktaandeel van ruim 15 procent. Dat is veel, zeker als je de omvang van de organisatie ziet. Nieuws, achtergrond, in het weekeinde daarbij nog discussie- en themaprogramma’s. Maar ook wordt er veel live geschakeld, zoals dat hoort bij een nieuwszender. Als ik er ben wordt de uitspraak integraal uitgezonden in het strafproces tegen een aantal skinheads. Ze hadden een woning van zigeuners in de fik gezet, waarbij een aantal gewonden viel, onder wie een klein meisje. Nu zijn ook in Tsjechie zigeuners niet erg populair, maar deze daad veroorzaakte een golf van verontwaardiging en de uitspraak is de opening van alle journaals.
Ondanks alles onpartijdig
Is de verslaggeving onafhankelijk en onpartijdig? Dat is een goeie vraag in een land waar de 50-plussers in de journalistiek weliswaar uitgerangeerd zijn, maar waar een deel van de samenleving nog is doortrokken met oude gewoontes en communistische reflexen. Want soms wordt het als een nadeel gezien dat de revolutie van 1989 van fluweel was. Er is nooit een duidelijk streep onder het verleden getrokken. Het kader bleef vaak zitten en deed weer mee alsof er niets was gebeurd. Zo werd in Tsjechie als enige ex-Oostblokland de Communistsche Partij niet omgevormd tot een Sociaal Democratische. Bij parlementsverkiezingen scoren de Communisten nog altijd zo’n 15 procent. Dat zegt ook iets aan de cultuur aan de top, die elkaar met name bij openbare aanbestedingen substantiele bedragen toeschuift.
Is onafhankelijke journalistiek dan mogelijk? Ja, zegt een parlementair verslaggever, die al meerdere malen zo’n corruptiegeval aan het licht bracht. En voor je leven hoef je ook niet te vrezen, zoals dat bijvoorbeeld in Rusland wel het geval is.
Oude gewoontes
Het is tegen tweeen. Tijd voor een verlate lunch. Dat doen we in het gebouw ernaast. En inderdaad, als je hun eigen kantine ziet in een raamloze kelder, weet je gelijk hoe het daar smaakt. Het is een geanimeerde drukte in het bedrijfsrestaurant. Grote borden warm eten worden er weggewerkt. Ook dat is een oude communistische gewoonte. Maar een die wel wordt gekoesterd.
Hans Brom/weblogs.nos.nl