Wat heeft Jan van der Croon uit Weert met Bohemen

[Ad Verschoor]

Jan van de Croon overlijdt op 6 november 1665
Onderstaand verhaal is onderdeel van de tentoonstelling Weg van Weert.

17e eeuw
Geboren in Weert rond 1600.
Overleden in Praag op 6 november 1665.

Over de eerste jaren van zijn leven zijn geen gegevens bekend. In 1624 treedt hij in dienst van de beruchte Spaanse generaal Spinola. Die belegert dan Breda.

Het jaar 1626 brengt hem als eenvoudig voetsoldaat, piekenier, naar Hongarije waar hij in dienst komt van Albrecht van Wallenstein. Daarmee zegt hij de Nederlandse Opstand vaarwel. Zijn militaire kwaliteiten komen in een andere strijd tot rijping: de Dertigjarige Oorlog.

Zestien jaar later heeft hij de rang van kolonel en is hij militair entrepreneur. Van der Croon vervolgt zijn militaire loopbaan bij de Duitse Keizer. Hij vormt een eigen regiment waarmee hij voor geld vecht. Hij vertrekt naar Bohemen.

Na zijn loopbaan van militair te velde wordt hij in 1645 militair commandant van de stad Pilsen in Bohemen. Dat blijft hij tot en met 1650. Hij legt zich toe op het bouwen van verdedigingswerken.

Jan wordt benoemd tot stadscommandant van Praag. In 1658 volgt de definitieve benoeming tot vice-commandant van de Bohemen.

Van der Croon heeft diverse schenkingen gedaan aan instanties in Weert. Daaronder ook het Franciscusaltaar in de Minderbroederskerk aan de Biest.

Hij wordt begraven in de St. Thomaskerk in Praag.

Over het leven van Jan van der Croon is een operette gemaakt die de afgelopen decennia herhaaldelijk is opgevoerd.

BRON: Erfgoedcluster Weert

 

[kuurgast]

Interessant artikel , had er niet eerder over gelezen.
Voor mensen die meer willen lezen enkele PDF's van showeert.nl.
Jan van der Croon
De militaire levensloop van Jan van der Croon
De testamenten van Jan van der Croon en Jan van Werth

Kostel svatého Tomáše / kerk van St. Thomas heeft een website augustiniani.cz/en.
Stukje googel vertaling over het kasteel en kerkje dat Jan van der Croon liet bouwen van litomericko24.cz.
Zahořany maken deel uit van Kresic en is gelegen in de noordwestelijke uitlopers Kremin (239 m) oostelijke helling Holy (299 meter) en de zuidelijke helling Sedlecké platforms. Er zijn tal van bezienswaardigheden Zahořany paleis, Holy Trinity Church met een belfort, pastorie landelijke huisnummer 40 en 72, wegkant niche kapel, een standbeeld van St. Donatus en het standbeeld van St. Johannes van Nepomuk.

In de tweede helft van de 17e eeuw kocht Zahořanské zboží Jan, de vrije heer de la Corona, en bouwde hij een kasteel op de plaats van een voormalig fort. Het gebouw heeft één tot twee verdiepingen met vier vleugels en een stenen toegangsportaal is een teken. Aan de voorzijde van het kasteel zijn er barokke sculpturen van St. Johannes van Nepomuk uit 1726 en van St. Donatus uit 1748.

Zelfs in 1653 werd de kerk van de heilige drie-eenheid gebouwd door Jan, de vrije heer de la Corona. Zijn opvolger, Esther van Ogilvi, gaf de kerk een prachtige zilveren monstrans, waaraan ze in 1767 briljanten en robijnen had gekocht, ingelegd met melchizedes. De drie grote klokken kwamen uit 1655 en één uit 1749, allemaal Duitse en Latijnse inscripties.
En foto's van deze kasteel en kerkje op tyden.cz.
Het kasteel werd gebouwd op de plaats van een oud fort en sinds 1958 is het een cultureel monument.cs.wikipedia.org.
Het kasteel staat nu te koop.
Een aantal enthousiastelingen is begonnen met het repareren van de kerk van de Heilige Drie-eenheid in Zahořany. Bron usti.idnes.cz.

Nog een stuk geschiedenis van Jan van der Croon op 30jaehrigerkrieg.de.

 

[kuurgast]

Het verhaal van Jan van der Croon of Jan de la Cron gaat verder in Praag.
Hij heeft te maken gehad met de bouw van Kaiserštejnský palác.
Daarnaast het volgende verhaal over Lichtenštejnského paláce / Liechtenstein paleis:
The location of Liechtenštein Palace (Lichtenštejnský palác), on the banks of the Vltava river on Kampa Island, is first mentioned in 1555 when the Grand Prior of the Maltese Knights gave land on the bank of the Vltava river to Jiřík Velik of Šonov.

A building with one upper floor and an attic was described in 1606, and in 1613 there were two houses in the surrounding Velikov Garden, but both were destroyed in the Thirty Years’ War.
In 1660, General Jan de la Cron bought the garden. In 1684, his daughter gave it to her husband, General František Helfried of Kaiserstein, who had a two-level palace constructed based on an irregular hexagon around the courtyard, with a gallery on the upper floor. There was a garden with flowerbeds and fountains. Two towers rose from the main western facade connected by means of attics with onion-shaped cupolas. The concept was by French architect Jean B. Mathey, implemented by Czech architect of Italian descent Giovanni B. Alliprandi.

The palace changed hands several times. In 1726, Jan František, Count of Kaiserstein, sold it together with the garden to Ferdinand Adam Kustoš of Zubří. At that time the palace contained eighteen rooms for the noble family and seven for servants, plus three stables for twenty-two horses.Bron magicbohemia.com.
Er is sprake van een nicht ipv dochter op PDF van vlada.cz.

 

[Ad Verschoor]

Grafsteen Weertenaar Jan van der Croon (1600-1655) in Praag


De Malostranské náměstí, met links de St. Thomaskerk, rechts het woonhuis van Van der Croon

WEERT | PRAAG – Jan van der Croon is rond 1600 in Weert geboren. Hij sterft te Praag op 6 november 1665 en is begraven in de Praagse Sint-Thomaskerk. Hij begint zijn militaire carriere in 1624, als hij bij de belegering van Breda in dienst treedt van de Spaanse generaal Ambrosio Spinola. Daarna vertrekt de jonge Van der Croon als piekenier onder generalissimo Wallenstein naar Hongarije.


Grafsteen Jan van der Croon in de Praagse Sint-Thomaskerk

In 1630 is Van der Croon betrokken bij de verovering van Mantua. Na de alom bekende moord op Albrecht von Wallenstein dient Van der Croon nog onder de generaals Johann Aldringen. Ottavio Piccolomini en Matthias Gallas. Deze veldheren hebben allen naam gemaakt in de Dertigjarige Oorlog. In 1640 wordt hij kolonel en eigenaar van een regiment dragonders. Dit moet een groot persoonlijk succes voor Jan van der Croon geweest zijn, omdat hij nu behoorde tot de zeer kleine groep militaire ondernemers, die niet van adellijke maar van burgerlijke afkomst was.

Van der Croon neemt in Duitsland actief deel aan een aantal veldslagen. Met name die van Lutzen (1632). Nordlingen (1634) en Breitenfeld (1642). Hij trekt zich uit actieve velddienst terug na verwondingen, die hij in 1644 opliep. Vervolgens gaat Van der Croon zich toeleggen op verbetering van de Boheemse verdedigingswerken. Hij wordt in 1645 benoemd tot militair commandant van Pilsen, in 1650 van Eger, thans Cheb, en in 1652 van Praag. Enkele maanden voor zijn dood bereikt hij zijn hoogste rang en wordt veldmaarschalk-luitenant. Vergelijkbaar met de huidige rang van generaal-majoor.

Jan van der Croon werd tijdens zijn leven door militaire en Boheemse tijdgenoten aangeduid met de naam La Corona. Hijzelf noemt zich tot zijn adelverheffing in 1650 Jan de la Croon. Misschien had hij als gevolg van de toen heersende mode zijn naam gedeeltelijk veritaliaanst. In 1643 komt hij in de Weerter doopregisters onder de naam Jan in de Croone als getuige voor. De naam Croon is afgeleid van het huis en herberg ‘De Croon’ gelegen in de Weerter Molenstraat. Jan’s familie, Cool of Coolen genaamd, had dat pand in eigendom.

Bij zijn verheffing in de adelstand kreeg hij de naam Johann Freiherr von der Cron. De negentiende-eeuwse Nederlandse vertaling luidt Jan van der Croon. Deze naam is sedertdien algemeen geaccepteerd. De beide huwelijken van Jan van der Croon bleven kinderloos. Zijn bezittingen kwamen uiteindelijk terecht bij Francisca Blandina barones von der Cron. Zij was het enige kind van zijn broer Frans. Jan heeft in 1662 zijn broer, die toen zeven jaar in keizerlijke militaire dienst was, als zoon geadopteerd. In zijn Boheemse heerlijkheid Sahorschan. thans Zahorany, stichtte Jan van der Croon de Drievuldigheidskerk, die in 1657 gereed kwam.

Te zien in Weert
Er in Weert veel tastbare herinneringen aan hem bewaard gebleven. Zo is er met name de imposante omheining om het doopvont in de Sint-Martinuskerk uit 1662 en een altaar, gewijd aan de H. Maria en de H. Franciscus in de voormalige Minderbroederskerk uit 1647. Beide kunstwerken zijn gesierd met zijn naam. De eerste met het opschrift ‘Joes liber baro de Corona’; de tweede eerst met’Joes de la Croen’ later gewijzigd in ‘Joes vrijheer van de Croon’. Dan is er nog zijn geschilderd portret dat volgens de legende door Jan van der Croon vanuit Bohemen overgezonden werd. Het stamt echter uit 1702 en is van de hand van J. Peeters, een Antwerpse schilder. Het schilderij bevond zich tot 1797 in het Weerter klooster van de penitenten-recollectinen en is vanaf 1835 in particulier bezit. Dit doek werd waarschijnlijk in opdracht van het klooster gemaakt als waardering voor Van der Croon’s forse financiële gift. Op dit schilderij is dezelfde tekst te vinden als op het doopvonthek, althans voor zover het Van der Croon betreft. Alle schenkingen die Jan van der Croon tijdens zijn leven of bij testament aan Weerter instellingen of personen gaf, werden in Weert onder de naam Croon of in varianten daarvan opgetekend.

Onderkoning van Praag
Vanaf 1760 is er sprake van dat aan Jan van der Croon het onderkoningschap van Bohemen toegeschreven wordt. Dat deze functie niet bestond, was blijkbaar geen bezwaar. De keizer, tevens koning van Bohemen, bestuurde dit land door middel van de Boheemse Hofkanselarij in Wenen en in Bohemen liet hij zich vertegenwoordigen door de stadhouderij. Dit regeringscollege stond onder leiding van de ‘Oberstburggraf’. In het algemeen kon alleen hoge adel tot hofkanselier of tot opperburggraaf benoemd worden. Naat dit burgerlijk ambt waren er nog militaire functies, zoals commandant van Praag en vice-commandant van de troepen in het koninkrijk Bohemen.

Deze functies bekleedde Jan van der Croon op het eind van zijn leven, zoals voor de Weertenaar dagelijks te lezen valt op het doopvonthek uit 1662. Waarschijnlijk is in het kader van een romantische opwaardering de functie van vice-commandant kortweg opgevat en samengevat als onderkoning van Bohemen.


Woonhuis (met beelden op het dak) van Jan van der Croon

Jan van der Croon woonde op de Kleinseitner Ring, nu de Malostranské náměstí, waar hij vermoedelijk ook werkte.

Bron: middenlimburgactueel.nl