Wandelen in het Reuzengebergte deel 6: Beekvallei Františkov

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Hemelsbreed zo’n 4 kilometer ten Noord-Oosten van Vysoké nad Jizerou vind je de beekvallei Františkov (údolí Františkovského potoka ). We hebben het hier over een redelijk kleine vallei, vanaf het punt waar de beek ontspringt tot daar waar het uitmond in de Jizera zal zo’n 5km zijn. Maar dat betekent niet dat het niet de moeite niet waard is om er eens te wandelen wanneer je deze route passeert, integendeel.
mapFrantiskov.jpg mapfrantiskov1.jpg

In deze kleine vallei liggen de idyllisch gelegen dorpen Františkov en Buřany waar je naast prachtig uitzichten ook enkele leuke bezienswaardigheden kunt vinden. Wie vanaf hoofdweg nr.14 (Vrchlabi- Harrachov ) de weg inslaat naar Františkov en Buřany heeft het idee zich in een totaal andere wereld te bevinden. Commentaar van een buurtbewoner: deze regio lijkt als het einde van de wereld zonder dat je je in een achterland bevindt, comfort en rust met een hint uit vroegere tijden. Op deze korte route overbrug je in slechts een paar kilometer enkele honderden hoogtemeters. Het zal u dan ook niets verbazen dat het wegdek in slechte staat is, aangetast door immer aanzettende of remmende vierwielers. Let op!: in de winter is het dus sterk af te raden zonder sneeuwkettingen in de kofferbak deze steile weg te nemen! Voordat je het in de gaten hebt staat je auto dwars op de weg, zoals wij dit busje aantroffen afgelopen winter.
Frantiskov2.jpg

(Het is dus op deze route waar ik geleerd heb sneeuwkettingen om te leggen. ;)) Maar niettemin ook in de winter zeker de moeite waard om te bezoeken. Minstens zo mooi is om de route eens vanaf de 294 te nemen, (Vítkovice-Rokytnice nad Jizerou) dus van boven naar beneden, het uitzicht boven is adembenemend.
Frantiskov1.jpg

Langs de route vind je diverse bezienswaardigheden, zeker in het langgerekte Františkov, wat bekent staat als het dorp met zijn (bijzondere:lmfao:) houtsnijwerkkunst die door het hele dorp verspreid langs de weg staan. Dit komt later (volgende vakantie’s) aan bod maar wij beginnen met een technická památka, ( technisch monument) in Buřany, de oude watermolen Janatův mlýn.

Buřany ligt op een hoogte van 488 m en is een relatief jong dorp, er is pas schriftelijk verslag van Buřany sinds 1720. Zoals gezegd, een rustig gelegen dorp met een kleine 50 woningen en waar je bij wijze van spreken nog een speld kan horen vallen.
Frantiskov3.jpg

Janatův mlýn is wederom een mooi voorbeeld van oude volksarchitectuur waarvan we in deze streek talloze vinden. De twee verdiepingen en zolder zijn geheel uit hout opgetrokken.
Frantiskov5.jpg Frantiskov6.jpg
 
Nemelem nemelem, nemelem nemelem,
sebrala nám voda mlejn,
sebrala nám všechna kola,
i tu pilu s vantrokama.
Nemelem nemelem, nemelem nemelem,
sebrala nám voda mlejn.


In 1767 werd de molen gebouwd door ene Vondrák en behoorde later tot molenaar, bakker en verkoper Antonín Janatův, vandaar de naam Janatův mlýn. Wanneer je vanaf de 14 komt springt aan je rechterhand de molen met zijn waterval direct in het oog.
Frantiskov7.jpg

Een groot reservoir zorgt voor een continue aanvoer van water welke via een schuif bovenaan de waterval te regelen is.
Frantiskov8.jpg Frantiskov9.jpg

Zou de molen in gebruik zijn dan wordt het water door een grote buis naar de kelder geleidt, waar zich waarschijnlijk het waterrad nog bevindt die de stroming om moet zetten naar rotatie-energie.
Frantiskov10.jpg

Aan de voorkant zie je boven nog een wiel wat waarschijnlijk op de as van de molen bevestigd zat. Het bewaard gebleven binnenwerk met twee molensteen en stamt uit begin 20e eeuw.
Frantiskov11.JPG

De molen was voor het laatst in gebruik in 1951 en is naast graanmolen ook in gebruik geweest als vlasmolen. Stille getuigen zijn de twee vlasschuren in de nabijheid van de molen, aan de overkant van de weg. Hier gaat het om schuren waar het vlas kunstmatig in droogovens gedroogd kon worden, de zogenaamde pazderna. Deze gebouwen werden opzettelijk apart geplaatst van de directe bewoonde omgeving om brandgevaar zoveel mogelijk uit te sluiten. Vuur, vonken etc. waren catastrofaal voor de zeer ontvlambare houten huizen. Wat de molen betreft, het lijkt dus niet onwaarschijnlijk dat het hier ging om een zwingelmolen, waar het vlas werd ontdaan van de houtpijp- delen en verder tot linnen kon worden verwerkt.
collage vlasbewerking 18.jpg

Vlasbewerken, alweer een ongezonde werkvoorziening, een winterklus die niet zelden stoflongen veroorzaakte en bovendien ook nog eens hoofdzakelijk in de winter plaats vond, een koud klusje dus. Een kachel was vanwege brandgevaar immers uit den boze en werd gezien als overbodige luxe. De vele weefgetouwen in diverse streekmusea geven aan dat de vlasindustrie in Tsjechië voor velen een bron van inkomsten was. Helaas is de molen niet open voor publiek, dus geen binnenfoto’s, maar ik las ergens dat er plannen zijn voor restauratie en dat het na voltooiing wordt opengesteld. In de eerste week van juli, wanneer de traditionele ambachtenweek in Františkov plaats vindt, bestaat er en kans (op zondag?) onder begeleiding van één van de beheerders toch de molen te bezichtigen.
Frantiskov4.jpg *

Bron:kultinfo.cz www.rokytnice.com www.geocaching.com www.panoramio.cz*
 
Wij hebben de wandeling gemaakt, en wat uitgebreid. De auto hebben we geparkeerd in Frantiskov bij het museum. Vandaar de gele route omhoog naar U Hasku en daarna verder naar Sv Jana. Het pad gaat langs de garageboxen recht door. Vanaf Sv Jana rechts af de groene route naar Burany en dan weer terug langs de verharde weg naar Frantiskov. Prachtige route met mooie vergezichten. Wij liepen deze route in iets minder dan drie uur. Voor de liefhebbers beslist een aanrader. :top:
 
Veel meer wetenswaardigs is er niet toe te voegen. De beschrijving van de vallei door Lina is heel compleet. Onze "uitbreiding" betreft dus alleen de mogelijkheid nu een rondje te lopen. Die uitbreiding gaat vooral door bos en wei. Dus vooral fijn wandelen en genieten van de overweldigende natuur en prachtige doorkijkjes.
 
Bovenaan