Ad Verschoor
Donateur
Wie was Karel IV, die dit jaar door heel Tsjechië herdacht wordt?
In mei 2016 is het 700 jaar geleden dat de Boheemse koning en Roomse keizer Karel IV geboren werd. Deze man, die een ware persoonlijkheid in de Europese politieke en culturele geschiedenis was, werd in een nationale enquête verkozen tot de grootste Tsjech aller tijden.
De Karelsbrug in Praag. Foto: Dagmar Veselková
Hij was nog geen zeven jaar oud, toen hij de Bohemen verliet om samen met talrijke begeleiders een lange reis naar Parijs te ondernemen. Zoals de traditie bij de Luxemburgers was, kreeg hij een degelijke opvoeding aan het hof van de Franse koning.
De toekomstige koning sprak geen Tsjechisch
In Frankrijk ontmoette Karel IV niet alleen zijn eerste echtgenote, de Franse prinses Blanca van Valois. Hij genoot daar ook een uitgebreide opleiding. Hij deed daar voor zijn tijd een ongebruikelijk brede kennis van vele talen op. De toekomstige keizer en koning sprak Duits, Frans, Latijn en Italiaans, echter toen hij in 1333 naar de Bohemen terugkeerde, was hij de Tsjechische taal praktisch vergeten. Geen wonder, hij leefde tien jaar in Frankrijk en Luxemburg en twee jaar was hij werkzaam als vertegenwoordiger van zijn vader in de Luxemburgse stadstaat in Noord-Italië. De avonturen in Noord-Italië vol met levensgevaarlijke gevechten die hij als jonge man beleefde, beschreef hij in een bijzonder open biografie Vita Caroli. Hij schreef het werk in het Latijn geschreven en werd nog tijdens zijn leven naar het Tsjechisch en Duits vertaald.
In 1346 werd Karel in Rhens am Rhein verkozen tot Roomse keizer en één jaar later, na de dood van zijn vader, werd hij Boheemse Koning. De kroning vond plaats op 2 september 1346 in Praag. Voor deze gelegenheid liet Karel een nieuwe koninklijke kroon vervaardigen – deze zogenaamde Wenceslauskroon is in 2016 precies 670 jaar oud. Ondanks dat deze kroon een onderdeel is van de nationale schat en deze gewoonlijk achter zeven sloten in de crypte van de St. Vituskathedraal is opgeborgen, zal de kroon ter gelegenheid van de festiviteiten enkele weken tentoongesteld worden. U kunt de kroon kosteloos bezichtigen van 15 tot 29 mei tijdens de tentoonstelling van de Tsjechische kroonjuwelen in de Vladislavský zaal van de Praagse burcht. U kunt dan ook de scepter, rijksappel, kruis, zwaard en een koningsmantel bewonderen.
Kunt u niet naar de expositie van de originelen komen, dan heeft u nog een kans. Van 3 mei tot 28 juni zullen in de burcht van Znojmo meesterlijk vervaardigde kopieën van de kroonjuwelen te zien zijn. Deze replica’s zijn onder andere geproduceerd door één van de beste Europese juweliers Jiří Urban.
Boheems koninkrijk wordt het middelpunt van Europa
Praag werd Karels zetelstad en na de dood van keizer Lodewijk de Beier werd het Boheemse koninkrijk erkend als het centrum van het Heilige Roomse Rijk. Voor de Bohemen betekende dit welvaart en een sterke opleving op het gebied van handel, cultuur en kunst. Karel IV stichtte het stadsdeel Nieuwe Stad van Praag en de stenen brug, tegenwoordig Karelsbrug, vernoemd naar de toenmalige heerser. Hij liet de burcht Karlštejn bouwen, waar de rijkskroonjuwelen werden bewaard. In het jaar 1348 richtte hij de Praagse Hoge Leerschool op, de eerste universiteit in Centraal Europa, die nu eveneens zijn naam draagt – de Karelsuniversiteit. Op de Praagse Burcht werd door zijn toedoen het Oud Koninklijk Paleis vernieuwd en onder leiding van de Franse architect, bouwmeester en steenhouwer Matthias van Atrecht verrees de St. Vituskathedraal gestaag naar de hemel. Karel liet daarin een nieuwe koninklijke crypte bouwen en liet de stoffelijke overschotten van de Boheemse koningen en religieuze hoogwaardigheidsbekleders naar hier overbrengen.
Om de erkenning van zijn positie binnen Europa te versnellen, ondernam hij eind 1354 een onverwachte kruistocht naar Italië. In Milaan werd hij in januari 1355 gekroond tot Lombardijse koning en drie maanden later, in april van het jaar 1355, werd hij in Rome gekroond tot Roomse keizer. Één jaar later heeft hij het wetgevend document Gouden Bul van Karel IV uitgebracht, dat in het Heilige Roomse Rijk geldig bleef tot het jaar 1806.
De wegen van de Vader des Vaderlands
Karel IV heeft heel Europa afgereisd. Over Italië is reeds gesproken, maar hij was ook in Dalmatië – dit ligt in het huidige Kroatië, en in Königsberg – het huidige Kaliningrad. In Bacharach am Rhein trouwde hij in 1349 zijn tweede echtgenote Anna van de Palts van de Duitse adelsfamilie Wittelsbach. Hij was liefhebber van Neurenberg, waar hij vaak verbleef met zijn derde vrouw Anna van Silezië. In Neurenberg in de Keizerburcht werd in 1361 hun zoon Václav (Wenceslaus) geboren, die na de dood van Karel in 1378 de Boheemse koninklijke troon betrad als Václav IV.
De laatste keer dat de keizer op reis ging was in 1377. Toen vertrok hij van zijn laatste woonplaats, de burcht Tangermünde westelijk van Berlijn, naar Frankrijk. Vanwege jicht kon hij niet meer op het paard zitten, daarom reisde hij wekenlang in een hangbed tussen twee paarden. Dit moest zeker een hele pijnlijke rit zijn geweest, maar hij wilde nog één keer Parijs bezoeken en zijn Franse vrienden ontmoeten.
Dit doel heeft Karel IV bereikt, maar één jaar later viel hij van de trap en brak daarbij de hals van zijn dijbeen; hij overleed in november 1378. Hij is begraven in de St. Vituskathedraal op de Praagse Burcht in de koninklijke crypte, die hij zelf liet oprichten. Zijn tijdsgenoten beseften heel goed, hoe belangrijk hij was. In de afscheidsrede bij zijn begrafenis werd keizer Karel IV van Luxemburg, zoon van prinses Elizabeth van Bohemen – de laatste adelvrouw van het Boheemse adelsgeslacht Přemysliden, en van Jan de Blinde van Luxemburg, voor het eerst genoemd als de Vader des vaderlands.
Bron: verkeersbureaus.info
In mei 2016 is het 700 jaar geleden dat de Boheemse koning en Roomse keizer Karel IV geboren werd. Deze man, die een ware persoonlijkheid in de Europese politieke en culturele geschiedenis was, werd in een nationale enquête verkozen tot de grootste Tsjech aller tijden.
De Karelsbrug in Praag. Foto: Dagmar Veselková
Hij was nog geen zeven jaar oud, toen hij de Bohemen verliet om samen met talrijke begeleiders een lange reis naar Parijs te ondernemen. Zoals de traditie bij de Luxemburgers was, kreeg hij een degelijke opvoeding aan het hof van de Franse koning.
De toekomstige koning sprak geen Tsjechisch
In Frankrijk ontmoette Karel IV niet alleen zijn eerste echtgenote, de Franse prinses Blanca van Valois. Hij genoot daar ook een uitgebreide opleiding. Hij deed daar voor zijn tijd een ongebruikelijk brede kennis van vele talen op. De toekomstige keizer en koning sprak Duits, Frans, Latijn en Italiaans, echter toen hij in 1333 naar de Bohemen terugkeerde, was hij de Tsjechische taal praktisch vergeten. Geen wonder, hij leefde tien jaar in Frankrijk en Luxemburg en twee jaar was hij werkzaam als vertegenwoordiger van zijn vader in de Luxemburgse stadstaat in Noord-Italië. De avonturen in Noord-Italië vol met levensgevaarlijke gevechten die hij als jonge man beleefde, beschreef hij in een bijzonder open biografie Vita Caroli. Hij schreef het werk in het Latijn geschreven en werd nog tijdens zijn leven naar het Tsjechisch en Duits vertaald.
In 1346 werd Karel in Rhens am Rhein verkozen tot Roomse keizer en één jaar later, na de dood van zijn vader, werd hij Boheemse Koning. De kroning vond plaats op 2 september 1346 in Praag. Voor deze gelegenheid liet Karel een nieuwe koninklijke kroon vervaardigen – deze zogenaamde Wenceslauskroon is in 2016 precies 670 jaar oud. Ondanks dat deze kroon een onderdeel is van de nationale schat en deze gewoonlijk achter zeven sloten in de crypte van de St. Vituskathedraal is opgeborgen, zal de kroon ter gelegenheid van de festiviteiten enkele weken tentoongesteld worden. U kunt de kroon kosteloos bezichtigen van 15 tot 29 mei tijdens de tentoonstelling van de Tsjechische kroonjuwelen in de Vladislavský zaal van de Praagse burcht. U kunt dan ook de scepter, rijksappel, kruis, zwaard en een koningsmantel bewonderen.
Kunt u niet naar de expositie van de originelen komen, dan heeft u nog een kans. Van 3 mei tot 28 juni zullen in de burcht van Znojmo meesterlijk vervaardigde kopieën van de kroonjuwelen te zien zijn. Deze replica’s zijn onder andere geproduceerd door één van de beste Europese juweliers Jiří Urban.
Boheems koninkrijk wordt het middelpunt van Europa
Praag werd Karels zetelstad en na de dood van keizer Lodewijk de Beier werd het Boheemse koninkrijk erkend als het centrum van het Heilige Roomse Rijk. Voor de Bohemen betekende dit welvaart en een sterke opleving op het gebied van handel, cultuur en kunst. Karel IV stichtte het stadsdeel Nieuwe Stad van Praag en de stenen brug, tegenwoordig Karelsbrug, vernoemd naar de toenmalige heerser. Hij liet de burcht Karlštejn bouwen, waar de rijkskroonjuwelen werden bewaard. In het jaar 1348 richtte hij de Praagse Hoge Leerschool op, de eerste universiteit in Centraal Europa, die nu eveneens zijn naam draagt – de Karelsuniversiteit. Op de Praagse Burcht werd door zijn toedoen het Oud Koninklijk Paleis vernieuwd en onder leiding van de Franse architect, bouwmeester en steenhouwer Matthias van Atrecht verrees de St. Vituskathedraal gestaag naar de hemel. Karel liet daarin een nieuwe koninklijke crypte bouwen en liet de stoffelijke overschotten van de Boheemse koningen en religieuze hoogwaardigheidsbekleders naar hier overbrengen.
Om de erkenning van zijn positie binnen Europa te versnellen, ondernam hij eind 1354 een onverwachte kruistocht naar Italië. In Milaan werd hij in januari 1355 gekroond tot Lombardijse koning en drie maanden later, in april van het jaar 1355, werd hij in Rome gekroond tot Roomse keizer. Één jaar later heeft hij het wetgevend document Gouden Bul van Karel IV uitgebracht, dat in het Heilige Roomse Rijk geldig bleef tot het jaar 1806.
De wegen van de Vader des Vaderlands
Karel IV heeft heel Europa afgereisd. Over Italië is reeds gesproken, maar hij was ook in Dalmatië – dit ligt in het huidige Kroatië, en in Königsberg – het huidige Kaliningrad. In Bacharach am Rhein trouwde hij in 1349 zijn tweede echtgenote Anna van de Palts van de Duitse adelsfamilie Wittelsbach. Hij was liefhebber van Neurenberg, waar hij vaak verbleef met zijn derde vrouw Anna van Silezië. In Neurenberg in de Keizerburcht werd in 1361 hun zoon Václav (Wenceslaus) geboren, die na de dood van Karel in 1378 de Boheemse koninklijke troon betrad als Václav IV.
De laatste keer dat de keizer op reis ging was in 1377. Toen vertrok hij van zijn laatste woonplaats, de burcht Tangermünde westelijk van Berlijn, naar Frankrijk. Vanwege jicht kon hij niet meer op het paard zitten, daarom reisde hij wekenlang in een hangbed tussen twee paarden. Dit moest zeker een hele pijnlijke rit zijn geweest, maar hij wilde nog één keer Parijs bezoeken en zijn Franse vrienden ontmoeten.
Dit doel heeft Karel IV bereikt, maar één jaar later viel hij van de trap en brak daarbij de hals van zijn dijbeen; hij overleed in november 1378. Hij is begraven in de St. Vituskathedraal op de Praagse Burcht in de koninklijke crypte, die hij zelf liet oprichten. Zijn tijdsgenoten beseften heel goed, hoe belangrijk hij was. In de afscheidsrede bij zijn begrafenis werd keizer Karel IV van Luxemburg, zoon van prinses Elizabeth van Bohemen – de laatste adelvrouw van het Boheemse adelsgeslacht Přemysliden, en van Jan de Blinde van Luxemburg, voor het eerst genoemd als de Vader des vaderlands.
Bron: verkeersbureaus.info
