Vergelijking van Nederlandse met Tsjechische taal

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

En hier schop je mij tegen de schenen:D

Taal heeft niets met beschaving te maken, het hoort dan ook AVN ipv ABN te zijn (Algemeen Verzorgd Nederlands ipv Algemeen Beschaafd Nederlands)
Klopt helemaal. ABN is de oude benaming en ik kwam even niet op de nieuwere. Onverzorgd van me, het niet even te hebben opgezocht. Dank voor de correctie!
 
Ook vreemd in het Nederlands: je zit 'achter' de computer, maar 'voor' de TV.
ik dacht dat dát iets te maken heeft (volgens taaladvies) met aktiviteit en passiviteit, achter of aan de piano zitten duidt op een bezigheid, evenals achter of aan de computer zitten, maar je zit vóór het beeldscherm en vóór de televisie, maar hoe ik het moet rijmen met vóór het aanrecht staan de aardappels te schillen en je zit achter het stuur van de auto naar de radio te luisteren, dan raak ik ook de draad kwijt!
 
:D
mok-koffieleut.jpg
fotoko.jpg
 
Vandaag viel de Gebruiksaanwijzing van de Nederlandse Taal (van Van Dale) op de mat. Een 550 pagina's tellende uitvoerige beschrijving, waarin ook vele uitzonderingen. Het boek weegt zoveel dat er een gat in m'n vloer is ontstaan.
Men had er voor de aardigheid een Miniwoordenboek Tsjechisch (van dezelfde uitgever) bij gedaan. Een stuk lichter, maar toch 20.000 trefwoorden heen en weer.

En dat zegt niets over de ingewikkeldheid van een taal en de uitzonderingen die een taal heeft. Alleen hoe uitgebreid je ze beschrijft. Of hoe de gebruikers de taal gebruiken. In monologen langs elkaar heen praten, daar hebben wij bijvoorbeeld geen cafés voor, maar de Tweede Kamer.

Zo, nu de vloer nog. En onder en boven uitzoeken, want dat wordt onduidelijk met dat gat in de gang.
 
En voor ieder die nog van pot en poten gewag doet
Leest hier moedeloos of moeiteloos hoe het wel of niet moet:

Taal-rijm
Opgedragen aan de vreemdeling
die Hollands leert.

O, vreemdeling, die onze taal bestudeert,
Lees verder, ik wed dat mijn rijm je wat leert.
'k Hoop niet, dat de studie je tegen zal vallen.
Zo zegt men bal—ballen, maar, ach! niet: dal—dallen.
En 't enkelvoud, vreemdling, van koeien is: koe.
Maar de boef draagt wel boeien, de drenkling geen boe.
En Vondel, je weet het, schreef prachtige reien,
Maar niemand bestelt in een lunchroom ooit eien.
En kinden is niets, noch ook winderen—wel lammeren,
Wel: wortelen, geen eiekelen, noch borstelen of kammeren.
Zo kom je van zelf op de lastige paderen:
Rad—raden? Stad—staden? Is vad stam van vaderen?
Ook heb je wel potten, maar nergens zijn slotten.
En niemand zegt roten, marmoten of lotten.
De boer houdt geen haanders, maar zeker wel hoenderen,
En draagt op het land meestal klompen—nooit schoenderen.
Het meervoud van krent is eenvoudig krenten.
Maar: vent in het meervoud, is kerels—niet venten.
Leer ook de geslachten, mijn leerling, vroegtijdig:
de vrouwen zijn vrouwelijk, maar wijf is onzijdig.
Zeg: naaister, maar schilderster moet je niet zegge,
ook niet koninges of dievin of vriendegge.
Je zult al wel weten—ik hoop, dat je 't wist,
dat je heden zult eten, maar gisteren niet ist.
Toen gisteren de torenklok twaalf had geslagen,
zeg, ben je toen rustig naar huis toe gegagen?
Och, als je 't maar weet, is 't gemak'lijk genoeg,
joeg nooit bij 't behang naar een muisje dat knoeg.
En als je in vervelend gezelschap haast sliep,
heeft niemand gemerkt, dat je heimelijk giep.
Ik denk ook niet, dat je vaak hebt gezocht
naar een post in je boek, die verkeerd was gebocht.
Bedenk, vriend, als j' in verontwaardiging raakt
dat niet wan wordt getrouwd hij, die nacht heeft gebraakt.
Ik vraag j' of je hier wel eens ooit aan gedacht hebt
en of je 'r je aandacht genoeg aan geschacht hebt?
Leer ook de getallen, o vreemd'ling, aandachtig:
zeg: vijftig en zestig—niet drietig en achtig.
Ook d' uitspraak is soms nog een moeilijk ding
immers: beving je ooit van de angst een beving?
En hoorde j' ooit iemand in 't Hollands bevelen,
een vocht naar een lager staand vat te hevelen?
Al schrijf je ook Gorinchem, spreek het uit: Gorkum
maar schrijf in vergissing niet Borinchem voor Borkum.
Misschien ben je 't Hollands in zover al meester,
dat je heester niet zo maar laat rijmen op zeester.
En rijmt dit precies: “Als Marie gelei maakt,
dan vind ik dat die naar een spiegelei smaakt”?
Dus leer lieve lezer, de les uit mijn lied:
het Hollands is heusch nog zoo makkelijk niet.

Uit: Ruize-rijmen door Charivarius (pseudoniem van G.J. Nolst Trenité, 1870 - 1946).
 
We hebben het in het Nederlands over één lot en het meervoud is loten, maar het meervoud van pot is niet poten.
We zeggen één vat en twee vaten, maar bij kat hebben we het niet over twee katen.
Bij werkwoorden is het ook leuk, want bij vliegen is de verleden tijd ik vloog, maar bij wiegen is het niet ik woog, want woog is de verleden tijd van wegen, maar ik voog is dan weer niet de verleden tijd van vegen.
Zo zijn er nog wel een aantal leuke dingen te schrijven over de logica van de Nederlandse taal.

Bij het vervoegen van de sterke werkwoorden (onregelmatige) verandert de klinker in de verleden tijd. Vaak zijn dit al oude woorden. De reden van de vervoeging kun je vaak terug in de oorsprong. vinden een etmologisch woordenboek. Vaak snap je dan beter de reden.
Zoals bevoorbeeld: Vroeger behoorde bakken tot de sterke werkwoorden: de verleden tijd luidde biek, het verleden deelwoord gebakken. Nu is de verleden tijd bakte, maar het deelwoord is gebakken gebleven, behalve in één bijzondere betekenis. (bron: http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/bakken1)

De zwakke (regelmatige) vervoeg je in de verleden tijd door het kofschiptaxietje toe te passen. Hiervoor zijn dus vaste regels. En dan natuurlijk de uitzonderingen.

Maar ook die heb je in het Tsjechisch. Neem een voorbeeld aan het verschil in gesproken en de geschreven taal ook hier voor is een reden. De gesproken taal heeft zich eeuwen door ontwikkeld, hoewel het niet gesproken mocht worden. De geschreven taal is hierdoor achter gebleven. Ook in het Tsjechisch zijn er woorden die je niet volgens de regels vervoegt.

Ik denk altijd maar als je de regels toepast, dan heb je 90% goed en de rest is jammer. We zijn nu eenmaal geen wandelende woordenboeken, tenzij je taalkundige bent. En taal verandert altijd, dat maakt het zo leuk.
 
Jeetje Miena, wat maaken Jullie zich druk over regels , dat was helemaal niet de vraag. Als ik het goed begreepen heb ging het over het nuttigen van een kopje koffie en niet over gramatika. Bovendien kan men helemaal niet die twee taalen met elkaar verglijken want ze zijn niet aan elkaar verwandt.
 
Bovendien kan men helemaal niet die twee taalen met elkaar verglijken want ze zijn niet aan elkaar verwandt.
Ook wat niet verwant is, kan je vergelijken. Ik kan jou met een familielid vergelijken, maar ook met je buurvrouw. Met Obama, een hinde en ook met een sportauto.
De discussie verwoord alleen maar dat men boven, achter of onder een kopje koffie iets als taal en grammatica - want daar ging het toch wel over - kunt bespreken. En zo dat je er zin in nog 'n kopje van krijgt.
 
Jeetje Miena, wat maaken Jullie zich druk over regels , dat was helemaal niet de vraag. Als ik het goed begreepen heb ging het over het nuttigen van een kopje koffie en niet over gramatika. Bovendien kan men helemaal niet die twee taalen met elkaar verglijken want ze zijn niet aan elkaar verwandt.
Een beetje overeenkomsten zijn er wel, Napleon heeft onder het gebruik van N bakkie toch wel wat Franse poepjes achtergelaten.
 
Grappig om te lezen van vat en vaten. Het wordt anders als je over een handvat hebt, want dat wordt in het meervoud handvatten en niet handvaten zoals in de spreektaal vaak ten onrechte gebruikt wordt.
(Wil ook gewoon eens wat sluws opmerken.:tong:)
 
Klopt. Handvat wordt in het meervoud handvatten, omdat het van het werkwoord vatten (grijpen, beetpakken) stamt.
In de spreektaal gaat men er vaak vanuit dat het komt van vaten (die dingen die het hardst klinken als ze hol zijn).
 
Bovenaan