Tsjechische legendes

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Bijgaand een paar leuke verhalen. Het heeft mijzelf bijzonder geboeid en ik wil het met jullie delen. Misschien wel bekend bij de doorgewinterde Tsjechen onder ons.

Ridder Bruncvík,
zijn omzwervingen leidden ridder Bruncvík en zijn gezelschap naar een naargeestig eiland waar geen levende ziel te bekennen was. Bijna de hele groep kwam om van de honger en de dorst. Bruncvík die in het bezit was van een heel bijzonder zwaard, wist zich echter door een list van de hulp van de Mythologische vogel Nob (een griffioen) te verzekeren en ontkwam. Het lot voerde hem naar een plaats waar een negenkoppige draak in gevecht was met een dubbelstaartige leeuw. Bruncvík slaagde erin de draak met zijn zwaard enige koppen kleiner te maken. De leeuw was de dappere ridder zo dankbaar dat hij hem vanaf die dag als een trouwe hond volgde.Na diverse omzwervingen bereikte Bruncvík en zijn metgezel zijn vaderland Bohemen. Zijn vrouw had zich tijdens zijn afwezigheid uitstekend vermaakt en had zojuist een nieuwe vrijer gevonden. Bruncvík ontstak in woede en doodde zijn rivaal met het legendarische zwaard. Vanaf die tijd keerde de rust terug in de streek. Het zwaard is volgens de verhalen in de sokkel, waar het beeld van de ridder op staat verborgen. De leeuw siert sinds die tijd het Tsjechische wapen.

De oude Weduwe
Vlak bij de Loreto kerk woonde een arme weduwe die evenveel kinderen had als er klokken in het carillon hingen. Deze kinderen werden daarom "de Loretta klokken"genoemd. De weduwe droeg een ketting met daaraan voor elk kind een zilveren muntje. In die dagen heerste er een pestepidemie. Ook aan de deur van de weduwe ging de zwarte dood niet voorbij. Een voor een nam de dood de kinderen weg. Voor elk kind offerde de weduwe een muntje op om de doodsklok te laten luiden, zodat de hemelpoorten zich voor het kind zouden openen. Als laatste werd de weduwe zelf het slachtoffer van de zeer besmettelijke ziekte. Toen ze haar einde zag naderen werd ze getroost door de gedachte dat ze haar kinderen naar het paradijs zou volgen. Haar muntjes waren echter op en er was niemand die het luiden van klokken voor haar kon betalen. Opeens begonnen de klokken uit zichzelf te klingelen en speelden een liefelijk lied. Sinds die tijd werd het uur niet langer door eenvoudig gelui aangegeven, maar speelt het carillon die romantische melodie.

Bron: Reishandboek Tsjechie & Slowakije
Auteur: Boukje Jansen van Galen
 
Op het plein Nám. Kinských (voormalig Nám. Sovětských Tantistů) stond een kopie van de tank waarmee generaal Lelioesjenko op 9 mei 1945 Praag bevrijdde van de nazi's. Na de revolutie van 1989 ontstond er onenigheid of de tank moest blijven staan of moest worden verwijderd. Voorstanders van de verkoop wilden alle herinneringen aan de sovjets verwijderen, tegenstanders zagen het gedenkteken als een symbool voor de dappere soldaten die stierven tijdens de bevrijding van het land. In april 1991 was de tank een tijdje rosé. Een kunstenaar had het gevaarte uit protest 's nachts een rosé kleurtje gegeven. Al de volgende dag lag een "te klein" dekzeil over de tank. Binnen een week liet het stadsbestuur de tank in de oorspronkelijke groene kleur oververven. Niet lang daarna werd het voertuig van officiële zijde rosé geverfd. Uiteindelijk werd de tank alsnog verwijderd. Nu staat het ding in het museum voor de lucht- en ruimtevaart in Kbely.
 
Eeuwenlang woonden er joden in Praag. Ze hadden een eigen Joodse Wijk. In de 16e eeuw was er een wijze man: De rabbijn (rabi) Juda Löw ben Betsabel. Mensen kwamen vaak naar hem toe voor hulp.
Rond Rabi Löw bestaan er allemaal verhalen/legendes. Waaronder een over de Golem:

De Joodse gemeenschap had het niet makkelijk. Ze werden vaak benadeeld. Om de Joden te beschermen
maakte de Rabi een figuur uit leem. Had ie volgens mij uit de Moldau gehaald.
crazy.gif

Deze figuur wekte hij tot leven. De Golem was geboren!
De Golem deed in opdracht van de Rabi, verschillende klusjes. De Golem had een gleuf of iets dergelijks in zijn
voorhoofd waarmee de rabi de Golem kon activeren en uitschakelen.

Maar een keer vergat de rabi de Golem uit te schakelen en de Golem vernielde de boel in de Ghetto.
De Rabi was op dat moment bezig in een synagoge en werd door iemand gewaarschuwd. De Rabi snelde naar de Golem en schakelde hem uit.
De Golem werd op zolder van de Altneu Synagoge geplaatst.

Jaren later probeerde een student, uit het leem op zolder, de Golem tot leven te wekken. Niet uit nieuwsgierigheid, maar uit hebzucht.
Die hebzucht werd de student nootlottig. De Golem kwam weer tot leven en groeide en groeide waardoor de student plat gedrukt werd.


Over de Golem bestaan denk ik verschillende soorten verhalen.

je hebt het boek 'Der Golem' van Gustav Meyrink en een heel oude film 'Der Golem'.

In de Waxmusea in Praag kun je de Golem zien.

Maar als ik aan Golem denk, dan zie ik altijd de Golem uit de film cisaruv Pekar met Jan Werich voor me.
smiley20.gif
 
Wat een monster
shocked.gif
. Toevallig begon mijn vrouw er ook net over. Ik zei: Dat is toevallig, want op het Forum hebben we het er net over. Ze bevestigde dat er inderdaad een Tsjechische film over is gemaakt, een hele oude film. Hier in Tsjechie tijdens het laatste Kerstfeest nog op TV geweest.

Bedankt voor de foto.
 
Ik heb dit niet opgezocht. Ik kende het al
grin.gif


Jan, de film Cisaruv Pekar, Pekaruv Cisar moet je echt gezien hebben
smiley20.gif


Het verhaal zelf is verzonnen, maar wel gebasseerd op feiten. Historische personages komen er in voor:
Keizer Rudolf II, alchemist Eduard Kelly, Astronoom Tycho de Brahe en de mysterieuze Sirael.

Het verhaal:

De oude keizer Rudolf II is omringt door dienaren, astronomen, kunstenaars, kwakzalvers en
mensen die hem van kant willen maken.

Rudolf II heeft een paar wensen. Hij wil weer jong worden en hij wil de Golem.

Maar het loopt niet lekker: de Golem is onvindbaar,de keizer heeft kiespijn en dan is er nog de bakker Matej die brood voor de keizer aan de arme bevolking heeft uitgedeeld!

En dan heb ik het nog niet gehad over de gravin die aan de keizer z'n kop loopt te zeuren!

Bakker Matej wordt in een diepe kerker gegooid en vergeten.

Maar dan wordt de Golem per toeval gevonden. Een paar vertrouwelingen van de oude keizer wil de keizer doden en de Golem in handen krijgen.

Echter: De oude keizer is met de noorderzon vertrokken en de bakker wordt voor de jonge keizer aangezien.

Vandaar de titel: Cisaruv Pekar, Pekaruv Cisar. In het Nederlands: de keizer's bakker, de bakker's keizer.

Nu heb ik het een en ander verklapt, maar nog lang niet alles. Kijken dus
grin.gif
 

Bijlagen

  • 17451-Cisaruv.JPG
    17451-Cisaruv.JPG
    28 KB · Bekeken: 18
Ik ken deze film. Alhoewel, bij vlagen. Het was met Kerst op de TV. In de Tsjechische taal natuurlijk. Daarom kijk ik het geheel niet, want ik begrijp er toch niets van. Toen ik de foto zag herkende ik het wel meteen. Onlangs liep ik in Hypernova en zag de film "Noc na Karlstejn" op dvd met Engelse ondertiteling. Misschien is het een start om Tsjechische toppers uit het verleden ook interessant te maken voor niet Tsjechisch sprekende kijkers. Laten we het hopen. Voor mijn vrouw blijven dit soort films altijd de moeite waard om (weer) te bekijken en dat zegt dan toch genoeg over de kwaliteit.
 
Het bier, heden en verleden

1842 is een gouden jaar in de geschiedenis van Plzeň. In dat jaar werd voor het eerst het goudgele, blonde bier gebrouwen, het Plzeňský Prazdroj (pilsener oerbron). De geschiedenis van het bier gaat al veel verder terug. Zelfs al voor het begin van onze jaartelling werd in Mesopotamie melding van de drank gemaakt. Zo’n 2000 jaar voor Christus werd bier geofferd aan de Godin Nina. In die tijd werd het bier ook door de Slaven in Bohemen gedronken. Bij het brouwen werd echter nog geen hop gebruikt. Deze netelachtige plant diende pas vanaf de tiende eeuw als grondstof. Alcohol werd wel in het bier gevonden. Om de gevolgen van overmatig drankgebruik tegen te gaan, liet de Vorst Břetislav II aan het einde van de elfde eeuw een wet in werking treden, die openbare dronkenschap moest tegengaan.
Het privilege om bier te mogen brouwen, werd door de Koning verleend. Ook stelde hij wetten op, die het koken van het bier regelden. Ondanks al deze regels en wetten ontstond toch vaak onenigheid tussen de bierbrouwers onderling. Onder Lodewijk I werd in 1517 zelfs een vredesverdrag gesloten om de hoog opgelopen ruzies te beeindigen.

In Tsjechie en Slowakije wordt per persoon per jaar gemiddeld 150 liter bier (Pivo) gedronken. Als U bedenkt dat niet iedereen zich aan het gele vocht tegoed doet, is dit een niet geringe hoeveelheid. Het grootste deel van het bier in Tsjechie is afkomstig uit Plzeň (Prazdroj) en České Budějovice (Budvar). In Slowakije zijn Zlatý Bažant (gouden fasant) uit Hurbanovo en Topol’čanské pivo populair. Daarnaast zijn in beide landen in het land kleinere brouwerijen actief. Voorts zijn er pubs die hun eigen bier brouwen. In zulke bierkelders wordt een kelner niet beoordeeld naar de service die hij verleent, maar naar het aantal bierpullen die hij in een keer kan dragen.
59.gif


Op het etiket van een bierflesje staat een percentage vermeld. Dit is niet het alcoholpercentage, maar het gaat hier om een dichtheidsfactor, het stamwortgehalte. In September wordt in Plzeň altijd het bierfeest gehouden.
 
Van de kronkel, het monster en de maagden van het wagenwiel

Met de bouwer van de stadhuispoort, dezelfde meester Pilgram, die ook het ontwerpen van de Jacobskerk voor zijn rekening had genomen, was van te voren een prijs afgesproken voor het werk dat hij zou verrichten. Toen het werk klaar was, waren de gemeenteraadsleden nier bereid de volledige som op tafel te leggen. In toorn ontstoken maakte meester Pilgrim een kronkel in het torentje boven het beeld dat de gerechtigheid uitbeeld, als teken van het breken van de belofte. De gemeenteraad gaf een andere beeldhouwer opdracht een nieuw recht torentje boven het portaal te installeren. Veel zin heeft dat niet gehad; binnen een nacht vertoonde het torentje eenzelfde kronkel als voorheen.

Het verhaal van het kromme siertorentje is niet de enige legende die met het oude stadhuis verbonden is. Als U onder de poort doorloopt zult U aan het Plafond een krokodil zien hangen. De geschiedenis vertelt dat Koning Matthias het opgezette dier cadeau kreeg van de Turken. Omdat de Koning het beest foeilelijk vond, gaf hij het aan de gemeenteraad van .....
laugh.gif


Volgens de legende is het dier een gevaarlijke draak die de maagden van de stad verslond. Het stadsbestuur zat met de handen in het haar, omdat het beest elke dag een nieuwe maagd eiste. Een gevangene van de burcht Špilberk had het antwoord op het probleem gevonden. Hij wilde deze oplossing echter alleen geven in ruil voor zijn vrijheid. Nadat de leden van het stadsbestuur hiermee akkoord waren gegaan, ontvouwde de gevangene zijn plan. Het idee was het monster een schaap gevuld met kalk te voeren. Zodra de draak zijn eten met een paar slokken water zou wegspoelen, zou de kalk gaan uitdijen en het beest onploffen. Het plan bleek te werken en de bevolking vierde feest.

Vlak bij de krokodil vindt U het andere symbool van de stad, het wagenwiel van meester Birk. Deze wagenmaker was ter dood veroordeeld en hij wilde zijn onschuld bewijzen door tussen zonsopgang en zonsondergang (de stadspoorten waren alleen in die tijd geopend) een boom te vellen, er een wiel uit te maken en dit van zijn woonplaats Lednice naar de stad te brengen. Als huldeblijk van zijn overwinning werd het wiel in het stadhuis tentoongesteld.
 
De witte vrouw

Volgens de overlevering waart een Witte Vrouw in de kastelen van Český Krumlov en de omringende landgoederen rond. Van tijd tot tijd komt zij te voorschijn om het lot te voorspellen. Ze gaat altijd gekleed in een witte jurk met een sluier. Echter, als zij een slechte tijding brengt, draagt ze zwarte handschoenen. Als er een prettige gebeurtenis, zoals een huwelijk of een geboorte in het verschiet ligt, zijn haar handschoenen wit. Wiens geest in het kasteel rondwaart, is niet bekend. Vast staat echter, dat zij uit het geslacht Rožmberks afkomstig is. Er wordt wel gezegd dat de geest van Perchta Rožmberk, de vrouw van de Graaf van Liechtenstein is, maar daar zijn de meningen over verdeeld.

In 1539 werd op kasteel Český Krumlov, Petr Vok, de zoon van Jost Rožmberk geboren. Het kind werd door een min en een kamermeisje verzorgd. Beide vrouwen sliepen in de kinderkamer. Elke nacht, als het kasteel in diepe rust verzonken was, verscheen de Witte Vrouw aan de wieg. Als het kind huilde nam ze het in haar armen en wiegde het tot het rustig was. Op een nacht werd de min wakker. Zij herkende de Witte Vrouw, over wie al zoveel verteld was meteen. De volgende nacht en de daarop volgende nachten waakte ze tezamen met het kindermeisje. Aangezien de geest niets kwaads in de zin bleek te hebben, was het kindermeisje al gauw gerustgesteld en bleef niet langer wakker. De min vertrouwde het toch niet. De nacht die volgde nam ze de Witte Vrouw het kind af. Het spook verdween door de muur en werd nooit meer bij de wieg gezien. Toen Petr Vok volwassen was hoorde hij het verhaal van zijn geheimzinnige verzorgster. Hij besloot de muur waardoor zij verdwenen was af te laten breken. Tot zijn grote verbazing vond hij achter de muur een schat van onmeetbare waarde.
 
Wat een leuke topic!
laugh.gif

Toevallig heb ik eergisteren ook een verhaal over de Golem gelezen, er zijn er inderdaad meerdere in omloop. Hoe dan ook vind ik het erg fascinerend.
Eens kijken of we nog wat andere legendes kunnen vinden...
 
De duivel van Vysehrad

Vysehrad is de thuishaven van geesten en spoken en het toneel van een veelheid van legendes.

Op een grasveld ten zuiden van de kerk van St. Peter en Paulus staan de restanten van 'The devil's pillar'.

Het verhaal vertelt dat een zekere heilige van Vysegrad de duivel wou uitdagen. Hij wedde dat hij een heilige mis kon opdragen alvorens de duivel een pilaar van de St.Petrus en Pauluskerk van Rome naar Vysegrad kon brengen. De duivel pleegde bedrog door een pilaar van een dichterbijzijnde kerk te nemen. Maar St.Petrus kwam ter hulp door de duivel in de zee te gooien, de pilaar te breken en zo de reis te vertragen. De duivels pilaren kan men nu bekijken in de tuin van Vysegrad.

http://members.tripod.com/Tsjechie/legendes.htm
 
Ik weet niet of de volgende verhaaltjes onder het kopje 'legendes' vallen.


straat Pod Slovany

Hier spookt een luie hond. Zodra hij je ziet springt hij op je rug en eist dat je hem draagt. Je kunt hem beter gehoorzamen, want dan laat hij je zeker gaan.

Maar er zijn ook slechte honden. In Horska ulice verschijnt 's nachts een grote hond.
Dat hij uit de hel komt is ruiken, want hij stinkt naar zwavel. Hij bijt je in je nek en sleurt je naar de hel.

de straat pod Slovany kun je 's nachts beter mijden, want hier loop je de kans, behalve een luie hond, een donkerharige dame tegen te komen die je ten dans vraagt: niet doen! Want als ze je eenmaal omarmt heeft, dan danst ze je de dood in. (hierbij alle cassanova's gewaarschuwd
grin.gif
)


Liliova Ulice kent twee ongevaarlijke geesten. Ook al ziet het er gevaarlijk uit: Ze dragen allebei hun hoofd... onder hun arm:
De een is een non. Zij wilde, toen ze nog leefde, met haar geliefde van door. Haar vader stond het niet toe en hakte haar het hoofd af.

De ander figuur met kopzorgen is een tempelier die op zijn paard door de Liliova rijdt. Je kunt deze arme ridder helpen door zijn paard tegen te houden, zijn zwaard af te pakken en hem neer te steken. Pas wel op dat je je gezicht niet verbrand, want het paard spuuwt vuur.

Ik ben een aantal nachten in een hotel in Liliova Ulice geweest. Maar ik heb nog nooit iets vreemds gezien.

Op en rond de Karelsbrug lopen een paar vreemde figuren rond.

Rubezahl woont eigenlijk in het reuzengebergte, maar soms is hij op de Karelsbrug te vinden. Het is een grote man met baard en hoed en hij rookt een pijp.
Als je hem ziet, wees dan beleefd. Hij heeft ooit een onbeleefde jongeman bij de neus gepakt en zo lang geschud totdat zijn neus langer was dan zijn armen.

Bij de brug wonen er twee watermannen. Een aardige en een slechte. De aardige kun je op een terras op kampa tegenkomen. Waar hij een biertje drinkt.
De ander verstopt zich in de Moldau. Hij wil nog wel eens mensen de Moldau in gooien.


Dit heb ik uit het boekje 'Der Fuhrer durch die Prager Geheimnisse'.
smiley20.gif
 
Re: Tsjechische legendes en anekdotes

De legendarische Waldstein

Albrecht Waldstein werd onder de naam Valdštejn in 1583 geboren. Na de slag bij de Witte Berg verduiste hij zijn naam in Waldstein. Dit werd ook wel verbasterd tot Wallenstein. In de Dertigjarige Oorlog trad hij in dienst van keizer Ferdinand II. Deze keizer had geen eigen leger omdat hij daarvoor niet voldoende financiele middelen had. Waldstein deed hem een voorstel dat hem meteen de functie van opperbevelhebber opleverde: hij zou voor Ferdinand een keizerlijk leger opbouwen, zonder dat het hem een cent zou kosten. Natuurlijk had de keizer daar wel oren naar.

Waldstein financierde dit leger volgens een door hem bedacht contributiesysteem. Na de verovering van een stad werd de bevolking de keuze gelaten, plundering door de overwinnaar of betaling van een afkoopsom. Natuurlijk koos de bevolking eieren voor haar geld en spekte Waldsteins legerschatkist. Albrecht zelf pikte ook een graantje van de vergaarde rijkdommen mee. Van dit geld liet hij onder andere zijn imposante paleis te Praag bouwen.

Ferdinand II was zeer te spreken over zijn legeraanvoerder en overlaadde hem met titels en eerbewijzen. Na enige tijd werd het enthousiasme van Ferdinand getemperd door Waldsteins toenemende populariteit en macht. Uiteindelijk onthief hij hem in 1630 uit zijn functie. Meteen daarna verloor het leger aan slagkracht en moest het de ene nederlaag na de andere incasseren. Twee jaar later werd Waldstein dan ook opnieuw aangesteld. Dit mocht echter niet baten. De Zweden, die op dat moment de belangrijkste tegenstanders waren, bleven successen behalen. Albrecht maakte daarom in het geheim plannen om zich bij de pro-protestantse troepen aan te sluiten. Getrouwen aan de keizer ontdekten dit verraad en informeerden Ferdinand hierover. Deze gaf daarop opdracht Waldstein te vermoorden.


Meer over Waldstein? zie ook "De historie van een kasteel"
 

Bijlagen

  • 18571-waldstein.jpg
    18571-waldstein.jpg
    25,7 KB · Bekeken: 27
Re: Tsjechische legendes en anekdotes

Perchta, het ongelukkige spook

In het kasteel waart de witte vrouw rond, de geest van Perchta (Berta) Rožmberk (geboren in 1430). Zij was een van de mooiste en rijkste jongedames van het land. Haar vader wilde haar uithuwelijken aan Graaf Hans von Liechtenstein, maar Perchta was verliefd op Graaf Šternberk. Op de huwelijksdag had zij een heimelijke ontmoeting met haar geliefde om afscheid van hem te nemen. Het paar werd echter door de bruidegom verrast. Vanaf die dag behandelde de Graaf von Liechtenstein zijn vrouw als vuil. Na de dood van haar man keerde Perchta naar haar ouderlijk kasteel terug en kleedde zich in een witte weduwendracht. Daarom werd zij de "Witte Vrouw" genoemd. Omdat Graaf von Liechtenstein zijn echtgenote haar ontrouw nooit vergeven heeft, kan Perchta nog steeds geen rust vinden. In de portretgalerij van de burcht van Jindřichův Hradec kunt U haar zien.
 
Re: Tsjechische legendes en anekdotes

De nieuwsgierige Jezuiet

In de eerste zijkapel aan de linkerkant in de St. Nicolaaskerk te Praag zijn rechtsboven twee ramen te zien. Het rechterraam is geheel geschilderd en laat een Jezuiet zien, die van achter een gordijn de kapel in kijkt. De schilder van de kapel had iedereen verboden te kijken, voordat hij met zijn werk klaar was. De Jezuiet kon zijn nieuwsgierigheid echter niet bedwingen. De schilder kon in een spiegel zien dat de monnik steeds om het gordijn heen gluurde en bracht voor straf diens portret op de wand aan.
 
Bovenaan