Tsjechische gebruiken met Kerst

[Ad Verschoor]

Dit is een bijzondere kersttraditie in 2018

De kerstvakantie is weer in aantocht en ook dit jaar zijn er weer talloze activiteiten en kersttradities. Eet krokant gebakken karper op kerstavond in Tsjechië. Laat je inspireren door de Tsjechische kersttradities en vier een kerstfeest om nooit te vergeten.

Voor wie de kerstdagen graag in het buitenland viert, is Tsjechië een goede keuze. Een Tsjechische kerst gaat gepaard met veel tradities en er is een grote kans dat je het land aantreft in een wit winters pak sneeuw. Loop er door de feestelijk versierde straten en proef de specialiteiten op de kerstmarkt in Praag terwijl je opwarmt met een glas gekruide glühwein. Vergeet niet om op kerstavond een krokant gebakken karper met stevige aardappelsalade te eten, een echte Tsjechische kersttraditie. De wintersportliefhebber sluit het bezoek aan Tsjechië af met een tocht over de kilometerslange pistes van het Reuzengebergte.

Bron: verkeersbureaus.info

 

[rainbow]

 

[Ad Verschoor]

Zo wordt Advent gevierd in Tsjechië

Kerstmis is de belangrijkste feestdag in Tsjechië en ze beginnen daar al vroeg met de voorbereidingen. Advent, 4 weken voor kerst, is het moment om aan de slag te gaan. Het was vroeger een moment van vasten en wachten op Kerstmis.

Tegenwoordig vasten mensen over het algemeen niet meer, maar er zijn vele andere Tsjechische gebruiken bewaard gebleven. Hetzelfde geldt voor Kerstmis dat een overvloed heeft aan tradities.

Tsjechisch Advent
Vier zondagen voor kerst, meestal eind november of begin december, begint de adventsperiode. In Tsjechië is dit het moment om aan de slag te gaan met het huis versieren en bakken. Veel mensen bouwen op de eerste zondag van advent een kerststal en maken een adventskrans. De krans bestaat uit vier kaarsen die gebruikt worden om de weken af te tellen. Elke zondag wordt er een kaars aangestoken en op de laatste zondag branden ze allemaal.

Een andere gebruik is het verzamelen van een kersentak op 4 december. Als de tak op kerstavond bloeit, komen alle wensen het volgende jaar uit. Eén van de belangrijkste en lekkerste tradities is het bakken van zo veel mogelijk kerstkoekjes. Er wordt gezegd dat een goede huisvrouw meer dan zeven verschillende koekjes bakt. De koekjes worden bewaard in dozen, waardoor ze nog lekkerder worden, en mogen pas gegeten worden met kerst. Populaire koekjes zijn bijenkorven, rumballetjes, peperkoek en vanilkové rohlíčky, een half maantje bestrooid met poedersuiker.

Ingrediënten voor vanilkové rohlíčky
180 gram zelfrijzend bakmeel, 95 gram poedersuiker, 1/2 zakje vanillesuiker, 2 eidooiers, 150 gram koude boter, 95 gram gemalen walnoten, 35 gram gezeefde poedersuiker (om te bestuiven)

Bereiding
Verwarm de oven voor op 180 graden. Meng vervolgens een deegbal met het zelfrijzend bakmeel, suiker, vanillesuiker, eidooiers, boter en gemalen walnoten. Rol het deeg tot potlooddikte en snijd het in stukjes van 5-6 cm. Maak hiervan halve maantjes en bak ze in ongeveer 10 minuten goudbruin. Bestuif de warme koekjes met de poedersuiker.

Een kerstboom met lokale decoraties
Een kerstboom in huis mag ook in Tsjechië niet ontbreken, maar de dennenboom wordt wel pas op kerstavond versierd. In Tsjechië worden prachtige kerstdecoraties verkocht en velen komen uit het land zelf. In Bohemen vind je diverse kerstballenfabrieken waar het hele door glazen kerstballen worden gemaakt en met de hand worden versierd. Het is een belangrijk exportproduct, dus grote kans dat jouw kerstballen uit Tsjechië komen. Andere Tsjechische kerstdecoraties zijn unieke glazen kralenversieringen.

Deze decoraties worden al meer dan honderd jaar gemaakt in het Reuzengebergte in Noord-Bohemen. Tegenwoordig worden ze geproduceerd door Rautis, het enige bedrijf ter wereld dat op traditionele wijze kralenversieringen vervaardigt. Kerstornamenten gemaakt van stro kan je ook in een Tsjechische kerstboom vinden. Dit was de eerste kerstversiering en wordt met de handgemaakt. Je vindt ze in allerlei schitterende figuren; belletjes, engeltjes tot sterren.

In de stad Jičín worden jaarlijks miljoenen kerstballen geproduceerd. Van ronde ballen, pieken tot grappige figuurtjes. De stad Opava in Moravisch Silezië, in het noordoosten van het land, heeft tevens een kerstballenfabriek genaamd Slezská tvorba. In de fabrieken kun je een rondleiding krijgen en het hele productieproces bekijken; van handmatig blazen, verzilveren, verven tot verpakken.

Tsjechisch kerstdiner
Op kerstavond wordt met het hele gezin de traditionele kerstmaaltijd gegeten. Op bijna elke Tsjechische kersttafel vind je vissoep, karper en schnitzel met aardappelsalade. Niemand staat op van de kersttafel, want dat brengt ongeluk.

Ingrediënten Tsjechische aardappelsalade
600 gr gekookte aardappelen, 1 gekookte wortel, 1 appel met schil, 4 ingelegde komkommers, 4 el bevroren groene erwten, 1 kleine ui, zout, peper, mayonaise, 1 el mosterd, 1 tl suiker, 1 el azijn, bieslook

Bereiding
Snijd de gekookte aardappelen en wortelen in kleine blokjes. Snijd de komkommer, appels en ui fijn. Meng alles met de erwten. Maak een dressing van mayonaise, zout, peper, azijn, suiker en meng dit door de groenten. Bestrooi met gehakte bieslook.

Na het eten komt het langverwachte moment. Er rinkelt een belletje en dat betekent dat er cadeautjes zijn gebracht door Ježíšek. Iedereen heeft bij Ježíšek een ander beeld. De een denkt aan een oude man (zoals de kerstman), de ander een baby Jezus en sommigen denken dat het een lichtje is.

Hopen op goed geluk
Bij een Tsjechische kerst horen enkele bijzondere tradities die te maken hebben met het voorspellen van de toekomst. Eén van de populairste is het doormidden snijden van een appel. Als de helft van de appel een ster met vijf punten laat zien dan blijft iedereen gezond en blij het volgende jaar. Is het een ster met minder punten dan is de toekomst minder rooskleurig. Een ander bijgeloof is het laten drijven van een walnootkaarsje. In een walnotendop wordt een kaarsje gezet en deze wordt in een bakje water gelegd en aangestoken. Blijft het kaarsje op de plek dan zal er volgend jaar weinig veranderen, maar drijft het ‘bootje’ naar een ander kaarsje of juist van de rand af dan is er vriendschap, liefde of een verre reis te verwachten.

Vrijgezelle dames hebben ook een eigen traditie; het gooien van een schoen of pantoffel naar de voordeur. Als de punt naar de deur wijst, zal het meisje binnen een jaar trouwen. Ook zouden vrouwen een kus onder een maretak moeten krijgen om het hele jaar gegarandeerd te zijn van liefde.

Bron: verkeersbureaus.info

 

[Stadla]

Het is traditie dat een 'buurvrouw', die hier een kilometer vandaan woont, me met kerst een hoeveelheid zelfgemaakte koekjes komt brengen. Sinds haar man is overleden die wat Duits sprak en die ik, toen ik hier net woonde, in het restaurant ontmoette, moet ze wel iemand anders inschakelen voor het transport. Als compensatie nam ik specialiteiten uit Nederland mee en wanneer ik kan, het tijdschrift dat Albert, net als in Nederland, in het Tsjechisch voor klanten beschikbaar stelt.

 

[Olivier]

Dat is het leuke in Tsjechie, zeker in de kleinere dorpen; de sfeer en de sociale gemoedelijkheid. Bij ons in het dorp zie je dat ook. Mensen komen bij ons koekjes brengen (en gelijk een stevige borrel drinken...) en wij doen dit ook bij anderen.
Met Oud & Nieuw bak ik altijd oliebollen in de schuur. Radio aan en dan een middagje krentenbollen en gewone bollen bakken.
Eerst kwamen onze buren op de geur af en toen ging het snel. Nu staan op 31 december in de middag een 10-tal dorpsgenoten in de tuin, te kletsen en te borrelen en te wachten op de verse oliebollen. Erg gezellig!

 

[Stadla]

Nog betere contacten wanneer je wat ingeburgerd raakt. Een goed idee om dan met oliebollen aan de gang te gaan. Natuurlijk kun je in Tsjechië de basisproducten gewoon kopen, maar ik trof hier niet eerder oliebollen aan.
Met kerst haal ik in Nederland graag een zalmschotel. Iets dergelijks heb ik in Tsjechië niet gevonden.

 

[Olivier]

Ik ben nogal lui qua deeg maken, dus ik neem medio november, begin december altijd een 8 tal pakken Koopmans Oliebollenmix vanuit Nederland mee....

 

[curious]

1x per jaar bak ik oliebollen ,met een simpel recept .
groot succes

 

[martin@22]

Ik ben nogal lui qua deeg maken, dus ik neem medio november, begin december altijd een 8 tal pakken Koopmans Oliebollenmix vanuit Nederland mee....

Doen wij ook al jaaaaaren. Nu zijn we helaas niet meer in Nederland geweest dus ook geen Koopmans in huis.

 

[Olivier]

Ik ben ook al maanden niet meer in Nederland geweest, dus niet zelf kunnen kopen.
Mijn vader heeft via de koerier de olliebollenmix opgestuurd... Is dan wel dure mix geworden, maar ja, oliebollen horen er wel bij..

 

[Marwa]

Mijn vader was vroeger banketbakker en later leraar-banketbakker. Dus ineens kerstvakantie. Met oudejaarsdag werd dan van alles thuis gebakken, waarbij de kinderen mochten helpen. Nog steeds bak ik elk jaar met zijn recepten oliebollen, appelbeignets, sneeuwballen en appelflappen. Ook bij de Tsjechen vallen die prima in de smaak.

 

[rainbow]

Wat eten Tsjechen met Kerstmis?

Wil je weten wat Tsjechische gezinnen met Kerstmis eten? Of welke gebruiken worden geassocieerd met het kerstavonddiner? Kom bij ons aan tafel zitten, we gaan de Tsjechische kerst proeven!

Op welke dag eten we het kerstavonddiner?
De Tsjechen beschouwen 24 december als de belangrijkste kerstdag, en het heet Štědrý večer. De letterlijke vertaling naar het Engels zou de genereuze avond zijn, maar wordt gewoonlijk vertaald als kerstavond.

Het hele gezin eet tussen 16.00 en 18.00 uur samen het kerstdiner. Het diner wordt beschouwd als de belangrijkste maaltijd van de kerst.

Na het diner gaan alle gezinsleden naar de kerstboom, waaronder Baby Jezus (Ježíšek), de schenker in Tsjechië, de geschenken legde. De cadeautjes worden vervolgens uitgepakt terwijl je op tv naar een kerstsprookje kijkt en leuke tijd samen doorbrengt.

Tsjechisch kerstdiner
Het typische Tsjechische kerstdiner bestaat uit 3 gangen: soep, hoofdgerecht, dessert.

Kerstsoep
Vissoep wordt gegeten als eerste gang van het diner. Makkelijk te maken, gezond en lekker. De klassieke kerstsoep wordt gevormd door viskopconsommé, kuit, viseitjes en wortelgroenten. De vissoep is ingedikt met roux en geserveerd met zelfgemaakte croutons gebakken in boter. Terwijl de afgewerkte soep wordt geserveerd, wordt deze gegarneerd met een takje peterselie.

Hoofdgerecht
De vissoep wordt gevolgd door het hoofdgerecht, meestal schnitzel of gebakken gepaneerde vis (traditioneel een karper). De reden waarom een gebakken vis eenvoudig is: zoals later werd opgemerkt, wordt verondersteld dat Tsjechen met Kerstmis vasten, waarbij alle vlees behalve de vis is uitgesloten. De karper is een veel voorkomende vis hier in Tsjechië, dus het was bijna altijd de eerste keus.

Als bijgerecht wordt traditionele Tsjechische aardappelsalade geserveerd. De aardappelsalade is gemaakt van gekookte en vervolgens gekoelde en in blokjes gesneden aardappelen. Nadat dit is gedaan, worden ingeblikte groenten (augurken, erwten, wortel), gekookte eieren, mosterd en fijngesneden ui aan de mix toegevoegd. De salade wordt vervolgens op smaak gebracht met plantaardige olie of mayo.

Elk recept voor de aardappelsalade is anders, de ene familie geeft er misschien de voorkeur aan om geraspte appels toe te voegen, en iemand anders in blokjes gesneden salami als onderdeel van de aardappelsalade.

Toetje
Als toetje en als zoete afsluiting van het kerstdiner wordt apfelstrudel met slagroom geserveerd.

Strudel is een Tsjechische favoriet, de geschiedenis gaat terug tot de tijd dat de Tsjechische landen nog deel uitmaakten van Oostenrijk-Hongarije. Strudel bereikte het Tsjechische land vanuit beroemde koffiehuizen in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen.

In plaats van strudel kun je ook een schaal met Tsjechische kerstkoekjes (vánoční cukroví) opzetten.

Een ander typisch Tsjechische Kerst dessert is de kerststol (vánočka) .

Kerstgebruiken en -tradities in Tsjechië
Volgens de oude tradities zouden Tsjechen op 24 december moeten vasten totdat de eerste ster aan de hemel verschijnt. Wie dat voor elkaar krijgt, ziet het zogenaamde Gouden Knorretje (zlaté prasátko), dat hem geluk en geld zal schenken voor het volgende jaar.

Mensen legden tijdens het kerstdiner briefjes en munten onder hun bord . Ze geloven dat het geld hen het komende jaar veel en geluk zal opleveren.

Boven de kersttafel wordt een maretak gehangen. Deze gewoonte moet het gezinsgeluk en de integriteit waarborgen.

De restjes van het kerstdiner werden vroeger meestal aan de dieren in de schuur gegeven of in water en vuur gegooid . Dit had het huis moeten beschermen tegen brand en overstromingen.

Hoe zeg je vrolijk kerstfeest in het Tsjechisch?
Met kerst zijn mensen dichter bij elkaar, zelfs in Tsjechië. Als je je vrienden ontmoet tijdens Kerstmis, begroet je ze met "Veselé Vánoce!". Hoe spreek je dit uit? Hier is de transcriptie: vɛsɛlɛː vaːnɔt͡sɛ

De groet "Veselé Vánoce" is een tegenhanger van de Amerikaanse Merry Christmas.

bron: https://cooklikeczechs.com/what-do-czechs-eat-at-christmas/

 

[kuurgast]

Betlémské světlo 2020

Wat klein begon, is vandaag de dag uitgegroeid tot een grote Internationale actie die door Scoutinggroepen over de hele wereld wordt ondersteund. Ook de Tsjechische scouts doen sinds 1989 mee.

Jaarlijks komen ca. 5.000 Scouts vanuit 25 Europese landen naar Wenen om het licht persoonlijk in ontvangst te nemen, om het vervolgens aan andere groepen door te kunnen geven.
Zie de geschiedenis van het vredeslicht op vredeslicht.nl.

Gezien de toename van het aantal Covid 19-besmettingen in heel Europa, is besloten de ceremonie plaats te laten vinden zonder fysieke aanwezigheid van de internationale delegaties. De viering vond plaats op zaterdag 12 december in Salzburg en werd live gestreamd. Tijdens de ceremonie is er voor elk land een kaarsje aangestoken, tevens was er een videoboodschap te zien zijn van alle deelnemende landen.

Vanuit Salzburg zal het Vredeslicht vandaag naar de grens met Tsjechië worden gebracht, waar bij Mikulov het brandende Vredeslicht aan de Tsjechische scouts wordt overgedragen. Vandaar gaan zij zorgen voor de landelijke verspreiding per trein op 19 december, als de epidemiologische situatie het toelaat. Ter plaatse zal men er ook rekening houden om alléén het licht te verspreiden.
De trein met het vredeslicht vertrekt 19 december om 06.20 uur uit Brno, hoe verder je van Brno woont, hoe later de trein met scouts arriveert.

Je kan de aankomst van het vredeslicht en evt lokale evenementen in jouw omgeving vinden op de kaart op betlemskesvetlo.cz.
Laatste nieuws is ook te vinden op facebook.com/betlemskesvetlocz.

 

[Kozakov]

Ik ben ook al maanden niet meer in Nederland geweest, dus niet zelf kunnen kopen.
Mijn vader heeft via de koerier de olliebollenmix opgestuurd... Is dan wel dure mix geworden, maar ja, oliebollen horen er wel bij..

Ik ben nogal lui qua deeg maken, dus ik neem medio november, begin december altijd een 8 tal pakken Koopmans Oliebollenmix vanuit Nederland mee....

Een achttal pakken? Komt het hele dorp olie bollen eten? Of dat nu zo verstandig is in deze tijd.

 

[A.Smit]

Wij eten de 24e vinná klobása met bramborový salát en een fijn wijntje (kiest mijn vrouw, ik ben daar niet goed in). Wij eten geen vis of aanverwante gerechten, dus geen karper en vissoep voor ons. De vinná klobása wordt 2 dagen voor de tijd door de schoonmoeder van mijn schoonzuster gemaakt. Kijk er alweer naar uit.

 

[Olivier]

Een achttal pakken? Komt het hele dorp olie bollen eten? Of dat nu zo verstandig is in deze tijd.

5 pakken nu en de rest gedurende het jaar. Je kunt namelijk ook andere lekker dingen maken van de oliebollenmix

 

[kuurgast]

Betlémské světlo 2020

Wat klein begon, is vandaag de dag uitgegroeid tot een grote Internationale actie die door Scoutinggroepen over de hele wereld wordt ondersteund. Ook de Tsjechische scouts doen sinds 1989 mee.

Betlémské světlo 2021

Voor het 2de jaar was er een ceremonie zonder fysieke aanwezigheid van de internationale delegaties.
Vanuit Salzburg is het Vredeslicht zondag naar de grens met Tsjechië worden gebracht, waar bij Břeclav het brandende Vredeslicht aan de Tsjechische scouts werd overgedragen.
De trein met het vredeslicht vertrekt zaterdag 18 december om 06.30 uur uit Brno, hoe verder je van Brno woont, hoe later de trein met scouts arriveert.
Zie interactieve kaart op betlemskesvetlo.cz waar en hoe laat de trein aankomt in je omgeving en icoontje met vlam waar, wanneer en hoe laat je met je lantaarntje het vredeslicht kan gaan halen.
--------------------------------------------------------------------
De traditionele Tsjechische kerstkarper is dit jaar gestegen tot 120 Kč per kilogram.

De grootste Zuid-Boheemse viskwekerijen van het land hebben een gemiddelde prijsverhoging van 10% aangekondigd als gevolg van hogere productiekosten in verband met inflatie.
Prijzen zullen verschillen afhankelijk van de regio en specifieke fabrikanten.
Bron praguemorning.cz.