Tsjechische feestdagen

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Registreren Inloggen
Erikita

Erikita

Wil je meer lezen over wat de meest bekende Tsjechische feestdagen inhouden en hoe ze gevierd worden?
Dan heb ik deze site voor je met een uitgebreide uitleg in het Engels.

Heb alleen een klein foutje ontdekt: Mikulas (de Tsjechische Sint, overigens een beetje anders dan de Nederlandse, lees zelf maar!) wordt op 6 december gevierd en niet op 5, hij is namelijk een dag later jarig dan de Nederlandse!
 
Josef

Josef

Leuke site! Met name het stukje over St.Joseph.

s pozdravem,
Josef

ps, volgens mij is de nederlandse sinterklaas ook op 6 december jarig, maar we vieren het altijd de avond van tevoren (pakjesavond). Maar het is inderdaad een foutje op die site.
 
Pelhřimov

Pelhřimov

Donateur
Op www.tsjechisch.nl vond ik onderstaand verhaal over de tradities in de verschillende maanden.

Januari - Nieuwjaars lofzang
Op Nieuwjaarsdag lopen in Slowaakse bergdorpjes mensen langs die kerstliedjes zingen (koledníci). In elk huis dansen zij een bijzondere springende dans in het ritme van herdersstokken met belletjes en in zakken of manden nemen zij van de heer des huizes de geschenken aan. De groepen van de Drie koningen met de zwarte achteraan, maken in Tsjechië hun ronden op de vooravond van 6 januari, die zogenaamd geschenken voor de kleine Jezus naar Bethlehem dragen. In werkelijkheid nemen zij de gastgeschenken voor zichzelf. Deze gewoonte was na de Tweede Wereldoorlog verdwenen, maar spontaan komt het weer terug. Het is van dorp naar stad overgebracht, dezelfde ronden als van Sinterklaas, duivels en engelen. Terwijl vroeger bij het zingen van kerstliedjes flinke jonge mannen langsliepen, is het tegenwoordig slechts een kinderspel dat echter niets uit zijn charme en poëzie van het intredende nieuwjaar heeft verloren.

Februari - Volkscarnavals
In het Oud-Slavisch werd de tijd van uitgelaten rondgangen zoals "masopust" (-carnaval) en in Slowakije uit de Germaanse Middeleeuwen "fašiangry" genoemd. Deze gewoonte behoort tot gebruiken van "lentenieuwjaar" en winterse zonnewende, diens oorsprong met de antieke feesten van de komst van het nieuwe jaar samenhangt. Maart was in het oude Rome namelijk de eerste maand van het nieuwe jaar. De hoofdpersoon van de optochten die voor het voorjaar waren gehouden, was en is Bacchus (lat. Bacchus, gr. Dionysus), die in de volkscarnavalsoptochten vele gedaantes heeft en is door de groep van verschillende gemaskerden en beschilderden figuren begeleid. Hier is ook de oerbasis van het straattheater.

Maart - Maskers en maskerades
Gemaskerde optochten die in de antieke tijd werden geboren, werden ook als dies parentes - ouderdagen, dus eigenlijk als voorouderdagen aangeduid. De uitdrukking masca duidt oorspronkelijk de ziel van overledene (Paolo Tischi) aan. In maskers vinden we gelijkenissen van totem-dieren en demonen (beer, wolf, geit, duivel, dood) aan. Maskers reflecteren ook prehistorische simulatie van jagers door dieren, zij herinneren aan de oude herder cultuur, zij reflecteren figuren van historische tijdperken (Turken, soldaten), zij beelden oude ambachten en ook hedendaagse professen van artsen, fotografen, enz. af. Maskers en maskerades maken weliswaar hun optochten in het voorjaar, maar zij bestaan in verschillende varianten ook in andere jaargetijden.

April - Pasen en voorjaarsgewoontes
Voorjaarsgewoontes symboliseren het wakker worden van de natuur en bevatten lustratie- (schoonmaak-) elementen, bijvoorbeeld vuur en water. Die zijn met het wegdragen van de "Dood-figuur" als winterpersonificatie vastgebonden. De oeroude gewoontes waren door de kerk als heidense gewoonte al vanaf de Middeleeuwen (1366 - Praagse synode) verboden, maar het bleef tot het begin van de 20ste eeuw in stand gehouden. Nog hardnekkiger waren en nog steeds zijn de Paasgewoontes, waarbij mensen met water overgegoten worden, wat altijd op de Paasmaandag gebeurt. In Slovácko strikken meisjes linten aan een Paasstok die door jongens gedragen worden en als beloning geven zij aan de jongens behalve traktatie ook beschilderde eieren, "kraslice". Deze "kraslice" zijn bekend bij alle Slavische volkeren. Een aantal ornamenten op de beschilderde eieren zijn oeroude tekens van prosperiteit, bescherming van het leven, gezondheid en komen ze soms ook in het borduurwerk en in het houtsnijwerk voor. De beschilderde eieren waren en zijn geheel unieke volksartefacten en zijn ook het symbool van het nieuwe leven.

Mei - Groene takjes en "máje" [versierde boompjes op een hoge paal]
Lang voordat de jeugd in de Tsjechische en Moravische dorpen de "heksen" in brand had gestoken, brachten zij een "blaadje" - een groene, met linten versierd takje, vaak behangen met gekleurde eierschalen naar het dorp. Nog in de heksennacht heeft de jeugd hoge groene versierde "máje" opgetuigd en hebben zij groepsdansen gedanst. Een groen boompje heeft ook het koninginnetje in de ronde van de koninginnetjes in Haná gedragen. De gewoonte van koninginnetjes is over heel Europa bekend. Het hoort bij de zgn. "Rusalia- of Pinksterfeesten" en is verbonden met de prachtige zang. Een groene tak, een boompje is een residu uit de Antieke mythen over de betekenis en macht van het groene of gouden takje. "Het takje maakt van de mens een heerser boven de dood"; heeft Aeneo de ingang tot de onderwereld en weer zijn terugkomst mogelijk gemaakt. Het is een symbool van leven en vrede. Het volk is de uitleg van de mythologie al lang vergeten en heeft volksgewoontes gemaakt, die in poëtische ceremonie van het verwelkomen van de zomer zijn gerijpt. Er ontstond een nieuwe mythe als een onderdeel van de volkswijsheid.

Juni - Tocht der koningen
Bij de Pinksterfeesten in West- en Midden Europa hoort de tocht der koningen. Het ontstaan van deze gewoonte is vaak uitgelegd als aandenken aan de tocht van de Tsjechische prins Václav uit de gevangenschap van Otto uit Branibory (1283) of als aandenken aan de vlucht van de Hongaarse koning Matthias (1469) uit een veldslag, waar hij door Jiří uit Poděbrady was verslagen. Het is echter slechts één van de vormen van de Pinksterfeesten, waarin een koning voorkomt. In Tsjechië zijn volksdrama's gespeeld met het onthoofden en vervolgen van de koning, die onder de groene "máj" voor het gerecht werd gebracht en gerecht gesteld werd voor de fouten in boerenbedrijven, op akkers en ook op het vee en daarna werd hij door de aanwezige beul onthoofd. Soms wordt de kikker en de koning onthoofd en daarna wordt de nieuwe koning gekozen. Een andere keer gaat het slechts om de achtervolging van een koning, die voor een stoet vlucht. Als hij gepakt wordt moet hij in de kroeg zich uitkopen. Als hij het vooruit vastgestelde doel bereikt, heeft hij gewonnen en zijn heerschappij blijft. In het Westen van Tsjechië werden koningenspelen opgevoerd, waarin behalve koningen ook een koninginnetje, prins, prinsesje, groene mannen en andere figuren voorkwamen.

Juli - Rekrutering
Elke verandering in de stand werd verbonden met plechtigheid of een gewoonte die naar buiten kwamen in de vorm van optochten, gezang, dansen, ceremoniële handeling en ook feestmalen. In de familiekring ging het om een geboorte, trouwerij, dood, oogstfeest, kermis. In de tocht der koningen bestond een jongensstoet altijd slechts van die jongens die in dat jaar gerekruteerd waren. Overal in Moravië en vooral in Slovácko liepen de gerekruteerde jongens met een corsage in hun revers of met kokardes op hun hoed. In de buurt van Kyjov versierde zij zich zelfs met lange pauwenveren. Vroeger waren jonge mannen voor een lange twaalf jaar gerekruteerd - daarom was het afscheid veel dramatischer.

Augustus - Oogstfeesten
Tot op heden zijn ze gesymboliseerd door een oogstkrans, die echter in verschillende regionen een verschillende vorm had. De eenvoudigste vorm van de krans bestond vaak uit vier graansoorten - uit tarwe-, rogge-, gerst- en haveraren en was met rode papaver, korenbloem en margrieten versierd. In arme berggebieden bestonden de kransen uit haver, vlas of boekweit. In de rijkere gebieden hadden kransen een vorm van een strofiguur of zelfs van een precieze uit stro vervaardigde manden, die tijdens de oogstfeesten boven de tafel waren gehangen of op een hoofdplaats in de kamer, waar werd gedanst, gezongen en gegeten. De oogstkransen werd een magische invloed toegewezen. Uit de krans of uit de laatste snoof die door het hele jaar in de kamer heeft gehangen, werden de aren voor bruidsboeketten genomen, het uit elkaar gevallen graan wordt gebruikt voor een nieuwe zaai, soms werd het graan op 24 december voor het huis gestrooid, een andere keer werd het in het voer van ziek vee gevoegd. De oogstkrans is in wezen een reminiscentie op een voorchristelijke gewoonte van een offer voor vruchtbaarheid- en oogstgoden.

September - Feestelijke maal
De feestelijke maal wordt in Tsjechië rondom St. Václav gevierd, maar ook in de jubileumdag van de parochiekerk of kapel of op een dag van de patroon. Oorspronkelijk was de feestelijke maal een gezamenlijke maal van geschenken uit grond, bossen en akkers. Vroeger was het ook gebonden met de openbare slachting van een ram, bok of een haan, in deze tijd is het typerend met versierde kermiskoekjes, zoete gebakjes en overvloed van lekkere wijn en bier.

Oktober - Bruiloften
Bruiloften werden gehouden in de tijd wanneer het landbouwwerk klaar was en wanneer er nog genoeg voorraad was. De bruiloften werden gehouden aan het begin van het jaar in de tijd van carnaval en in de herfst na de wijnoogst en rondom het feestelijke maal. De bruiloft, als hoogtepunt van de familiefeesten, verenigt de cycli van de sterk aaneensluitende gewoontes die behalve vrolijkheid ook een prosperiteit van het jonge echtpaar zeker hadden te stellen. Tot heden zijn in de cycli sommige oude elementen behouden uit angst om het geluk van het nieuwe gezin niet in gevaar te brengen. In de volksbruiloften worden het versluieren van bruid, het bekransen, het overbrengen over de dorpel, het gooien van vruchten op de bruid, het bedekken van het bruidshaar met een sluier en het losmaken van het haar gehouden. Er werden ook oorspronkelijke oude bruiloftsliederen gezongen. Oude Karpaten bruiloften, eenvoudig en simpel, waren als een psalm aangeduid, de Slovácko- en Tsjechische als een schitterend liefdeslied.

November - Rondgang van de gemaskerde figuren
De rondgang van de gemaskerde figuren komt vaak voor in de herfstperiode, de tijd van rust en feesten. Rond St. Martin viel niet alleen sneeuw, maar ook de eerste zangers van kerstliederen namen plaats aan tafel met gebakken gans, wijn en bier, koekjes en fruit. Er werden Cecile-avonden georganiseerd en op de laatste novemberdag op St. Ondřej werden de toekomstige bruidegoms en bruiden voorspeld. Mensen braken kersentakjes af die tot Kerstmis moesten gaan bloeien, onder het kussen werden papiertjes met namen van geliefden gestopt waarvan één van hen door de geheime keuze werd getrokken. In Tsjechië heeft de rondgang van meisjes - Barborka's plaats gevonden. Deze meisjes waren in witte jurken gehuld en hebben noten, fruit en koekjes aan kinderen geschonken. De gemaskerde Perchta's en Lucia's liepen in Tsjechië op de Kerstdag en kwamen ook bij de verenpluksters. Lucia heeft haar ronde aan het begin van december gemaakt. De Sinterklaasoptochten en het razen van duivels op de avond voor 6 december zijn nog overgebleven.

December - Kerstfeest
In de Kersttijd verenigde zich veel volksuitingen in een poëtische cyclus. Na Sinterklaas en Lucia's worden in berggebieden de kisten met Bethlehem-figuren naar binnen gebracht en worden kleine en grote Kerststallen met scènes van werklieden, herders en de geboorte van Jezus opgebouwd. Op 24 december heeft vroeger Perchta haar ronde gedaan, maar ook andere gemaskerde figuren. De geboorte van Jezus hebben jongens welkom geheten met het slaan met een zweep, schieten en vooral met het zingen van kerstliederen en het blazen op de hoorn. In Silezië brachten de jonge mannen die kerstliedjes zongen versierde dennentakjes "gelukjes" en tegenwoordig is overal de latere gewoonte van optuiging van de versierde kerstboom ingeburgerd, waaronder iedereen talrijke cadeautjes vindt. Na het kerstdiner komen verschillende gewoontes verbonden met het voorspellen van reizen, gezondheid, ontmoetingen tot leven. Er worden notendoppen met kaarsjes op het water losgelaten, met de schoen wordt gegooid, het kaarsvet of lood wordt gegoten, de appel wordt gesneden, mensen kraken noten en het einde van het jaar gaat in feesten en in familie- en gemeenschappelijke bijeenkomsten voorbij.
 
P

Peter 4hout

Een vraag over feestdagen; is Hemelvaartsdag, dit jaar op 5 mei, een feestdag in Tsjechië ?
Wij vertrekken namelijk 4 mei a.s. 's-avonds naar Brno en willen 5 mei in Brno nog het een en ander ondernemen, incl winkelen, alvorens wij verdergaan naar Koprivnice.
Ik kon dit nergens vinden dus vraag ik het hier; excuus als ik niet goed gekeken heb.
Alvast bedankt,
groeten,
Peter.
 
Josef

Josef

Peter bedoelt of Hemelvaartsdag in het algemeen in Tsjechie gevierd wordt (valt alleen toevallig dit jaar op Bevrijdingsdag). Volgens mij is dit geen officiele feestdag in Tsjechie, net zo min als Pinksteren.

S pozdravem,
Josef
 
kelste

kelste

wij gaan ook op 5 mei weg,en nu hebben we ergens ? gelezen dat 8 mei een feestdag is.klopt dit en zo ja is alles dan ook gesloten?
(5 mei valt volgens mij op vrijdag)
gr.kelste.
 
J

johny quest

betse prikkers,

Eind volgende week zit ik voor mij werk in tsjechie vlak bij Chomutov door een iets wat ongelukkiger planning. Op hemelvaartsdag kan ik niet aan de slag en ben daarom benieuwd hoe deze dag in Tsjechie wordt gevierd. Ik heb het gevoel dat Hemelvaart veel massaler wordt gevierd in tsjechie dan hierin Nederland (randstad). Kunnen jullie hier iets over kwijt? of hebben jullie leuke tips voor in de omgeving dan hou ik me aanbevolen.

Met vriendelijke groet,
john
 
Macek

Macek

Geroyeerd Lid
Volkomen terecht, er moet gewerkt worden, al die "gelovige dagen" moeten ze afschaffen, werken, het fijnste wat er is, ik ga morgen even 9 ritten maken op lijn 53, heerlijk, 8 uur en 42 minuten ik snak er naar!
 
Bovenaan