Freddy2005
† In Memoriam
In oktober 1989 kwamen artiesten van de Poolse en Tsjecho-Slowaakse undergroundscene in het Poolse Wrocław bijeen voor een festival van onafhankelijke cultuur. Twintig jaar later worden in deze stad en in Praag een tentoonstelling en concert georganiseerd die de geest van solidariteit tussen de culturele verzetsstrijders tegen het communistische regime doet herleven.
Voor een hele generatie Tsjechen en Polen zal het concert dat dinsdag drie november in het Archa Theater in Praag zal plaatsvinden het belangrijkste evenement van het seizoen zijn. Deze avond, met de klinkende naam “The sounds and reverberations of Solidarity”, is opgedragen aan twintig jaar muziekoptredens in het Poolse Wrocław. Bij deze gelegenheid zullen enkele legendarische kopstukken uit de Poolse en Tsjecho-Slowaakse undergroundscene uit de jaren ’80 zich van hun beste kant laten zien. Liedjes van de Tsjechische zanger Karel Kryl zullen in het Pools ten gehore worden gebracht en van de Poolse protestzanger Jacek Kaczmarski zullen nummers in het Tsjechisch worden vertolkt.
Begin november 1989 vond in Wrocław een festival van onafhankelijke Tsjechische en Slowaakse cultuur plaats met een concert en tentoonstelling van Tsjechische artiesten die geen deel uitmaakten van de gevestigde orde. Vorige week hebben de Polen deze gebeurtenis hier met veel luister herdacht. Ook hebben de Polen het initiatief genomen voor het concert dat in Praag zal worden georganiseerd.
Gezichten vol opwinding en heftige emoties
Sinds de laatste week van oktober hangt er in Wrocław een echte winterse sfeer. Loodgrijze luchten, mist in de parken, bergen dode bladeren, warm ingepakte mensen in dikke winterjassen en een gure wind die door de middeleeuwse steegjes rond de kathedraal św. Jan Chrzciciel [Johannes de Doper] waait. In het gemeentelijk museum Arsenal is de sfeer beduidend aangenamer. In de grote zaal bevinden zich meer dan 200 mensen die in afwachting zijn van een groep Tsjechische kunstenaars, wiens werken aan de rode bakstenen muren tentoongesteld zijn.
Op het eerste gezicht lijkt het op een doodgewoon retrospectief van werken van kunstenaars uit eenzelfde land die in een ander land tentoongesteld worden. Maar op tal van gezichten zijn grote opwinding en heftige emoties af te lezen, die teruggrijpen op een tijdperk waarin de betrekkingen tussen vrije Tsjechische en Poolse denkers een hoogtepunt bereikten, zoals nooit eerder was vertoond in de moderne geschiedenis.
Tsjechische autoriteiten hielden kunst tegen aan grens
In november 1989 begaven duizenden mensen zich naar Polen om de legendarische bijeenkomst bij te wonen van Tsjechen in ballingschap en kunstenaars die in hun eigen land werden vervolgd. Centraal stond de langdurige samenwerking tussen Tsjechische en Poolse dissidenten die in het kader van de Pools-Tsjechische solidariteit was opgezet. Op het festival zouden ook werken van jonge Tsjecho-Slowaakse kunstenaars te zien zijn geweest, ware het niet dat de Tsjechische autoriteiten deze aan de grens hadden tegengehouden. Daarom lijkt het net of de tijd twintig jaar wordt teruggedraaid met de officiële opening van deze tentoonstelling die in het gemeentemuseum van Wrocław wordt gehouden en als titel Zarekwirowano/Zabaveno [“in beslag genomen”] heeft.
Lege lijsten met de vermelding "in beslag genomen"
“In die tijd hingen in club Zero aan eenzelfde soort muren lege lijsten, met alleen de namen van de kunstenaars en de mededeling: ‘IN BESLAG GENOMEN’. De werken van de Tsjechische kunstenaars bevonden zich in politiebusjes die bij de grensovergang in Harrachov langs de kant van de weg stonden,” herinnert Igor Wójcik, een van de organisatoren van de huidige tentoonstelling, zich. Hij vertelt: “In Polen had Solidarność juist een verpletterende overwinning behaald tijdens de verkiezingen van die zomer. Zo ontstond het idee om het festival van Wrocław te organiseren. De communistische bestuurders van Tsjechië zagen dit uiteraard als een provocatie.”
Het publiek werd hoofdzakelijk aangetrokken door een seminar over mensenrechten, en vooral door de concerten in het Polski Theater, want hier traden verbannen legendes uit de folkscene op, zoals Karel Kryl, Jaroslav Hutka, Vlastimil Třešňák en zelfs rockgroepen uit Tsjecho-Slowakije. Er werden films vertoond van Miloš Forman, Jiří Menzel, Věra Chytilová en "The unbearable lightness of being", de Amerikaanse bewerking van het beroemde boek van Milan Kundera ["De ondraaglijke lichtheid van het bestaan"]. Boeken van verbannen auteurs werden verkocht in de tweedehands boekwinkels van de universiteit.
Geen slaafse kopie van de eerste expositie
Sommigen plakten aan hun verblijf in Polen nog een paar dagen vast, zoals de organisator van de tentoonstelling David Němec. “Ik ben via Dresden naar Tsjecho-Slowakije teruggekeerd. Daar nam ik afscheid van Vlasta Třešňák. Hij vervolgde zijn weg naar het westen en ik naar het zuiden. We dachten dat het jaren zou duren voor we elkaar jaren weer zouden zien. Maar juist op die dag viel de Berlijnse muur.”
Pas na de val van de communistische regering in 1990 arriveerden de schilderijen van de Tsjechische kunstenaars in Wrocław. Volgens Jiřího Fiedor, een van de organisatoren van de huidige expositie, is de tentoonstelling geen slaafse en getrouwe kopie van de eerste expositie. Uiteenlopende gezichtspunten spelen de grootste rol. In dat opzicht sluit de tentoonstelling naadloos aan op de expositie van twintig jaar eerder.
Jaroslav Formánek
presseurop.eu
archatheatre.cz
Archa theater, Na Poříčí 26, Prague 1
Voor een hele generatie Tsjechen en Polen zal het concert dat dinsdag drie november in het Archa Theater in Praag zal plaatsvinden het belangrijkste evenement van het seizoen zijn. Deze avond, met de klinkende naam “The sounds and reverberations of Solidarity”, is opgedragen aan twintig jaar muziekoptredens in het Poolse Wrocław. Bij deze gelegenheid zullen enkele legendarische kopstukken uit de Poolse en Tsjecho-Slowaakse undergroundscene uit de jaren ’80 zich van hun beste kant laten zien. Liedjes van de Tsjechische zanger Karel Kryl zullen in het Pools ten gehore worden gebracht en van de Poolse protestzanger Jacek Kaczmarski zullen nummers in het Tsjechisch worden vertolkt.
Begin november 1989 vond in Wrocław een festival van onafhankelijke Tsjechische en Slowaakse cultuur plaats met een concert en tentoonstelling van Tsjechische artiesten die geen deel uitmaakten van de gevestigde orde. Vorige week hebben de Polen deze gebeurtenis hier met veel luister herdacht. Ook hebben de Polen het initiatief genomen voor het concert dat in Praag zal worden georganiseerd.
Gezichten vol opwinding en heftige emoties
Sinds de laatste week van oktober hangt er in Wrocław een echte winterse sfeer. Loodgrijze luchten, mist in de parken, bergen dode bladeren, warm ingepakte mensen in dikke winterjassen en een gure wind die door de middeleeuwse steegjes rond de kathedraal św. Jan Chrzciciel [Johannes de Doper] waait. In het gemeentelijk museum Arsenal is de sfeer beduidend aangenamer. In de grote zaal bevinden zich meer dan 200 mensen die in afwachting zijn van een groep Tsjechische kunstenaars, wiens werken aan de rode bakstenen muren tentoongesteld zijn.
Op het eerste gezicht lijkt het op een doodgewoon retrospectief van werken van kunstenaars uit eenzelfde land die in een ander land tentoongesteld worden. Maar op tal van gezichten zijn grote opwinding en heftige emoties af te lezen, die teruggrijpen op een tijdperk waarin de betrekkingen tussen vrije Tsjechische en Poolse denkers een hoogtepunt bereikten, zoals nooit eerder was vertoond in de moderne geschiedenis.
Tsjechische autoriteiten hielden kunst tegen aan grens
In november 1989 begaven duizenden mensen zich naar Polen om de legendarische bijeenkomst bij te wonen van Tsjechen in ballingschap en kunstenaars die in hun eigen land werden vervolgd. Centraal stond de langdurige samenwerking tussen Tsjechische en Poolse dissidenten die in het kader van de Pools-Tsjechische solidariteit was opgezet. Op het festival zouden ook werken van jonge Tsjecho-Slowaakse kunstenaars te zien zijn geweest, ware het niet dat de Tsjechische autoriteiten deze aan de grens hadden tegengehouden. Daarom lijkt het net of de tijd twintig jaar wordt teruggedraaid met de officiële opening van deze tentoonstelling die in het gemeentemuseum van Wrocław wordt gehouden en als titel Zarekwirowano/Zabaveno [“in beslag genomen”] heeft.
Lege lijsten met de vermelding "in beslag genomen"
“In die tijd hingen in club Zero aan eenzelfde soort muren lege lijsten, met alleen de namen van de kunstenaars en de mededeling: ‘IN BESLAG GENOMEN’. De werken van de Tsjechische kunstenaars bevonden zich in politiebusjes die bij de grensovergang in Harrachov langs de kant van de weg stonden,” herinnert Igor Wójcik, een van de organisatoren van de huidige tentoonstelling, zich. Hij vertelt: “In Polen had Solidarność juist een verpletterende overwinning behaald tijdens de verkiezingen van die zomer. Zo ontstond het idee om het festival van Wrocław te organiseren. De communistische bestuurders van Tsjechië zagen dit uiteraard als een provocatie.”
Het publiek werd hoofdzakelijk aangetrokken door een seminar over mensenrechten, en vooral door de concerten in het Polski Theater, want hier traden verbannen legendes uit de folkscene op, zoals Karel Kryl, Jaroslav Hutka, Vlastimil Třešňák en zelfs rockgroepen uit Tsjecho-Slowakije. Er werden films vertoond van Miloš Forman, Jiří Menzel, Věra Chytilová en "The unbearable lightness of being", de Amerikaanse bewerking van het beroemde boek van Milan Kundera ["De ondraaglijke lichtheid van het bestaan"]. Boeken van verbannen auteurs werden verkocht in de tweedehands boekwinkels van de universiteit.
Geen slaafse kopie van de eerste expositie
Sommigen plakten aan hun verblijf in Polen nog een paar dagen vast, zoals de organisator van de tentoonstelling David Němec. “Ik ben via Dresden naar Tsjecho-Slowakije teruggekeerd. Daar nam ik afscheid van Vlasta Třešňák. Hij vervolgde zijn weg naar het westen en ik naar het zuiden. We dachten dat het jaren zou duren voor we elkaar jaren weer zouden zien. Maar juist op die dag viel de Berlijnse muur.”
Pas na de val van de communistische regering in 1990 arriveerden de schilderijen van de Tsjechische kunstenaars in Wrocław. Volgens Jiřího Fiedor, een van de organisatoren van de huidige expositie, is de tentoonstelling geen slaafse en getrouwe kopie van de eerste expositie. Uiteenlopende gezichtspunten spelen de grootste rol. In dat opzicht sluit de tentoonstelling naadloos aan op de expositie van twintig jaar eerder.
Jaroslav Formánek
presseurop.eu
archatheatre.cz
Archa theater, Na Poříčí 26, Prague 1
