Ik schrijf als ik tijd heb graag stukjes over Tsjechië voor familie en vrienden. Sommigen zijn denk ik ook leuk om op het forum te plaatsen, zoals deze over de roubenka.
De regio waar wij ons vakantiehuisje hebben wordt oa. gekenmerkt door de vele houten huizen, cultureel erfgoed van Tsjechië. Ze dragen de naam -roubenka-, je ziet ze vooral in Noord- en Oost Bohemen. Per regio hebben deze huizen zo ook nog weer hun eigen namen met bijbehorende kenmerken. In het westelijk deel van het Reuzengebergte, onze regio, vind je ze voornamelijk in de dalen langs de rivier de Jizera, de zogenaamde -pojizerského domu-. (=huis rond het gebied van de rivier de Jizera)
Langs de grens zie je nog de invloed van Duitse ambachtslieden.
Onder: invloed van Duitse ambbachtslieden.
Rechts de oude school in het nabij gelegen Paseky nad Jizerou.
Je herkent ze gelijk, de muren zijn opgetrokken uit horizontale balken, de nok is betimmerd met houten latjes, meestal een gedeelte met visgraatmotief en ze hebben een onnavolgbare charme. De ramen zijn klein, niet alleen koel in de zomer of juist om in de winter de koude buiten te houden maar ook omdat grotere ramen de muren zouden verzwakken. Rond de ramen zit vaak een sierlijk frame, meestal wit van kleur. Ook de alleroudste huizen in Vysoké nJ zijn voornamelijk roubenky. Het type in onze regio zijn de vysokeho domu, een pojizerského domu met zo zijn eigen karaktertrekjes. Pojizerského domu hebben een eenvoudige lay-out maar rijk versierde gevels.
Het lijkt onwaarschijnlijk maar dit soort huizen, mits goed ontworpen, gebouwd en onderhouden, zijn zeer duurzaam. Dat blijkt wel uit de roubenky die gebouwd zijn in de 16e en 17e eeuw en tot vandaag bewaard zijn gebleven. De huizen in Vysoké zijn genummerd op volgorde van koloudace, iets wat we in Nederland niet (meer) kennen. Koloudace is een bouwkundige goedkeuring, pas na deze zogenaamde koloudace krijg je een huisnummer toegewezen door de gemeente. Het juiste adres vinden kan dus soms best lastig zijn want naast dat vele dorpen geen straatnamen kennen kun je de woningen dus ook nog eens niet op nummervolgorde zoeken. De oudste huizen hebben over het algemeen ook de laagste huisnummers. In tegenstelling van wat veel mensen denken zijn de roubenky in Vysoké nJ niet in het bezit van buitenlanders maar gewoon van de Tsjechen zelf, vooral veel mensen uit Praag bezitten hier een tweede huis. Ook worden er nog een aantal oude woningen permanent bewoond.
Naast huizen die in zijn geheel opgetrokken zijn uit hout heb je ook huizen waarvan alleen het onderste gedeelte opgetrokken is uit balken of waar op de onderste stenen laag een balkenconstructie volgt. Verder zien we nog de valse- en poloroubenky, deze laatste bestaat voor een gedeelte uit een balkenconstructie (polo=half), het andere gedeelte is van steen. Bij een valse roubenka, de naam zegt het al, zijn er ipv massieve balken planken over een stenen muur geplaatst maar geeft toch de illusie te maken te hebben met een roubenka. Het grootste deel van alle nog bestaande roubenky is de poloroubenka, welke blijkbaar de overhand hebben gekregen in de 17e en 18e eeuw.
Zvědavé uličky, (nieuwsgierig steegje) is een prachtig straatje met deze volksarchitectuur in het nabij gelegen Jilemnice en dankt zijn naam aan de wijze waarop de huizen zijn gebouwd. Ze staan ten opzichte van elkaar steeds met 1 vensterraam naar voren, zodat de bewoners van elk huis uitzicht hebben op het plein. De verschillende huidige kleuren van de huizen zijn ontstaan in de afgelopen tijd, oorspronkelijk werd als "conserveermiddel" voor het hout ossenbloed gebruikt, welke geleidelijk aan een bijna zwarte kleur geeft. Het merendeel van de huizen in Zvědavé uličky werden gebouwd na een brand in 1788. Opvallend is ook de diversiteit van dakbedekking in dit straatje. (zie dakbedekking)
Zvědavé uličky in Jilemnice
In Železný Brod, ook wel bekend om zijn glas en glazen kralen, heb je nog een soort roubenka-dorp binnen de stad, een beschermd gebied met huizen vanaf 1750, welke de namen dragen van de oorspronkelijke bewoners. De grootste en mooiste roubenka, Běliště, is in gebruik als museum met oa sieraden en edelstenen uit de regio. In de roubenka die de naam -Klemencovsko- draagt zit een glasmuseum.
De regio waar wij ons vakantiehuisje hebben wordt oa. gekenmerkt door de vele houten huizen, cultureel erfgoed van Tsjechië. Ze dragen de naam -roubenka-, je ziet ze vooral in Noord- en Oost Bohemen. Per regio hebben deze huizen zo ook nog weer hun eigen namen met bijbehorende kenmerken. In het westelijk deel van het Reuzengebergte, onze regio, vind je ze voornamelijk in de dalen langs de rivier de Jizera, de zogenaamde -pojizerského domu-. (=huis rond het gebied van de rivier de Jizera)
Langs de grens zie je nog de invloed van Duitse ambachtslieden.
Onder: invloed van Duitse ambbachtslieden.
Rechts de oude school in het nabij gelegen Paseky nad Jizerou.
Je herkent ze gelijk, de muren zijn opgetrokken uit horizontale balken, de nok is betimmerd met houten latjes, meestal een gedeelte met visgraatmotief en ze hebben een onnavolgbare charme. De ramen zijn klein, niet alleen koel in de zomer of juist om in de winter de koude buiten te houden maar ook omdat grotere ramen de muren zouden verzwakken. Rond de ramen zit vaak een sierlijk frame, meestal wit van kleur. Ook de alleroudste huizen in Vysoké nJ zijn voornamelijk roubenky. Het type in onze regio zijn de vysokeho domu, een pojizerského domu met zo zijn eigen karaktertrekjes. Pojizerského domu hebben een eenvoudige lay-out maar rijk versierde gevels.
Het lijkt onwaarschijnlijk maar dit soort huizen, mits goed ontworpen, gebouwd en onderhouden, zijn zeer duurzaam. Dat blijkt wel uit de roubenky die gebouwd zijn in de 16e en 17e eeuw en tot vandaag bewaard zijn gebleven. De huizen in Vysoké zijn genummerd op volgorde van koloudace, iets wat we in Nederland niet (meer) kennen. Koloudace is een bouwkundige goedkeuring, pas na deze zogenaamde koloudace krijg je een huisnummer toegewezen door de gemeente. Het juiste adres vinden kan dus soms best lastig zijn want naast dat vele dorpen geen straatnamen kennen kun je de woningen dus ook nog eens niet op nummervolgorde zoeken. De oudste huizen hebben over het algemeen ook de laagste huisnummers. In tegenstelling van wat veel mensen denken zijn de roubenky in Vysoké nJ niet in het bezit van buitenlanders maar gewoon van de Tsjechen zelf, vooral veel mensen uit Praag bezitten hier een tweede huis. Ook worden er nog een aantal oude woningen permanent bewoond.
Naast huizen die in zijn geheel opgetrokken zijn uit hout heb je ook huizen waarvan alleen het onderste gedeelte opgetrokken is uit balken of waar op de onderste stenen laag een balkenconstructie volgt. Verder zien we nog de valse- en poloroubenky, deze laatste bestaat voor een gedeelte uit een balkenconstructie (polo=half), het andere gedeelte is van steen. Bij een valse roubenka, de naam zegt het al, zijn er ipv massieve balken planken over een stenen muur geplaatst maar geeft toch de illusie te maken te hebben met een roubenka. Het grootste deel van alle nog bestaande roubenky is de poloroubenka, welke blijkbaar de overhand hebben gekregen in de 17e en 18e eeuw.
Zvědavé uličky, (nieuwsgierig steegje) is een prachtig straatje met deze volksarchitectuur in het nabij gelegen Jilemnice en dankt zijn naam aan de wijze waarop de huizen zijn gebouwd. Ze staan ten opzichte van elkaar steeds met 1 vensterraam naar voren, zodat de bewoners van elk huis uitzicht hebben op het plein. De verschillende huidige kleuren van de huizen zijn ontstaan in de afgelopen tijd, oorspronkelijk werd als "conserveermiddel" voor het hout ossenbloed gebruikt, welke geleidelijk aan een bijna zwarte kleur geeft. Het merendeel van de huizen in Zvědavé uličky werden gebouwd na een brand in 1788. Opvallend is ook de diversiteit van dakbedekking in dit straatje. (zie dakbedekking)
Zvědavé uličky in Jilemnice
In Železný Brod, ook wel bekend om zijn glas en glazen kralen, heb je nog een soort roubenka-dorp binnen de stad, een beschermd gebied met huizen vanaf 1750, welke de namen dragen van de oorspronkelijke bewoners. De grootste en mooiste roubenka, Běliště, is in gebruik als museum met oa sieraden en edelstenen uit de regio. In de roubenka die de naam -Klemencovsko- draagt zit een glasmuseum.
