Overeenkomsten Tsjechisch - Nederlands

[NogEenWessel]

Er zijn heel wat uitdrukkingen en concepten (bijna) hetzelfde in het Tsjechisch en het Nederlands.
Ik weet ze niet allemaal meer uit mijn hoofd, ik zou ze eens moeten opschrijven, maar deze paar weet ik zo snel:
pravděpodobně = waarschijnlijk (pravda = waar / podobny = lijkt op oftewel schijnt)
En eentje die ik laatst op de brandblusser zag:
hadice = slang (had)
dus tuinslang = zahradní hadice
Nog een mooie is "op het matje roepen". Ik weet de exacte Tsjechische vertaling niet maar iets in de trant van "zavolat na koberec"
En dan hebben we nog dezelfde woorden die natuurlijk vaak uit het Duits komen:
drát, šnůr en kabel
Lať = lat(je)
Wie weet er nog meer...

 

[markousovice]

Voorvoegsels

De structuur van Tsjechisch lijkt heel erg op Nederlands, als je dat eenmaal door hebt gaat er een wereld voor je open en blijkt het leren van taal ineens mogelijk te zijn! Voorvoegsels worden op dezelfde manier gebruikt als in het Nederlands.

Bijvoorbeeld:

padát = vallen
odpad = afval
nápad = inval/idee
připad = geval (při wordt vaak gebruikt waar NL ge gebruikt)
vodapad = waterval

nápis = opschrift
předpis = voorschrift
podpis = handtekening (onderschrift)
dopis = brief (naar iemand schrift)
výpis = afschrift/uittreksel

pohled = aanzicht/blik (po is een beetje lastig... vaak 'om te...')
přehled = overzicht
výhled = uitzicht
nahled = inzicht
rozhled = rondzicht

Maar de leukste blijft příležitost, je kunt de delen van dit woord vrij letterlijk vertalen naar het Nederlands. Ik maak er een puzzel van. Het antwoord staat hieronder in het wit en kun je lezen als je het met je muis selecteert.


příležitost = gelegenheid (při = ge ležit komt van ležet=liggen ost=heid, want ost maakt een zelfstandig naamwoord van iets)

 

[NogEenWessel]

Kijk zo komen we ergens.
Sinds ik deze overeenkomsten ontdekt heb, wordt het begrijpen en onthouden van de taal een stuk eenvoudiger.
vý- is inderdaad uit-
výprodej = uitverkoop
výstupovat = uitstappen
roz- heb ik altijd als rond- of om- geïnterpreteerd, in ieder geval iets met een cirkel of straal. Mijn vriendin (Tsjechische) is het daar niet mee eens, maar het komt voor mij (bijna) altijd uit, bijvoorbeeld
rozhlas = omroep (hlas = stem, roepen doe je met je stem)
Dat je při- als ge- kunt zien is nieuw voor me. Komt vast en zeker van pas.

 

[pepo]

roz- heb ik altijd als rond- of om- geïnterpreteerd, in ieder geval iets met een cirkel of straal. Mijn vriendin (Tsjechische) is het daar niet mee eens, maar het komt voor mij (bijna) altijd uit, bijvoorbeeld

rozhlas = omroep (hlas = stem, roepen doe je met je stem)

Dat je při- als ge- kunt zien is nieuw voor me. Komt vast en zeker van pas.

Ook niet met dat rond of om eens; eerder uit (spreiden, uit elkaar halen/rozcesti, rozetrit, rozlustit, rozlit) of aan (roztocit, rozjet).
En rozhlas? Stem verspreiden

 

[Paulwagenaar]

Toen ik Tsjechisch leerde kon ik 3 woorden goed onthouden om dezelfde reden.
pečí = zorg
bezpečí = zonder zorg en dat is veilig
nebezpečí = niet zonder zorg of onveilig = gevaarlijk.
en wat te denken van Růžičková Kapusta, dat is een roosjesachtige kool ofwel een spruitje.

 

[Antonius]

cool topic. Dit zijn precies de speelse zaken die ik nodig heb om de taal beter en sneller te leren. Ik ga dit nog vaak terug lezen om de voorvoegsels te leren.
Over overeenkomsten gesproken, wat ik grappig vind is dat er redelijk wat nederlandse spreekwoorden zijn die gebruik maken van een bepaald lichaamsdeel of voorwerp en dat in het tsjechisch daar hetzelfde spreekwoord voor bestaat maar dan met een ander lichaamsdeel. Ik kan zo snel niks bedenken maar het valt me vaker op.

 

[NogEenWessel]

Ook niet met dat rond of om eens

Roz- als rond- of om- zat me ook nooit helemaal lekker. Ik zie het meer conceptueel als cirkel, straal van cirkel of van een centraal punt (het midden van de cirkel) naar buiten toe.
Dus in jouw voorbeelden:
rozcesti = kruispunt (midden / snijpunt)
rozetrit = verspreiden / uitspreiden (vanuit een centraal punt, in een "cirkel")
roztocit = ronddraaien (toch weer iets cirkelachtigs)
rozjet se = disperse (engels volgens slovnik.cz weer vanuit een centraal punt naar buiten)
rozlustit past inderdaad niet helemaal in die gedachtegang.
Ik kan het niet helemaal onder woorden brengen maar ik heb er een bepaald (cirkel) beeld bij.

 

[hendrik1982]

Ik sluit even aan Erg leerzaam hebben jullie er nog meer?

 

[Hesky]

Tsjecholand

Het boek Tsjecholand gaat over gelijkenissen van Nederland en Tsjechië het is geschreven door Kryštof Krijt en Pieter Goedhart. Het gaat over de onderlinge contacten tussen Tsjechen en Nederlanders, waarbij heel veel aspecten aan bod komen.
Je kunt het boek bestellen op www.tsjecholand.nl
Op de website kun je het eerste hoofdstuk lezen.

 

[NogEenWessel]

Ik zag er weer eentje in de krant staan vandaag die ik zonder het woord te kennen kon afleiden:

přestupek = overtreding

In het Nederlands zijn "stappen" en "treden" synoniemen dus hebben we ook:

přestup = overstap (die kende ik al wel)

Verder heb ik voor vandaag:

Kakat = kakken

En toch nog eentje met roz- die ik volgens mijn eigen regeltje kon afleiden:

Rozmluvit = ompraten (Pepo, kom er maar in...)

 

[pepo]

En toch nog eentje met roz- die ik volgens mijn eigen regeltje kon afleiden:

Rozmluvit = ompraten (Pepo, kom er maar in...)

rozmluvit is eerder uitpraten

ompraten is přemluvit

 

[NogEenWessel]

Ik heb nog een mooie uitdrukking gevonden.

Om dit topic wat interactiever te maken, maak ik er een raadspelletje van.

Alleen niet-Tsjechen mogen raden (anders is het snel afgelopen... )

Wat betekent de uitdrukking:

okřídlené heslo​

 

[Liesbeth]

heslo wachtwoord
kridlo = vleugel
gevleugeld wachtwoord?
maar dat slaat nergens op

 

[NogEenWessel]

Heslo kun je breder zien dan alleen wachtwoord.

Volgens slovnik.cz:
(helaas alleen in het Engels)

heslo - battle-cry
heslo - buzz-word
heslo - call word
heslo - pass-word
heslo - shibboleth
heslo - tenet
heslo - catchword
heslo - watch-word
heslo - heading g
heslo - headword g
heslo - entry word
heslo - epigraph
heslo - motto
heslo - nay-word
heslo - watchcry (slogan)
heslo - watchword (slogan)
heslo - entry (slovníku)
heslo - word (smluvené slovo)
heslo - password (stráží)
heslo - countersign (voj.)
heslo - parole (voj.)
heslo - slogan (volební, reklamní ap.)
heslo - device (volební)

 

[char]

Gevleugeld(e) woord(en)?.....

Char.

 

[NogEenWessel]

Ik las het vanochtend in de krant in een artikeltje over de Sex Pistols:

okřídlené heslo: "punk není mrtví"

oftewel:

de gevleugelde uitdrukking: "Punk's Not Dead"

( ... wacht op Pepo om me te verbeteren ... )

 

[char]

HaaHHahAA.......Sorry!!... Dat zal Punk leuk vinden!!..

Komt ie een keertje in de krant.... en hij is nog niet eens dood!!...

( voor de nietbegrijpers... Punk(enstein) is een medeforumlid en een gewaardeerd ex-moderator )

Char.

 

[NogEenWessel]

Trouwens, in hetzelfde artikeltje:

Vyčesaný kohout

Context is dus Sex Pistols en Punk, raden maar...

 

[kuurgast]

( ... wacht op Pepo om me te verbeteren ... )

Als jij wacht op Pepo dan heb ik een leuk testje tussendoor voor de gevorderden met nářečí/dialectwoorden uit diverse hoeken van Tsjechië. :hmm:

 

[To je kravalu]

ik kan hier terecht om wat nieuwe woorden te leren zie ik al:top: