Literatuur Moldaviet; korte verhalen uit de Tsjechische literatuur

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Het begin van een kort voorjaar 1968

In de jaren '60 is de Communistische Partij van Tsjechoslovakije (CPT) al flink progressief door kleine vernieuwingsideeën. Partijleiders kijken zelfvoldaan terug op twintig jaar socialistische opbouw. Tsjechoslowakije stelt het economisch relatief goed en behoort tot de meest ontwikkelde landen.

Een ernstige landbouwcrisis in 1967-68 zorgt echter voor problemen. Ongenoegen broeit. Blijkt dat de communisten onvoldoende voeling hebben met de boeren en arbeiders.

Vernieuwers nemen belangrijke posten binnen de partij en in de media. Ze profiteren van een groeiend ongenoegen en kunnen openlijk hun vernieuwingsideen verspreiden.
Praag ontwaakt.

Begin 1968 wordt Alexander Dubcek unaniem tot eerste secretaris van de CPT verkozen, ter vervanging van Antonin Novotny, sinds 1953 aan de leiding en een volgeling van Brezjnev, een echte 'chef' van de 'moederpartij' in Moskou. De vernieuwers verkiezen Dubcek omdat ze weten dat hij een acceptabel figuur is.

De communisten die vooral in Slowakije nog een sterke kracht vormen, kiezen voor Dubcek omdat het een Slowaak is!

De vernieuwers lanceren Dubcek in de media en een wind van verademing gaat door de republiek. Ze willen een volksbeweging op gang brengen om grote 'veranderingen' te realiseren. Ze eisen de samenroeping van een buitengewoon Congres van de CPT waar op dagorde staat: schrapping van de leidende rol van de Communistische Partij.
Jiri Pelikan is een van de leidende krachten van de vernieuwers. In een voorbereidend rapport voor dit congres stelt hij: "Aangezien er binnen het Nationaal Front ook niet-communistische partijen zijn is het dringend nodig dat de CPT als politieke partij loskomt van het klassieke (communistische) type en een tussenweg kiest, een zgn. menselijk socialisme
Dubcek lanceert de slogan "voor een socialisme met een menselijk gezicht", in een verlichting van humanisme gewikkeld.
Als leider van de partij gebruikt Dubcek zijn invloed om de bevolking voor deze verlichting te winnen.
De spanning stijgt.

In Praag krijgen de tuiniers van de Praagse Lente een steeds grotere invloed en sympathie bij de bevolking.In Praag overheerst een gevoel van een vrijheids-tussenmodel

Echter in de nacht van 20 augustus 1968 trekken de troepen van het Warschaupact Tsjechoslovakije binnen. De Sovjet-Unie, Polen, Hongarije en Bulgarije leveren troepen. Roemenië weigert. De troepen van de DDR houden zich tactisch buiten de grenzen.Een drama is gestart.....
 

G

Berichten van gasten...
Re: Praagse lente hoe en wat?

</font><blockquote><font class="small">Als antwoord op:</font><hr />
de tuiniers van de Praagse Lente

[/ QUOTE ]
Jacques, zo heb ik het nog nooit gehoord. Leuk uitgedrukt!

Je verhaal klopt als een bus. Ik heb het zelfs meegemaakt. Wat Jiri Pelikan betreft, er waren geruchten, dat het toch een stroman van de communisten was. Dat moet ik nog eens uitzoeken of er iets van te vinden is.
 
L

luc.van

Guest
Re: Praagse lente hoe en wat?

Ivan Klima, was één van de vele Tsjechische auteurs die mee de stoot hebben gegeven voor de grote dooi en het liberaliseringsproces. De schrijver Klima was in het geweer gekomen tegen de verscherpte nieuwe perswet die Novotny in 1967 had doen in kracht treden. Klima noemde deze censuurwet een weg terug naar het absolutisme, een achteruitgang van minstens honderd jaar. Deze scherpe kritiek vond onmiddellijk bijval en hielp er in beslissende mate toe bij, dat de aandacht van de Tsjechische en Slovaakse intellectuelen toegespitst werd op het probleem van de persvrijheid. Aan de vrijer geworden pers kon met afmeten in welke mate het liberaliseringsproces zich wist door te zetten. Sinds februari 68, maar vooral in het voorjaar 68, werd in de Tsjechoslovaakse bladen een echte bevrijdingsroes gevierd.
 
L

luc.van

Guest
Re: Praagse lente hoe en wat?

Dramatische hoogtepunten waren de dagbladenenquetes naar de omstandigheden van Jan Masaryk's dood en de zware beschuldigingen die uitgebracht werden tegen een reeks met name genoemde politie-en regeringsambtenaren waarvan er ettelijke gedwongen werden ontslag te nemen uit hun functie, en waarvan er een paar zelfs zelfmoord pleegden.
Deze journalistieke vrijheidsdrang kreeg een officiële bekrachtiging in de perswet van 26 juni 1968. Het Praags parlement veroordeelde iedere voor en nacensuur als ontwettelijk. De ambtenaren van de censuurdienst werden de laan uitgestuurd. Voor deze maatregelen werd in het parlement een meerderheid gevonden, die de twee-derden benaderde. Ivan Klima formuleerde de eis dat iedere burger over evenveel informatie moet kunnen beschikken als een minister en dat een socialistische maatschappij, meer dan iedere andere, de plicht heeft om te zorgen voor ruimere informatie en algehele persvrijheid.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

</font><blockquote><font class="small">Als antwoord op:</font><hr />
Deze journalistieke vrijheidsdrang kreeg een officiële bekrachtiging in de perswet van 26 juni 1968. Het Praags parlement veroordeelde iedere voor en nacensuur als ontwettelijk. De ambtenaren van de censuurdienst werden de laan uitgestuurd. Voor deze maatregelen werd in het parlement een meerderheid gevonden, die de twee-derden benaderde.

[/ QUOTE ]
Mooi geformuleerd, maar de wet werd niet uitgevoerd.
58.gif
De censuur bleef gewoon bestaan. Grote woorden kleine daden.
 
L

luc.van

Guest
Re: Praagse lente hoe en wat?

De perswet van 26 juni 1968 voorzag een vrijwillige censuur.
De onderwerpen waaraan journalisten en schrijvers vrijwillig de handen moesten houden, besloeg een lijst van niet minder dan 140 getypte vellen papier. Dubcek werd gedwongen, door Ulbricht wellicht, om de journalisten op te roepen tot zelftucht en matiging. In Tsjechoslovakije was de echte persvrijheid vooralsnog theorie. Ondanks de strijd van duizenden bekende en onbekende Klima's.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

De genoemde zelfcensuur was toch veel minder beperkend dan voorheen.Klinkt wellicht gek maar............;
- Dialectiek&lt;tegenstelling&gt;mocht net wel...alleen niet over de partij als zodanig&lt;zij was verheven ahw&gt; ,maar wel over sociale problematiek.
Zo regende het artikelen in de kranten over het tekort aan KONSUM-producten en de lange rijen wachtenden bij de staatswinkels
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

</font><blockquote><font class="small">Als antwoord op:</font><hr />
...over het tekort aan KONSUM-producten en de lange rijen wachtenden bij de staatswinkels

[/ QUOTE ]
De schuldige in deze, was het imperialistische westen. En dat must in de kranten. Propaganda!
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

Het drama voltooide zich de tanks dreunden door de republiek.Aandoenelijk was het geweldloze verzet van de Pragenaars.
Met blote handen en de rede probeerden ze de invallers te overtuigen om huiswaarts te keren.
Jan Palach pleegde als verzetsdaad zelfmoord door zelfverbranding.
Boze tongen beweerden dat Palach zelfmoord pleegde uit liefdes verdriet?
 
L

luc.van

Guest
Re: Praagse lente hoe en wat?

Waren de Tsjechen hun ultieme wapen, de humor niet verloren, en was het waar wat de dorpsfilosoof formuleerde dat het tegen het gezond verstand indruist om het gezond verstand te gebruiken om te redetwisten met het absolute verstand toch kregen Husak en andere pro-Russische partijleiders vrij spel. Zoveel was duidelijk. Maar van meet af aan maakten ze cruciale fouten door geen rekening te houden met enkele typische kenmerken van het Tsjechoslovaakse volk. Ze brachten te weinig begrip op voor de ontstane situatie, de verworvenheden uit de korte Dubcek-periode, beoordelingsfouten die hen pas veel later zuur zouden opbreken. De gebeurtenissen te Praag werden in het Westen vanuit zeer verschillende standpunten beschouwd. De enen zagen in de Sovjet inval een nieuwe bevestiging van het feit dat het communisme in de praktijk niet zonder terreur kan voortbestaan, en zij voegden Praag toe aan de reeks Boedapest, Berlijn... Anderen zagen in de Sovjet invasie een gevolg van de innerlijke konflikten in de communistische wereld, waarbij een sterk door het stalinisme getekend communisme kwam te staan tgo een zich voorlopig nog schuchter, naar een democratisch socialisme neigend communisme. Simplistisch uitgedrukt; een strijd tussen goede en slechte communisten. Een derde reeks commentaren beklemtoonde het Sovjet-imperialisme, dat zich niet zozeer om politieke geschillen zou bekommeren dan wel om de handhaving van een politiek apparaat dat zijn invloed moest bevestigen en waarborgen. De afwijking van de totalitaire sovjet-lijn werd door de Sovjet-unie meer als een anti-Russisch dan als een anti-communistisch gevaar gezien, en het was daarom ook dat militair werd gereageerd. In hoeverre de enen meer dan de anderen gelijk hadden, valt moeilijk te oordelen. Nu heeft de Praagse Lente een haast mythische weerklank in het Westen, maar in 1968 zelf veroorzaakte dat helemaal geen schokgolf. De meesten beschouwden dat als ver-van-mijn- bed toestanden. Jammer.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

</font><blockquote><font class="small">Als antwoord op:</font><hr />
De schuldige in deze, was het imperialistische westen. En dat must in de kranten. Propaganda!

[/ QUOTE ]

Nou, dat is gek wat ik nu ga zeggen, maar ik geloof dat de communisten daar wel een beetje gelijk in hadden. Natuurlijk lag het vaak aan henzelf, maar zonder Cuba waren er al helemaal geen bananen richting Sovjet-satellietstaten gegaan...
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

Wat is banaal? Is een banaan zo banaal? Wist je dat bananen een belangrijke rol gespeeld hebben in de revoluties van 1989? Wanneer mensen iets niet kunnen kopen, omdat het er gewoonweg niet is, willen ze het echt heel graag hebben (het schijnt dat dat zelfs een wetmatigheid is in de sociale economie, maar daar weet ik niets over). Niet dat de Communistische Partij van Cs. zoveel moeite deed om aan die producten te geraken, maar het idee van de 'consumentgerichte' indrustrie heeft ze toch wel bezig gehouden. Men was er zich toch van bewust dat het nodig was om de mensen een beetje warm te laten lopen voor je systeem, een legitimiteitscrisis lag dan ook dan de basis van de revoluties van 1989. Misschien is dat een beetje off topic, maar denk eens eventjes rustig na met een actueler voorbeeld. De Verenigde Staten zijn verzot op handelsembargos, iets wat eigenlijk volledig in tegenstelling is met het vrije liberalisme. De vraag is dan: wie is er fout, moet het regime in Cuba opstappen of hebben mensen geen recht op bepaalde producten omdat ze een ander politiek systeem hebben. Rare economie, toch.
Ota Sik, de economische architect van een vrijer Communisme Praag '68, had dat dan ook goed begrepen. Ook Honnecker had dit goed door, terwijl onze genie der Karpaten in Roemenie er helemaal niets van begreep.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

We gaan hier toch niet over een bananenschil vallen.
Maar Stijn heeft hier wel een punt.Zoals Maslow stelde in zijn behoeftehierarchie van de mens, wie de primaire behoeftes&lt;eten,drinken en wonen&gt; niet fatsoenlijk kan bevredigen, geraak danig gefrustreerd dat hij een staatsgevaar op zich is.
De landbouwcrisis in de CS van 65,66 en 67 zorgden voor het ideale voedingsklimaat voor een contra-revolutie.
Door eigen aardappeltekorten moest men er gaan invoeren.
Bekend is de ROZE OSSENTONG uit Oekraine&lt;geschikt als varkensvoer, al vind ik hem best lekker&gt;
Kun je de gezichten van die Tsjechen al zien met die partijpatat op hun bord.Dat leidt tot ktitiek en boosheid, veel meer dan de behoefte aan een soort elitair intellectueel liberalisme.


Mini-kwisje= sinds vandaag heb ik en wapenschild bij mijn berichten.
Wat is de letterlijke en wat de figuurlijke betekenis van dit wapen.
Wel een afspraak vooraf ;pas na een zinvol berichtje over de de Praagse lente , mag je gokken?
 
Jaques, Ik doe nu twee pogingen. Niet dat het mij om dat kwisje te doen is, want ik had sowieso een vraag.

Eerst dat wapenschild: Ik heb er natuurlijk geen verstand van, maar als ik goed kijk zie ik er verschillende dingen in. (Psycholoog aan client : Wat ziet u hierin? Antwoord : "een vlek")
yeah.gif


Ik zie een boom met twee mensen er aan vastgebonden. Je zou kunnen denken: De mensen waren verstrikt en beperkt, maar wel onder de bescherming van die goede boom.
Ook zie ik een lachend gezicht met een enorme paal hout voor het hoofd.
smile.gif


Zit ik in de buurt?

Ik ben wel benieuwd.

Mijn andere vraag. Ik lees hier nu wat er gebeurd is en ik vindt het reuze interessant. Sommige dingen wist ik al, maar de meeste inzichten zijn nieuw. Begrijpelijk voor dit forum, is het vanuit een CZ en Westerse blik beschreven.

Maar nu mijn vraag: Wat wilden de Russen met hun acties bereiken. Waar waren ze bang voor en wat was hun winst. Natuurlijk weet ik daar zelf vele antwoorden op, maar ik vindt het interessant om dit ook uit ons blikveld te zien.

Ik heb trouwens geen sympathie voor wat er is gebeurd, maar het lijkt me gewoon interessant deze discussie te verbreden. Zelf zal ik helaas geen zinnig commentaar kunnen leveren, maar lezen doe ik het met veel aandacht.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

Ik heb daar een persoonlijke kijk op dus wat ik nu ga schrijven is strikt persoonlijk en er zijn andere verklaringspistes die zijn die zeker zo plausibel zijn.
De CS is voor en na de oorlog compleet in de steek gelaten door de Westerse geallieerden.
In Jalta is afgesproken dat er twee invloedsferen met strakke grenzen zijn als een garantie voor vrede in Europa.

De CS viel in de Communistische ruimte,waarom moesten de Amerikanen anders in Pilsen blijven stilstaan tot de Russen pas weken daarna Praag konden bevrijden&lt;afgesproken deal&gt;.

Deze afspraak was zo hard dat noch in 56 in Hongarije als in 68 in de CS&lt;er zijn nog een zestal incidenties&gt;de geallieerden mochten tussen komen.
Sterker nog he Westen had zo een tegen-garantie dat ze zelf een rode revolutie in hun geografische ruimte, militair de kop konden indrukken.
De kolonelscoup in Griekenland is daar een voorbeeld van.
Ik weet niet of de Russen..... bang waren zij konden vrij handelen met de afspraak van Jalta in hun achterzak.

De Tsjechen en Slovaken die echt toen in de vrijheid geloofden waren dus idealisten..maar stonden heel alleen zonder hulp uit het Westen. Ze hadden het kunnen weten na wat in 38 gebeurd was.

Tip kwis wapen; Twee Beren die pruimen eten
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

Dank voor je reactie.

Zie je wel, weer wat geleerd.

Dat van die beren is zeker ook strikt persoonlijk
grin.gif
grin.gif
grin.gif


Nee, Geintje! Toen ik het las, zag ik het ook meteen. Toch grappig wat je hersenen wel niet allemaal van plaatjes kunnen maken niet? Heb trouwens geen flauw idee wat ik er verder mee moet. Success anderen.
 
Re: Praagse lente hoe en wat?

Het drama groeide naar een climax,duizenden Pragenaars gingen als een menselijk schild voor de tanks staan.
Ik herinner me dat ik aan de radio gekluisterd was en geen moment week van de flashes uit het voor mij toen nog zo verre Praag. Het geschreeuw en getier van mensenstemmen en soms heel soms de doffe knal uit een tank of het geratel van een mitrailleur.
De zwart-wit beelden van het avond-journaal zijn in mijn netvlies gebranden in mijn geheugen gegriefd.
Wat bij het radio-nieuws zo dreigend klonk verviel bij het aanschouwen dezer beelden.
De Russische jonge, bleke soldaatjes die verward en verbaasd de Pragenaars aanschouwden.
Hun bijna lachwekkende astronaut-achtige kleding, ze maakten op mij de indruk van een marionetten- legertje.
Hoe ging het aflopen..zouden ze zich alsnog terug trekken.

Tip kwisje; de pruimenboom staat op een berg in een plaats met stadsrechten
 
Bovenaan