Literatuur Moldaviet; korte verhalen uit de Tsjechische literatuur

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Freddy2005

† In Memoriam
Nieuwe documenten over augustus 1968 op internet geplaatst

Sinds vrijdag kunnen geinteresseeerden op de website van het Instituut voor de studie van het totalitaire regime niet eerder gepubliceerde documenten en radio-opnames in verband met de gebeurtenissen van augustus 1968 terugvinden. Dit zei het hoofd van het Instituut, Pavel Žáček.

Het instituut publiceert bijvoorbeeld een lijst van 108 slachtoffers, die sinds 21 augustus 1968 tot het einde van 1968 direct gerelateerd aan het verblijf van het Warschaupact-troepen op het grondgebied van de voormalige Tsjecho-Slowakije werden gedood.

De historici zijn pas sinds kort op het aantal van 108 slachtoffers gekomen nadat ze de documenten van de voormalige politie, openbare aanklagers en de legerautoriteiten hadden onderzocht. De oudere eerder gepubliceerde cijfers van 94 slachtoffers kwam uit een verslag dat door de leiding van de Communistische Partij in december 1968 was vrijgegeven.

Op de website vindt u ook informatie dat door de communistische geheime dienst (STB) in 1968 werd verzameld. De informatie is te vinden op:www.ustrcr.cz./cs/srpen-1968

radio.cz
 

Tsjechie.net

Forumleiding
Administrator
Praagse Lente: opstand of aanpassing?

Praagse Lente: opstand of aanpassing?

Bron: NRC - Opinie (20-08-08)

Was de Praagse Lente achteraf gezien niet meer dan een machtstrijd tussen communisten? De Pool Adam Michnik vindt van niet. De Praagse Lente was een voorbode van hoop. Wat was de betekenis van de Praagse Lente, of van de gebeurtenissen van 1968 meer in het algemeen? Het ziet ernaar uit dat hun betekenis in de loop der tijd eerder meer dan minder betwistbaar is geworden.

Mijn generatie werd gevormd door protesten en politieknuppels, door de hoop die niet alleen werd gewekt door de Praagse Lente, maar ook door de Poolse studentenbeweging in maart van dat jaar, de gebeurtenissen in Parijs in mei en de eerste tekenen van Russische democratie in de vroege boeken van Solzjenitsyn en door Sacharov. Voor diegenen van ons die in Polen gevangen zaten, was de Praagse Lente een voorbode van hoop. Zelfs in de Poolse communistische kranten die wij achter de tralies lazen, klonk iets door van de grote veranderingen die plaatsvonden bij onze zuiderburen.
Dus herinner ik me nog mijn schrik toen ik in augustus hoorde van de Sovjetinval in Tsjechoslowakije, en het trauma dat nog lang doorwerkte. Op de tiende verjaardag van die inval troffen Václav Havel, Jacek Kuron en ik elkaar aan de Tsjechisch-Poolse grens, samen met andere dissidenten. Er bestaat een foto van die gelegenheid: toekomstige presidenten, ministers en parlementariërs die indertijd door de politie als gewone criminelen werden vervolgd. Deze ontmoetingen waren een voortzetting van het klimaat van de Praagse Lente. We hadden allemaal het gevoel dat we iets nieuws creëerden, iets wat op een dag misschien wel een belangrijk bestanddeel van de democratie in onze landen zou blijken.
En dat was ook zo. In augustus 1989 diende ik in de Poolse Kamer een ontwerpresolutie in waarin Polen zich bij de Tsjechen en Slowaken verontschuldigde voor zijn betrokkenheid bij de inval van 1968. Daarmee werd voor mij een historische cirkel gesloten: de ideeën van de Poolse maart en de Praagse Lente, de ideeën van onze bergontmoetingen, werden politieke feiten. Drie maanden later begon in Praag de Fluwelen Revolutie.

Het grootste verschil tussen de Praagse Lente en de Fluwelen Revolutie was dat de eerste voornamelijk het werk was van communistische partijleden en anderen die een ‘socialisme met een menselijk gezicht’ tot stand wilden brengen. Daardoor wordt de Praagse Lente door sommige mensen tegenwoordig als een machtsstrijd tussen communisten afgedaan. Maar er waren vele wegen naar het communisme en menige weg viel samen met nationale tradities.

Het communisme was om tal van redenen aantrekkelijk, waaronder het idee van universele gerechtigheid en humane sociale betrekkingen. Ook was het een reactie op de grote geestelijke crisis na de Eerste Wereldoorlog en later op de volkerenmoord door de nazi’s. Verder bestond de overtuiging dat de westerse wereldheerschappij haar einde naderde. Tot slot was het communisme in een wereld die was verdeeld door Jalta voor sommigen de enige realistische keus voor Midden-Europa.

In 1968 appelleerden de communistische hervormers in Tsjechoslowakije aan democratische idealen die diep geworteld waren in het vooroorlogse verleden van het land. Alexander Dubcek, de leider van de Tsjechoslowaakse communisten en het symbool van de Praagse Lente, belichaamde de hoop op een democratische ontwikkeling, op waarachtig pluralisme en een vreedzame weg naar een rechtsstaat met eerbied voor de mensenrechten.
In Polen daarentegen, dat zijn eigen voorzichtige opening had beleefd met de studentenbeweging van maart, buitte een nationalistisch-autoritaire vleugel alles uit wat in de Poolse traditie dom en onverdraagzaam was, met behulp van vreemdelingenhaat en anti-intellectuele retoriek. De Poolse minister van Binnenlandse Zaken Mieczyslaw Moczar, leider van de nationalistische vleugel, combineerde communistische retoriek met het taaleigen van fascistische bewegingen om de massa’s te mobiliseren tegen de „kosmopolitisch-liberale intelligentsia”.

De Poolse vrijheidsbeweging van 1968 verloor de confrontatie met het politiegeweld; de Praagse Lente werd vermorzeld door de legers van vijf leden van het Warschaupact. Maar in beide landen zag in 1968 een nieuw politiek bewustzijn het licht. De Poolse en Tsjechische oppositiebewegingen die een paar jaar later al opkwamen, hadden hun wortels in de gebeurtenissen van 1968.

De Praagse Lente werd veroorzaakt door een crisis in de Communistische Partij, maar de stelling dat ze uitsluitend het gevolg was van politiek gekibbel onder partijleden is geschiedvervalsing en gaat voorbij aan een belangrijk onderdeel van het nationale erfgoed.
De houding tegenover het communisme was voor de anticommunistische oppositie altijd een omstreden onderwerp. Sommigen verwierpen elke vorm van communisme. Maar de meerderheid had altijd wel enig contact met het communisme, in de vorm van intellectuele fascinatie, door participatie in staatsinstellingen of uit de kille overtuiging dat iemand alleen iets nuttigs voor zijn land kon doen als hij zich bij de realiteit van het leven onder het communisme neerlegde. Deze mensen, ‘bezoedeld door het communisme’, vormden bij alle opstanden tegen de communistische dictaturen de meerderheid van de deelnemers.
Maar er was nog een categorie mensen, ‘behoedzaam en onbezoedeld’, die zich buiten de wereld van de politiek hielden. Zij verfoeiden het communisme, maar waren ervan overtuigd dat het systeem niet kon worden hervormd en meden daarom de democratische oppositie. Terwijl anderen risico’s namen of gevangen zaten, functioneerden zij binnen ambtelijke en wettige structuren.
Niet iedereen mag dergelijk gedrag achteraf worden verweten. Maar het verbaast wel als deze mensen deelnemers aan de Praagse Lente en de democratische oppositie van banden met het communisme beschuldigen. Het communisme was duidelijk een instrument van de Sovjetheerschappij over veroverde maatschappijen, maar het was ook een modus vivendi voor grote delen van deze landen onder de omstandigheden waarin ze noodgedwongen leefden. Imre Nagy, de leider van de Hongaarse opstand van 1956, en Dubcek werden onderdeel van hun nationale legenden, en dit logenstraft de stelling dat het communisme uitsluitend uit het buitenland werd opgelegd.
De Praagse Lente appelleerde aan elementaire waarden: vrijheid, pluralisme, verdraagzaamheid, soevereiniteit en een afwijzing van de dictaten van de communistische leer. Als ik na veertig jaar hieraan terugdenk, zie ik niet alleen een opstand, maar ook de verheven illusie dat het misschien mogelijk zou zijn het Kremlin te verschalken en de maatschappij pijnloos van communisme op democratie te doen overgaan. Het was naïef om dit te geloven, maar het vormde ook een nationale bewustwording waarin het vrijheidspotentieel zijn stem vond.

De Praagse Lente is de naam die wordt gegeven aan de politieke gebeurtenissen die tussen 5 januari en 21 augustus 1968 plaatsvonden in de voormalige communistische republiek Tsjechoslowakije. Hierbij koerste de nieuwe partijleider Alexander Dubcek aan op een gematigde koers. Dubcek volgde de trouwe Sovjetvazal Antonin Novotny op. Deze bleef nog wel president, totdat hij op 22 maart ook uit dat ambt gezet werd. Sommigen beschouwen deze dag als het begin van de Praagse Lente.
Enkele weken later kwam de communistische partij met een programma waarin de fouten van het verleden werden toegegeven. Voortaan zou het socialisme zijn gebaseerd op democratie. De rol van de communistische partij werd teruggedrongen en burgerinitiatieven werden aangemoedigd. Een golf van demonstraties ging door het land.
De Sovjet-Unie accepteerde deze gang van zaken echter niet. Dubcek werd ter verantwoording geroepen, maar deze bleef bij zijn koers. In mei arriveerden de eerste Russische troepen in het land.
Toen de protestbewegingen doorzetten, rolden op 21 augustus tanks van het Warschaupact Praag binnen. Er vielen geen doden. Alle hervormingen werden teruggedraaid.

Adam Michnik was een van de leiders van de Poolse vakbond Solidariteit. © Project Syndicate
 
Toen ..... rolden op 21 augustus tanks van het Warschaupact Praag binnen. Er vielen geen doden.
Wat is nou de juiste versie van het verhaal? Want in een ander topic staat dit te lezen:

Het Kremlin ..... greep in. Maar de Tsjechen en Slowaken verzetten zich en richtten in verschillende steden barricades op tegen de Sovjettanks. Er vielen minstens 108 doden en meer dan 500 gewonden.
 
Voor diegenen die hier belangstelling voor hebben:

Het Tsjechisch Centrum in Den Haag wil u van harte uitnodigen voor de opening van de fototentoonstelling Invasie van Bohumil Dobrovolský op dinsdag 9 september om 20.00 uur in het Nutshuis te Den Haag. De historicus Carlos Reijnen (Universiteit van Amsterdam) zal dan de lezing Beelden van een invasie: de Praagse Lente en 40 jaar herinnering houden. De tentoonstelling is tot en met 23 september 2008 in het Nutshuis te zien.

Lezing
Elke revolutie of opstand kent zijn beelden. Tanks op de straten van Praag bepalen ons beeld van de Praagse Lente. Ze roepen het beeld op van een gewelddadig neergeslagen opstand. Toch was de Praagse Lente veel minder een opstand, maar eerder een brede hervormingsbeweging binnen de communistische partij en onder intellectuelen.
Carlos Reijnen zal ingaan op de tentoongestelde foto’s en op de verschillende beelden die er zijn opgeroepen van de Praagse Lente in de afgelopen veertig jaar.

Programma:
20.00 uur Introductie door Petr Mareš, ambassadeur van de Tsjechische Republiek
20.15 uur Introductie op de tentoonstelling Invasie door Carlos Reijnen van de Universiteit van Amsterdam
21.15 uur Drankje en hapje, gelegenheid om de fototentoonstelling te bekijken

Nutshuis
Riviervismarkt 5
2501 CK Den Haag
T.: +31 70 345 90 90
F.: +31 70 364 67 00
 

Pelhřimov

Donateur
Haags festival besteedt aandacht aan de gebeurtenissen van 40 jaar geleden

nog meer tips: (bron)

Festival PRAAGSE LENTE - PRAZSKÉ JARO REVISITE

In september 2008 presenteren het Tsjechisch Centrum en de Ambassade van de Tsjechische Republiek in samenwerking met Filmhuis Den Haag en Het Nutshuis te Den Haag het festival PRAAGSE LENTE - PRAZSKÉ JARO REVISITED. Hierin wordt met een divers activiteitenprogramma aan de gebeurtenissen van 1968 in Tsjechoslowakije herinnerd, toen troepen van het Warschaupact een einde maakten aan de poging een 'socialisme met een menselijk gezicht' op te bouwen. Het festival bestaat uit een uitgebreid filmprogramma met Tsjechische films uit de jaren zestig, een theateroptocht en een fototentoonstelling over de invasie. Tijdens het festival wordt een gelijknamig boek gepresenteerd waarin een aantal bekende en minder bekende Tsjechen en Nederlanders over hun herinneringen aan de Praagse Lente vertellen.

Zaterdag 6 september trekt de Tsjechische theatergroep KVELB, gespecialiseerd in spectaculair en ontregelend straattheater in een optocht door de binnenstad van Den Haag. Op verschillende plekken in de stad spelen zij scènes die geïnspireerd zijn op situaties uit de invasie. Zie voor meer informatie http://www.kvelb.com.

Filmhuis Den Haag toont van donderdag 11 tot en met woensdag 24 september een programma met zogenaamde 'kluisfilms': films die destijds verboden werden, in een kluis terecht kwamen en pas na de Fluwelen Revolutie van 1989 in distributie kwamen. Daarnaast is in het Filmhuis een expositie van Tsjechische filmaffiches te zien en vinden debatten plaats met de regisseurs Jirí Menzel en Karel Vachek. Zie voor meer informatie http://www.filmhuisdenhaag.nl.

´68 Oost x West. Op 23 september wordt in het Goethe Institut te Amsterdam een debat georganiseerd over de verschillen van 1968 in het Oosten en het Westen. Sprekers zijn de Tsjechische ambassadeur dhr. Petr Mareš en de Duitse ambassadeur dhr. Thomas Laufer. Gespreksleider is James Kennedy.

Meer details in de agenda van de VNTS of http://www.czechcentres.cz/hague
 
Filmhuis Den Haag toont van donderdag 11 tot en met woensdag 24 september een programma met zogenaamde 'kluisfilms': films die destijds verboden werden, in een kluis terecht kwamen en pas na de Fluwelen Revolutie van 1989 in distributie kwamen. Daarnaast is in het Filmhuis een expositie van Tsjechische filmaffiches te zien en vinden debatten plaats met de regisseurs Jirí Menzel en Karel Vachek. Zie voor meer informatie www.filmhuisdenhaag.nl.

Ik was vanavond in Den Haag. Naar de film Skřivánci na niti. De komende week ga ik nog naar een paar films. Gaan er nog Forumleden daar naar toe?
 
Sinds 2007 geeft Uitgeverij Voetnoot, onder de naam Moldaviet, een leuke serie korte verhalen weer uit de Tsjechische literatuur.
Inmiddels zijn er 15 boekjes verschenen waaronder schrijvers als Topol, Hrabal, Kriseova, Capek...
De boekjes zijn te koop in de boekhandel en de prijs schommelt tussen 6 en 9 euro.
Uitgeverij Voetnoot maakt met Moldavietreeks staalkaart van veelzijdige Tsjechische literatuur

Wie op de hoogte wil blijven van de hedendaagse Tsjechische (proza)literatuur kan terecht in de Moldavietreeks van Uitgeverij Voetnoot. De Antwerpse uitgeverij brengt hierin twintigste-eeuwse Tsjechische auteurs in Nederlandse vertaling.
De vertalers Edgar de Bruin, Hank Geerts, Kees Mercks en Irma Pieper vormen de redactie van de serie Moldaviet. Vanuit hun grote kennis van de Tsjechische literatuur doen ze suggesties. Het accent ligt op de hedendaagse Tsjechische literatuur, maar ook auteurs uit de eerste helft van de twintigste eeuw worden opgenomen. Verscheidenheid is een belangrijk criterium en daarom wordt aan elke auteur in principe slechts één deel gewijd.

Elke vertaling gaat vergezeld van een nawoord, waarin auteur en tekst in hun tijd worden geplaatst en waarin de plaats van de auteur in de Tsjechische literatuur wordt geschetst. Met het groeien van de serie ontstaat zo een staalkaart van de veelzijdige Tsjechische literatuur, die de lezer in een toegankelijke, geconcentreerde vorm tot zich kan nemen.

Het feit dat Uitgeverij Voetnoot zoveel interesse toont in Tsjechische literatuur, is makkelijk te verklaren. Grafisch vormgever Henrik Barends en vertaalster Anneke Pijnappel richtten in 1986 Uitgeverij Voetnoot op. Beiden zijn gepassioneerd door fotografie. In 1988 ontdekten ze tijdens de Fotobiënnale van Rotterdam het werk van de destijds net afgestudeerde Tsjechische fotografen Vasil Stanko, Tono Stano, Miro Svolik, Rudo Prekop en Peter Zupník. Sindsdien volgen Barends en Pijnappel deze talentvolle fotografen, die tot de Tsjechoslowaakse 'New Wave' worden gerekend en veelvuldig in Tsjechië en daarbuiten exposeren.
Naast Uitgeverij Voetnoot runnen Barends en Pijnappel in Antwerpen een studio voor grafische en ruimtelijke vormgeving en boekproducties en hebben ze er een galerie voor internationale hedendaagse fotografie: galerie Baudelaire. In die galerie exposeren bovengenoemde Tsjechen en de Tsjechische fotograaf Vladimir Zidlicky geregeld hun werk. Voor sommigen verzorgden Barends en Pijnappel de vormgeving van hun boeken. Van Tono Stano verschijnt in het voorjaar van 2010 bij Uitgeverij Voetnoot het fotoboek White Shadow: Negative/positive portraits.
Tijdens hun talrijke bezoeken aan Praag kwamen Barends en Pijnappel in contact met de Tsjechische uitgeverijen Argo en Torst. Ze besloten een parallelle reeks op te zetten met uit het Tsjechisch vertaalde korte verhalen en essays, getiteld 'Moldaviet'.
Uitgeverij Voetnoot brengt tot nu toe elk half jaar een drieling op de markt. De eerste drie delen verschenen in februari 2008, delen 4, 5 en 6 volgden in september 2008 en sinds maart 2009 zijn delen 7, 8 en 9 verkrijgbaar. De delen 10, 11 en 12 in september 2009. Vanaf 2010 zal één drieling per jaar het licht zien.

bron: klugerhans-web-log
 
Eerder verschenen in de Moldavietreeks:

1 - Jachym Topol - Het gouden hoofd
2 - Bohumil Hrabal - Drie rabiate legendes
3 - Magdalena Platzova - Alle beschavingen...
4 - Ivan Klima - De huwelijksreis
5 - Filip Topol - De reis naar Corsica
6 - Eda Kriseova - Rachel
7 - Karel Capek - Prenten van Holland
8 - Petr Placak - Het schip der doden
9 - Richard Weiner - Een stem aan de telefoon
10 - Milos Urban - De kleine dood
11 - Edgar Dutka - Onder water
12 - Jiri Kratochvil - Dame de coeur
Vanaf 2010 zal één drieling per jaar het licht zien.
Er is geworpen:

13 - Josef Skvorecky - De gekooide Charleston
14 - Michal Ajvaz - De kever
15 - Abbé Appliqué - De kunst van het neuken

Heeel benieuwd naar volgend jaar :slik:
 
35 jaar Charta 77

Het is al weer 35 jaar geleden dat dit document werd opgesteld.
Op de website van iDNES staan authentieke documenten met de handtekeningen van bekende personen, onder andere ook van Vaclav Havel.
 
Disident Jaroslav Šabata overleden

De oude woordvoerder van Charta 77 Jaroslav Šabata is vandaag overleden. Hij werd 84 jaar.
Šabata was een linkse politicus, psycholoog en politicoloog. In de vijftigen en zestigen jaren doceerde hij aan de universiteit van Brno.
Tot 1969 was hij lid van de communistische partij. Voor zijn activiteiten na die tijd heeft hij twee keer vastgezeten (5 en 2 jaar).
Van 1978 tot 1991 was hij woordvoerder van Charta77.
Na de fluwelen revolutie was hij 2 jaar minister zonder portefeuille.

1339651906_P201206140277901.jpg
ČTK
 

kuurgast

Donateur
9789078068846.jpg
9789078068853.jpg
9789078068860.jpg


De onvolprezen Moldavietreeks van uitgeverij Voetnoot is weer enkele delen rijker:

19 - Jan Balabán - Dona nobis pacem
20 - Arnošt Lustig - De nacht en de hoop
21 - Marek Šindelka - Polaroid s námi

Eerder verschenen:

16 - Ladislav Fuks - Het laatste eiland
17 - Sylvia Fischerová - Dood, waar is je wapen
18 - Karel Hynek Mácha - Beelden van mijn leven
 
Ja, de Moldaviet-serie, pareltjes zijn het. Kleine groots uitgegeven boeken, die teksten bevatten van bekende Tsjechische schrijvers die de weg naar de grote uitgeverijen niet vinden. En mede mogelijk gemaakt door goede vertalers, ik hoef alleen Kees Mercks maar te noemen.
Pure liefde voor het boek, wonderlijk dat dat nog bestaat.

Boekhandel Pegasus in Amsterdam, specialist in slavistiek, streeft ernaar ze altijd op voorraad te hebben.
 
Bovenaan