Lety, een vergeten kamp

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

kuurgast

Donateur
Winnaars ontwerpwedstrijd Lety Memorial bekendgemaakt

Het kostte de Tsjechische autoriteiten dertig jaar om een varkenshouderij uit te kopen die was gebouwd op de plaats van een WO II-concentratiekamp voor Roma- en Sinti-mensen in Lety in Zuid-Bohemen. De verkoop werd vorig jaar definitief gesloten en de sloopwerkzaamheden op de varkenshouderij zullen de komende maanden beginnen. Er zijn ook plannen om het gebied om te vormen tot een waardig monument voor de meer dan 300 mannen, vrouwen en kinderen die er zijn omgekomen. Deze week werd de winnaar bekendgemaakt van een architectuurwedstrijd voor een gedenkteken op de site.

Het Museum voor Roma-Cultuur in Brno heeft de winnaars van de ontwerpwedstrijd voor het monument bekendgemaakt en de eerste prijs is toegekend aan een team van Tsjechische architecten bestaande uit Lucie Vogelová en Jan Sulzer van studio Terra Florida samen met Jan Světlík, Vojtěch Šedý en Filip Šefl van Atelier Světlík. Roman Černohous en Petr Karlík hebben ook bijgedragen aan het ontwerp.

Het Holocaust-gedenkteken zal een tentoonstellingsruimte bevatten en is bedoeld om de nagedachtenis van de Roma- en Sinti-slachtoffers van de Holocaust te eren, het publiek voor te lichten en de discussie over het verleden en de huidige sociale situatie met betrekking tot mensenrechten en discriminatie van minderheden aan te moedigen.

Het winnende project werd gekozen vanwege de gevoelige benadering van zowel het onderwerp van de Holocaust als het omringende landschap van de Lety-site. Een belangrijke overweging was dat het ontwerp de cultuur van Boheemse Roma en Sinti weerspiegelde.

De tweede plaats ging naar het ontwerp van Jakub Kopec, Klára Zahradníčková en Tomáš Džadona. Bijdragers waren onder meer Paly Paštika, Luboš Zbranek en Lynda Zein.

Tijdens de presentatieceremonie op 9 juni verrasten deze winnaars van de tweede plaats de aanwezigen met een geschenk aan jurylid Čeněk Růžička, die jarenlang een activist was die betrokken was bij het concentratiekamp Lety en de zoon is van overlevenden van het concentratiekamp. Het geschenk was een historisch artefact uit het kamp, een lang metalen gereedschap dat door voormalige gevangenen werd gebruikt om rotsen te verwijderen. Sigmund Heráková zei dat het een heel bijzonder moment was.

"Het was een heel mooi moment tijdens de presentatie van vandaag omdat de auteurs van het tweede ontwerp een geschenk gaven aan de heer Ruzicka, de persoon die in de jury zat voor de overlevenden. En ze gaven hem een object dat gevonden was tijdens hun presentatie onderzoek in de plaats Lety Ze vonden een enorme ijzeren stok van bijna 2 meter lang, een hulpmiddel dat de gevangenen in het kamp, op de plek waar ze werkten, gebruikten om de rotsen te verwijderen. Dus kwamen ze met een verrassing. ..en het was een heel sterk moment en ik zal zeggen dat er een sterk respect en gevoel is tussen de teams die in de tweede ronde van de competitie waren, wat ons echt heel gelukkig maakt. "

Concentratiekamp Lety heeft sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog een lange en controversiële geschiedenis. Tijdens het communistische tijdperk werd een grote industriële varkensfokkerij op de site geplaatst en na de Fluwelen Revolutie in 1989 begonnen activisten en historici te werken om de site te herdenken en de varkenshouderij te laten verwijderen. De faciliteit werd uiteindelijk gesloten in 2018 en de fabrieksgebouwen zullen later dit jaar worden afgebroken om plaats te maken voor het monument.

"De volgende stap is zeker, laten we het maar zeggen, om de voorwerpen die er nu zijn te verwijderen, die voor zoveel jaren een frustratie waren voor de overlevenden, activisten en zoveel mensen," zei Sigmund Heráková. "Dus de volgende stap is de sloop en daarna komt er een onderhandeling tussen het Museum van Romaanse Cultuur en de architecten van het winnende ontwerp en we zullen een contract maken en volgens dat contract gaan we samenwerken en het gedenkteken zelf bouwen. "

De opening van het nieuwe monument is gepland voor 2023 en kost naar schatting 31,5 miljoen CZK of 1,18 miljoen euro voor de eerste bouwfase. Financiering komt uit meerdere bronnen via de Europese Economische Ruimte en de subsidies van Noorwegen.

De derde plaats in de ontwerpwedstrijd ging naar de Andrea Govi Architetto studio in Italië.

Bron english.radio.cz
 

kuurgast

Donateur
Nog een nazi-concentratiekamp gevonden in Tsjechië.

Archeologen hebben de overblijfselen gevonden van nog een ander concentratiekamp uit de Tweede Wereldoorlog voor Roma, dit kamp in de Tsjechische stad Liberec; nadat de Roma-gevangenen in andere kampen naar hun dood waren gestuurd, werden daar ook Franse krijgsgevangenen opgesloten. Petr Brestovanský, een archeoloog die op de site werkte, vertelde dat de bakstenen vloeren en funderingen van het gebouw zijn opgegraven.

Het kamp stond op een locatie waar de Regionale Autoriteit van Liberec een nieuw regionaal hoofdkwartier voor hulpdiensten wil bouwen, in een bocht in de kruising van de straten Jablonecká en Kunratická. Uit bewaarde documenten was bekend dat daar het interneringskamp voor Roma was gevestigd, en de archeologische vondst heeft dit nu bevestigd.

In 2016 berichtte nieuwsserver Romea over de vier concentratiekampen voor Roma die zich tijdens de oorlog op het grondgebied van Liberec bevonden. "Om die reden heb ik de bouw van het hoofdkantoor van de hulpverleners besproken met vertegenwoordigers van Romani-initiatieven. Momenteel worden er mensenlevens gered vanaf die locatie, wat een interessant soort symboliek is. Een onderdeel van het project zal ook zijn om te herdenken de historische lokale tragedie in verband met die plek", luidt een persbericht van Květa Vinklátová, lid van de Regionale Raad van Liberec, verantwoordelijk voor cultuur, monumentenzorg en toerisme.

Roma werden van 1941 tot 1943 in het kamp opgesloten. "Het waren er minstens 130", zegt Ivan Rous van het Noord-Boheems Museum in Liberec, een expert in de oorlogsgeschiedenis van de regio.

De Roma die in het kamp werden vastgehouden, werden gedwongen om te werken aan de bouw van de nabijgelegen woonwijk Králův Háj. "Ze bleven meestal een jaar of twee in het kamp. Ze waren hier totdat ze naar de grote concentratiekampen werden gestuurd, de vrouwen naar Ravensbrück en de mannen naar Buchenwald en Auschwitz. Ze vermoordden ze daar, niemand overleefde," zei Rous die, samen met leden van de Vereniging van Romani-vertegenwoordigers van de regio Liberec, enkele jaren geleden zeven kruisen installeerde op de voormalige concentratiekamp.

De kruisen herdenken zeven kindgevangenen van het kamp die zijn vermoord. Nadat werd aangenomen dat de Roma in de regio allemaal waren vermoord tijdens de oorlog, veranderde het gebruik van het kamp.
Tot het einde van de oorlog hielden de Duitsers daar Franse krijgsgevangenen vast om in de nabijgelegen steengroeve te werken. Rous schat dat daar tientallen Franse burgers werden vastgehouden.

De concentratiekampen voor Roma in Liberec zijn lange tijd genegeerd door de academische literatuur, hoewel ze een belangrijk element vormen in de geschiedenis van de regio en van etnische Roma in Bohemen. Onderzoek naar de kampen werd geïnitieerd door een korte vermelding in een brochure getiteld "Liberec in the Shadow of Nazism" (Liberec ve stínu nacismu), waarin stond dat zo'n kamp voor Roma zich bevond in het deel van de stad waar De straten Broumovská, Jablonecká en Kunratická elkaar kruisen.

De eerste details over de kwestie van concentratiekampen voor Roma in Liberec kwamen pas aan het licht toen de heer Rado Faltis in 2010 een getuigenis aflegde, die de locatie van het voormalige kamp verduidelijkte en onderzoekers leidde naar mevrouw Růžena B., een lid van de Roma-gemeenschap dat een directe ooggetuige van die gebeurtenissen en die het enorme geluk had om samen met haar ouders en broers en zussen de oorlog te overleven. Tijdens de opgravingen wisten archeologen de overblijfselen te vinden van een gebouw dat 35 meter lang en bijna 10 meter breed was.

"Er was een toevoeging op gebouwd van 8 x 10 meter", zei Brestovanský. Hij zei dat de archeologen een gebied van 220 meter hadden opgegraven om op sommige plaatsen tot een diepte van drie meter te exploreren.

De archeoloog beschouwt de bevinding als significant, zelfs als een deel van de fundering van het gebouw eerder werd vernietigd tijdens de aanleg van een stoomleiding. "Ik denk dat er niet veel van dergelijke plaatsen in het land zijn", zei hij.

De regio Liberec heeft meer dan 424 000 CZK (17 000 euro) uitgegeven aan archeologisch onderzoek. Aan de hand van kadastrale kaarten constateerde Brestovanský dat een bepaalde bocht in de weg naar Kunratice al in 1843 alleen door weilanden bezet was en er pas op gebouwd was als de Tweede Wereldoorlog aan de gang was.

Na de oorlog is er niet veel gebruik gemaakt van het terrein van het voormalige concentratiekamp. Rond 1950 begon het gemeentelijk afval daar te worden vervoerd, inclusief bouwafval dat vrijkwam bij de bouw van de nabijgelegen woonwijk.
"Dat hele stuk land is één grote vuilnisbelt", zei de archeoloog. De fundamenten van het gebouw werden ontdekt onder de stortplaats.
Bronnen romea.cz/en + praguemorning.cz.
 

kuurgast

Donateur
Het Museum voor Roma-Cultuur in Brno heeft de winnaars van de ontwerpwedstrijd voor het monument bekendgemaakt en de eerste prijs is toegekend aan een team van Tsjechische architecten bestaande uit Lucie Vogelová en Jan Sulzer van studio Terra Florida samen met Jan Světlík, Vojtěch Šedý en Filip Šefl van Atelier Světlík. Roman Černohous en Petr Karlík hebben ook bijgedragen aan het ontwerp.
Contract getekend voor de bouw van het Roma-monument in Lety.

De directeur van het Museum voor Roma-cultuur in Brno, Jana Horváthová, tekende het contract met de architecten voor de bouw van een Roma-monument in Lety bij Písek. De museumdirecteur maakte donderdag bekend dat het monument naar verwachting in mei 2023 opengaat. De constructie kost volgens haar 31,5 miljoen kronen (1,26 miljoen euro). Voor de permanente tentoonstelling en de uitrusting van het monument zijn verdere financiële middelen nodig. Het winnende ontwerp voor het Roma Holocaust Memorial is afkomstig van Atelier Terra Florida en Atelier Světlík.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er in Lety een concentratiekamp voor de Roma. Later was er op het terrein een varkensmesterij. De Tsjechische staat kocht dit in 2018 voor 450 miljoen kronen (18 miljoen euro) van het bedrijf Agpi en liet de varkensstallen slopen.
Bron deutsch.radio.cz.
 

kuurgast

Donateur
President Pavel neemt deel aan Lety-herdenkingsevenement.

President Petr Pavel en de sprekers van beide kamers van het Tsjechische parlement, Markéta Adamová Pekarová en Miloš Vyštrcil, namen deel aan een herdenkingsceremonie op de plaats van het concentratiekamp voor Roma uit de Tweede Wereldoorlog in Lety in Zuid-Bohemen.
De heer Pavel vertelde de aanwezigen dat er nog ruimte was voor verbetering in de betrekkingen van de meerderheidsmaatschappij met de Roma-minderheid. Hij was de eerste Tsjechische president die het jaarlijkse evenement bijwoonde sinds Václav Havel in de jaren negentig.
Ook Karel Schwarzenberg, oud-minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van TOP 09, bracht ter plekke de nagedachtenis van de slachtoffers in ere.

In de jaren 70 is op de locatie een grote varkenshouderij gebouwd. Na jaren van discussie werd het in 2018 door de staat gekocht; de varkensboerderij is inmiddels met de grond gelijk gemaakt en volgend jaar zal een gedenkteken voor de slachtoffers van de Roma en Sinti Holocaust in Bohemen worden onthuld.
Volgens president Petr Pavel was de aankoop van de varkensboerderij, waar zich tijdens de Tweede Wereldoorlog een concentratiekamp voor Roma bevond, lang en onwaardig geweest. "Ik ben blij dat hier een monument komt en dat het mogelijk zal zijn om een licht te schijnen op een stukje geschiedenis dat we niet mogen verwaarlozen, en integendeel beschrijf het duidelijk en geef toe dat we er schuldig aan zijn", zei hij.
Volgens hem is de noodzaak om vrijheid en mensenrechten te verdedigen vandaag dezelfde als in het verleden. "Het lijkt mij dat de mensheid de neiging heeft om haar fouten te blijven herhalen", voegde hij eraan toe, verwijzend naar het huidige lijden van de bevolking als gevolg van de Russische agressie in Oekraïne.

Volgens historici trokken van augustus 1942 tot mei 1943 meer dan 1.300 Roma - mannen, vrouwen en kinderen - door het kamp in Lety. Door erbarmelijke hygiënische omstandigheden, ziektes en mishandeling stierven 327 van hen, ruim vijfhonderd kwamen in Auschwitz terecht. Minder dan 600 Roma-gevangenen keerden na de oorlog terug uit de concentratiekampen.
Bronnen english.radio.cz + seznamzpravy.cz met foto's.
 
Bovenaan