Kunst Glas-in-lood

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Mozaïek van helder, gekleurd en vaak geverfd klein glas, omsloten door loden strips en een omlijsting. Een kunstwerk op basis van glas, lood en tin. Soms is het een klein stukje, soms zijn het gigantische tempelramen, plafonds of koepels. Het kan allemaal glas-in-lood zijn, een klein juweeltje dat betoverend is met een spel van gekleurd glas en licht. Wanneer zijn glas-in-loodramen gemaakt, hoe worden ze gemaakt en waar kun je ze zien?

1. Glas in lood.

039-qiisana-palace-skloart.jpg.aspx


Ze worden in alle opzichten genoemd (en zelfs kunsthistorici en ambachtslieden zijn er niet helemaal duidelijk over), maar het resultaat is hetzelfde: een artistiek geconcipieerd mozaïek van stukjes gekleurd glas ingebed in lood. Dit is de naam van de kunsttechniek, het resultaat hiervan is glas in lood. Of glas in lood? Wat je ook glas in lood noemt, de uitspraak is nog steeds hetzelfde. Wat echter zeker is, is dat een ambacht met een duizendjarige traditie meesterschap vereist, wat maar weinig mensen beheersen en nog steeds doen.

Gebrandschilderd glas was eigenlijk een klassieke nooddeugd: omdat tot in de 18e eeuw de technologie van de vlakglasproductie niet bekend was, werden bij de productie van raampanelen glazen bollen geblazen, afgeplat terwijl ze nog warm waren en de resulterende ronde stukken samengevoegd met lood en tin. De bereiding van lood was net zo belangrijk voor de levensduur van glas-in-lood als de selectie en kwaliteit van glas: ze hebben een levensduur van slechts ongeveer tachtig jaar en schijnbaar eeuwige glas-in-loodramen moeten zorgvuldig worden onderhouden en voortdurend worden gerepareerd.

2. Kunst en geschiedenis

100421006_vitraze-Vit_690_460_crop.jpg.aspx


Glas-in-lood combineert verschillende ambachten en artistieke disciplines: ze bewegen zich ergens tussen toegepaste kunst, restauratie en vrije creatie. Het verhaal van glas-in-lood zou kunnen beginnen met de klassieke uitdrukking "reeds onder de oude Romeinen", maar dat zou waarschijnlijk een vergissing zijn: de oudste stukken glas-in-lood dateren uit 3000 voor Christus en werden ontdekt tijdens opgravingen in het oude Egypte en Mesopotamië. In Rome stroomde ooit licht door kleurrijke mozaïekvullingen in oude baden, in de 6e eeuw versierden glas-in-loodramen het interieur van de Byzantijnse Hagia Sophia in het huidige Istanbul. Gebrandschilderd glas begon rond de 9e eeuw in Europa te worden geproduceerd en de gouden eeuw kwam in de gotische periode, toen grote kathedralen werden gebouwd.

Gebrandschilderd glas is zelfs gerelateerd aan de eerste vermelding van Tsjechisch glas: in de kroniek van de Sázava-monnik, de eerste Tsjechische kloosterkroniek, in 1162 is er een vermelding van abt Regnard van het Sázava-klooster, die bedreven was in de "kunst van het planten van glasmozaïeken".

3. Glas-in-loodramen zijn niet langer alleen kerkramen

vitraz177503801_1.jpg.aspx


De moderne tijd wenste glas-in-lood niet te veel, het waren alleen de romantiek en de art nouveau die hen nieuw leven inblazen. Aan het begin van de 19e en 20e eeuw waren decoratieve raamvullingen niet alleen voorbehouden aan prachtige Art Nouveau herenhuizen, maar ook aan stevigere appartementsgebouwen aan de rand. Een aantal bekende kunstenaars werkte ook willekeurig aan glas-in-lood. Matisse, Braque, Chagall en Alfons Mucha: voor de nieuwe aartsbisschopskapel in de kathedraal van St. Vita ontwierp een glas-in-loodraam bij de Praagse Burcht, geïnspireerd op het begin van het christendom in Bohemen. Veel architecten werken tegenwoordig met glas-in-lood als een integraal onderdeel van het interieur, dus werken in combinatie met glasschilderen sieren de kantoren van verschillende bedrijven, hotels en openbare ruimtes, evenals familievilla's en huizen.

4. Glas in lood Jiřička

sv--Ludmila-vitraz-res.jpg.aspx


Josef Jiřička (1903–1969) was een legende onder de Praagse glas-in-loodkunstenaars. Volgens de familielegende kwam hij op blote voeten naar Praag, maar al in 1937 ontving zijn bedrijf een gouden medaille op de Wereldtentoonstelling in Parijs en kreeg hij onmiddellijk de opdracht om nieuwe ramen te maken voor de kathedraal van St. Vitus bij de Praagse Burcht.

De zoon van Josef Jiřička, ook Josef, creëerde bijvoorbeeld glas-in-loodramen voor de kerken van St. Bartholomeus in Keulen, de kathedraal van St. Bartholomeus in Pilsen, kerken in Rakovník of Most, in Praag voor de Oudnieuwe Synagoge of het Sint-Agnesklooster. Derde in de generatie van meesters, Martin Jiřiček, ontwierp en maakte onder meer glas-in-loodramen voor de gotische kapel van het oude stadhuis en de Pinkas-synagoge. Momenteel zetten de Jiřička - Coufal Art Glaziers de traditie van de familie Jiřiček voort onder leiding van restaurateur Petr Coufal. Hierdoor worden bijvoorbeeld glas-in-loodramen van Jože Plečnik in de Kerk van het Heilig Hart van de Heer op het Jiřího z Poděbrad-plein in Vinohrady al zeventig jaar door één bedrijf gezet. Vierentwintig ramen werden al in 1941 gemaakt, maar vanwege het risico op schade werden ze pas na het einde van de Tweede Wereldoorlog geplaatst.

5. Het grootste glas-in-loodraam van Tsjechië

katedrala-vita-shutterstock-399047692_2.jpg.aspx


Het grootste Tsjechische glas-in-loodraam is het kerkraam in de kathedraal van St. Vitus bij de Praagse Burcht. Het werd gemaakt in 1937–1939 volgens het ontwerp van Max Švabinský, genaamd het Laatste Oordeel, het siert de zuidkant van het transept en heeft een oppervlakte van 160 vierkante meter.

In zijn memoires schrijft Max Švabinský dat de inspiratie voor het Laatste Oordeel de ramen in de kathedraal in Chartres waren, zogenaamd de mooiste die hij ooit had gezien.

6. Glas-in-lood voor station New York en glas-in-loodmuseum

039-skloart-nadrazi-new-york1.jpg.aspx


De kerk van St. Jiljí in Libië bij Lubenec in de regio Louny. Achter de transformatie staan het bedrijf Skloart Jitka en Richard Kantových, die de ontwikkeling van de artistieke glasblazerij van de romaanse periode tot heden proberen vast te leggen in de tentoongestelde glas-in-loodramen.

De grootste expositie van het glas-in-loodmuseum is een verlicht glas-in-loodplafond, met in de rand de namen van alle donateurs die financieel hebben bijgedragen aan het project. Naast een rondleiding door het museum kunt u ook een afspraak maken. Driedelige plafondschildering met achtergrondverlichting in de Moynihan Train Hall excursie in de normale werking van de werkplaats en zien hoe glas in lood tegenwoordig wordt gemaakt.

039-skloart.jpg.aspx


Er is iets om naar te kijken: uniek glas-in-lood, gemaakt in een familiewerkplaats in Lubenec, siert nu bijvoorbeeld het plafond van Penn Station in New York. Het toont zwarte straatdansers die door de lucht zweven. Het glas-in-loodraam heeft een totale oppervlakte van 80 vierkante meter en is ontworpen door de Amerikaanse kunstenaar Kehinde Wiley, en de overdracht van zijn schilderij op glas duurde zeven maanden. Bij het schilderen op glas worden de verven in subtiele tinten aangebracht en vervolgens herhaaldelijk in de oven geplaatst om de gewenste kleurintensiteit te bereiken.

039-chram-chmele-zatec.jpg.aspx


Een aantal andere interessante werken kwam uit Kants atelier, zoals glas in lood voor de synagoge in Žatec, een 13,5 meter hoge glazen obelisk in een fontein aan de TG Masaryk Plein in Karlovy Vary, glas in lood voor het Karlovy Vary hotel Akvamarine en Grandhotel Pupp, glasschilderijen met hopmotieven voor een restaurant in de Tempel van Hop en Bier in Žatec, gebrandschilderde plafonds voor het Julián Hotel in Praag of een lift van het Karlovy Vary Quisisana Palace Hotel.

7. Landelijke kerk en glas in lood van de kathedraal

106-park-sychrov.jpg.aspx


Mešno is een klein dorpje niet ver van Spálené Poříčí met een prachtige neogotische kerk van de Heilige Drie-eenheid. Het werd gebouwd van witte bakstenen in de jaren 1901–1902 op de plaats van de oorspronkelijke gotische kerk die door brand was verwoest, volgens het plan van de bouwer Arnošt Živný, directeur van de voltooiing van de Praagse kerk van St. Vitus. Mešno werd in 1749 gekocht door het grootstedelijk kapittel in St. Sint-Vitus bij de Praagse Burcht en het bewijs van deze verbinding zijn drie ramen met afbeelding van Karel IV en Eliška Pomořanská door Jan Zachariáš Quast. Gebrandschilderd glas, oorspronkelijk geïnstalleerd in de keizerlijke kapel van de kerk van St. Welkom, is vandaag te zien in een prachtige maar onopvallende landelijke kerk. U kunt de andere werken van Quast bijvoorbeeld bewonderen in de ramen van de Kerk van de Visitatie van de Maagd Maria in Vimperk of in de kasteelkapel in Sychrov.

bron: kudyznudy.
cz
 
Je kan de afbeeldingen iets groter zien in het originele artikel:

 
Bovenaan