Emil Zátopek, locomotief en volksheld

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

Ad Verschoor

Donateur
Emil Zátopek de locomotief van Tsjecho-Slowakije

zatopek.jpg


Bepaalde namen uit de sportgeschiedenis blijven je altijd bij. Vaak hebben ze iets bijzonders gepresteerd. Zoals Fanny Blankers Koen die vier maal goud won in Londen. Of Abebe Bikila die de Olympische marathon van Rome in 1960 wist te winnen op blote voeten. Een prestatie die ook de geschiedenis is ingegaan was die van Paavo Nurmi. De Fin won vijf gouden medailles op de Olympische Spelen van Parijs in 1924. Maar wij hebben eens gekeken naar Emil Zátopek “de locomotief “ uit toenmalig Tsjecho-Slowakije. De lange afstandsloper leverde ook bijzondere prestaties, en maakte veel mee in zijn leven. Wij hebben daar eens naar gekeken.

Wie was Emil Zátopek
Veel sportliefhebbers kennen uiteraard Emil Zátopek, maar bij het grote publiek is hij misschien iets minder bekend. Zátopek werd geboren op 19 september 1922 in Praag. Tussen 1948 en 1954 was hij de absolute vedette op de langeafstanden, hij won 261 van zijn 334 gelopen wedstrijden. Hij werd geboren in een normale gezin in Tsjecho-Slowakije, hij was het zesde kind. Op zijn zestiende ging hij een opleiding volgen als leerling-schoenmaker in een schoenenfabriek in Zlin. In die fabriek kwam hij voor het eerst in aanraking met het hardlopen. De schoenenfabriek Bata organiseerde een hardloopwedstrijd over 1500 meter. Dit was het begin van een imposante atletiekcarrière, 2 jaar later was hij de beste langeafstandsloper. Via de atletiek leerde hij ook zijn vrouw kennen, Dana Ingrova was een speerwerpster. Zij was precies zes uur ouder dan Emil Zátopek. Op 19 september 1948 zijn ze getrouwd, de dag dat ze allebei 26 werden.

Zijn hardloopcarrière
Dat Zátopek hard kon lopen was bij een ieder bekend, maar op zijn stijl van lopen kreeg hij veel kritiek. Hij schudde altijd met zijn hoofd en schokte met zijn lichaam, nee zijn stijl verdiende niet de schoonheidsprijs. Maar hij tilde daar niet zo zwaar aan, je moest hardlopen, het was geen schoonheidswedstrijd. Hij schreef dat in zijn in 1954 verschenen biografie “ Zátopek: The Marathon Victor “. In 1948 deed hij mee aan de Olympische Spelen van Londen, ondanks dat hij geen internationale ervaring had. Maar dat was voor hem geen probleem, want hij won goud op de 10.000 en zilver op de 5.000 meter.

zatopek2.jpg


Drie keer goud

Vier jaar later op de Olympische Spelen van Helsinki maakte hij zich onsterfelijk. Hij won drie keer goud op de 5.000 en 10.000 meter en de marathon. De gouden medaille op de marathon was helemaal bijzonder want het was de eerste marathon die hij liep. Het Tsjechische Olympische Comité was tegen zijn deelname aan de marathon. Ze waren bang voor een afgang omdat hij de ervaring niet had. Maar Zátopek had de marathonafstand al een paar keer gelopen als training. Hij was er dan ook van overtuigd dat hij zich met de beste marathonlopers kon meten. Het Finse publiek gewend aan goede prestaties van Kolehmainen en Nurmi op de lange afstanden, gaven hem een staande ovatie.

Wereldrecords
Zátopek liep één keer een wereldrecord op de 5.000 meter dat was in Parijs in 1954. Op de 10 kilometer deed hij dat vijf keer. Hij liep ook nog wereldrecords op incourante afstanden als de 10 Engelse mijlen en 20, 25 en 30 kilometer. Hij was de eerste atleet die de 20 kilometer binnen een uur liep. Al zijn prestaties hebben hem in 2012 een plaats opgeleverd in de IAAF Hall of Fame. Na de Olympische Spelen van 1956 kwam er einde aan zijn loopbaan. Een zware hernia belette hem om verder te lopen. Na deze prachtige atletiekcarrière brak er voor Zátopek een vervelende periode aan. Deze werd min of meer veroorzaakt door de inval van de Warchau Pact landen in Tsjecho-Slowakije de zogenaamde “Praagse Lente”.

De Praagse Lente
De politiek leider van Tsjecho-Slowakije Alexander Dubcek wilde met de communistische partij een wat gematigde koers gaan varen. De andere landen van het Warchau Pact waren het daar niet mee een. Deze landen maakte aan die plannen een abrupt einde door op 20 augustus 1968 het land binnen te vallen. Emil Zátopek was ook politiek actief en protesteerde tegen de Russische inval. Het gevolg was dat hij uit de Communistische Partij werd gezet, hij verloor ook zijn rang als kolonel in het leger. Hij werd te werk gesteld in een uraniumfabriek en later als bouwvakker. Hij moest werken ver buiten de stad. De gezaghebbers wilde het volk niet confronteren met het feit dat hun volksheld door hun was gedegradeerd. Zes jaar heeft hij in de anonimiteit gewerkt, onder druk van het westen kreeg hij later een nietszeggend kantoorbaantje.

zatopek1.jpg


Fluwelenrevolutie

Na de val van de muur in Berlijn kwam er ook in Tsjecho-Slowakije onder Vaclav Havel een politieke omwenteling. De zogenaamde “ fluwelen revolutie” kwam in 1989 tot stand. Een van de eerste maatregelen die de nieuwe regering nam was volledig eerherstel verlenen aan Emil Zátopek. Hij kreeg verontschuldigingen aangeboden tijdens een staatsbanket van minister Vacek van Defensie. Hij kreeg op 67 jarige leeftijd ook de rang van kolonel met alle rechten en plichten weer terug. Zátopek gaf aan dat hij vrijheid voor zijn land had gewild, en betreurde dat het regime hem tot slachtoffer had gemaakt. Aan het leven van de locomotief Emil Zátopek kwam een eind op 22 november 2000,

Eén van de bekendste uitspraken van Zátopek was:“ Vis zwemt, vogel vliegt, mens loopt.”

Bron: wedstrijd.tips
 
Tsjechië stuurt verfilmd levensverhaal van langeafstandsloper Zátopek naar Oscars
De atleet streed niet alleen om Olympische medailles en wereldrecords, maar deed meer voor het land.

De Tsjechische langeafstandsloper Emil Zátopek (1922 – 2000) leverde niet alleen formidabele sportprestaties, hij leidde zijn volk ook in de opstand tegen de Russische bezetter. Zijn verfilmde levensverhaal is de Tsjechische inzending voor de Oscars.

Levensverhaal Zátopek gaat voor een Oscar
Emil Zátopek was een kleurrijke figuur. Hij viel op door zijn afschuwelijke looptechniek, die suggereerde dat hij elk moment in elkaar kon storten. Hij schudde met zijn hoofd, trok ongecontroleerd met zijn lichaam en liet de pijnlijkste grimassen zien. Zatopek, wiens bijnaam ‘De Locomotief’ was, merkte daarover zelf op dat hardloopwedstrijden nou eenmaal geen schoonheidsverkiezingen waren.

Tussen 1948 en 1954 was de inwoner van Praag de te kloppen man op de lange afstanden. Zijn finest hour beleefde hij op de Olympische Zomerspelen 1952, toen hij gouden medailles won op de 5000 meter, de 10.000 meter en de marathon, een unieke prestatie. Daarnaast vestigde hij 18 wereldrecords op verschillende afstanden.

Dwangarbeid na protest tegen Sovjet invasie
Maar Zátopek was meer dan een sportman. Tijdens de Praagse Lente van 1968 protesteerde Zátopek tegen de Sovjet-invasie, waarna hij uit de Communistische Partij werd gezet en dwangarbeid moest verrichten. Zátopek gaf geen krimp: na het keiharde trainen was hij immers best bestand tegen ‘een beetje handenarbeid’.

Film over Zátopek
De Tsjechen teren ook vandaag de dag nog op Zátopeks legendarische morele en sportieve nalatenschap. In het filmscenario komt de Australische toploper Ron Clarke in 1968 naar Praag in de hoop dat Zátopek, zijn grote voorbeeld, hem kan helpen uit zijn vormcrisis te raken. Door middel van flashbacks worden hoogtepunten uit Zátopeks rijke hardloopverleden gememoreerd.


bron: www.runnersworld.com
 

kuurgast

Donateur
Film over Zátopek
Filmdistributeur gevonden: Tsjechische biopic "Zátopek" wordt ook internationaal vertoond.

De biopic "Zátopek" heeft dit jaar tijdens de prijsuitreiking "Boheemse leeuw" de meeste prijzen en ook de hoofdprijs gewonnen. Nu kunnen bioscoopbezoekers in het buitenland ook de film over de Tsjechische wonderloper Emil Zátopek zien.

Het onafhankelijke filmdistributiebedrijf Myriad Pictures heeft de rechten verworven om "Zátopek" door te verkopen. Regisseur David Ondříček was verheugd dat zijn film buiten Tsjechië vertoond zal worden: "Toen we hem in 2021 in première gingen op het Karlovy Vary Festival, waren de reacties van kijkers en buitenlandse critici ongelooflijk sterk. We hadden al het vermoeden dat onze film mensen over de hele wereld zou kunnen aanspreken”, aldus Ondříček.

De film richt zich op de carrière van langeafstandsloper Emil Zátopek. De regisseur tekent een boog van het bescheiden begin van de atleet naar zijn bijna ongelooflijke Olympische overwinningen naar de problemen in latere communistische tijden.

De biopic is gefilmd met een budget van 122 miljoen kronen (bijna vijf miljoen euro). Van in totaal 13 nominaties voor de "Boheemse leeuw" werden er acht in prijzen omgezet. Naast de prijs voor de beste film waren er ook prijzen voor de beste mannelijke hoofdrol voor acteur Václav Neužil, voor de beste regie en voor het beste geluid.

De Tsjechische centra hebben al "Zátopek" getoond als onderdeel van hun programma.

Bron deutsch.radio.cz.
 
Bovenaan