Comenius (Jan Amos Komensky)

Welkom op Tsjechie.net

Het Tsjechisch Forum, in een nieuw jasje!

kuurgast

Donateur
muurgedicht van Jana Beranová
jana-beranova-basen-na-zdi.jpg

Foto van de muur met gedicht.Bron:hague.czechcentres.cz.
 

Ad Verschoor

Donateur
Dubbeltentoonstelling 'Jan Hus en de Reformatie'

Het Comenius Museum in Naarden besteedt met twee gelijktijdige tentoonstellingen aandacht aan Jan Hus, de Boheemse kerkhervormer die zeshonderd jaar geleden vanwege zijn kritiek op de kerk op de brandstapel eindigde.

Beide tentoonstellingen worden op maandag 6 juli, op de dag af zeshonderd jaar na Hus' dood, om 16.00 geopend door HE Jana Reinišová. U bent van harte uitgenodigd om bij deze opening aanwezig te zijn en kunt zich aanmelden op info@comeniusmuseum.nl.

In de tentoonstelling Het Woord en de Waarheid wordt aan de hand van voorwerpen, originele 16e eeuwse drukken en prenten de ontwikkeling geschetst hoe uit de beweging van Jan Hus de kerk van Comenius ontstond. In het middeleeuwse Europa van Jan Hus verkeerde de kerk in crisis, dreigde de oprukkende islam vanuit het oosten en werden tal van lokale oorlogen uitgevochten. Hus predikte een rechtvaardige samenleving zoals die in de begintijd van de kerk door Jezus en zijn apostelen was verkondigd. Tweehonderd jaar later, in de tijd van Comenius, was Europa een slagveld geworden van het grote conflict tussen katholieken en protestanten. In deze nadagen van de Reformatie zag Comenius zich geconfronteerd met allerlei verschillende opvattingen over het Woord en de Waarheid. Hij zocht naar mogelijkheden voor verbetering van de menselijke samenleving en vond die in het belang van onderwijs. Want zoals hij schreef: ‘Wij zijn allen burgers van één wereld’.

De tentoonstelling Jan Hus in 1415 en 600 jaar later, samengesteld door het Hussitisch Museum in Tabor, geeft in veertien panelen een indruk van leven en werk van Jan Hus. Deze expositie is van 11 september tot en met 3 oktober ook in het stadhuis van Barendrecht te zien.

Kijk hier voor meer informatie over de tentoonstellingen in het Comenius Museum.

Plaats: Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden
Datum: 7 juli 2015 t/m 31 januari 2016

Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum
 

kuurgast

Donateur
Comeniusdag 2016

U bent van harte welkom op de Comeniusdag 2016 op zaterdag, 2 april a.s. in de Grote Kerk aan de Marktstraat in Naarden-Vesting. De kerk is vanaf 12.45 uur geopend.

Voorafgaand aan het programma in de kerk zullen de ambassadeurs van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije met vertegenwoordigers van het gemeentebestuur van Naarden om 12.45 uur een krans leggen bij het standbeeld van Comenius aan de Marktstraat.

Om 13.00 uur begint het programma met de Comeniuslezing en de uitreiking van de Comeniusprijs in de Grote Kerk van Naarden.

De Comeniuslezing wordt dit jaar verzorgd door Leo Lucassen, directeur Onderzoek van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) te Amsterdam en hoogleraar Mondiale Arbeidsmarkt en Migratie aan de Universiteit van Leiden.

Onder de titel 'Burgers van één wereld. Migratie als normaal menselijk gedrag' zal hij aspecten van dit thema van context voorzien. Wat beweegt mensen om te migreren? Wat laat het verleden zien over de positieve en negatieve gevolgen van de grote migratiebewegingen? Is migratie een probleem of een oplossing? En last but not least: hoe verhouden de emoties zich tot de feiten?

De Comeniusprijs 2016 wordt dit jaar voor de vijfde keer uitgereikt. Na Robbert Dijkgraaf (2012), Paul Schnabel (2013), Louise Fresco (2014) en Geert Mak (2015) wordt deze prijs toegekend aan een vooraanstaand persoon die op het Europese politieke toneel zijn of haar sporen heeft verdiend. De naam van de winnaar wordt later bekend gemaakt.

Het programma wordt afgewisseld met prachtige muziek verzorgd door musici uit Tsjechië, Polen, Hongarije en Slowakije; landen waar Comenius heeft gewoond en gewerkt.

Het programma eindigt omstreeks 15.30 uur en aansluitend is er in de kerk gelegenheid om elkaar te ontmoeten tijdens een receptie die wordt aangeboden door de Ambassades van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije (de Vysegrad Groep).

Het bijwonen van de Comeniusdag is gratis. Een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.

Voor info en aanmelden zie comeniusmuseum.nl/comeniusdag-2016.
 

Ad Verschoor

Donateur
Herman van Rompuy ontvangt Comeniusprijs 2016

Voormalig voorzitter van de Europese Raad en oud premier van België Herman Achille graaf Van Rompuy ontvangt 2 april de Comeniusprijs 2016. De jury, bestaande uit onder andere voorzitter Gottfried Leibbrandt en Job Cohen, maakte de keuze voor Van Rompuy vanochtend bekend in het VPRO radio-programma Onvoltooid Verleden Tijd (OVT).


Herman van Rompuy toonde zich in het programma verheugd over de toekenning van de prijs: “Het is heel eervol deze prestigieuze prijs te mogen ontvangen. Comenius was een van de grote historische denkers die ook in het huidige Europa ons nog kan inspireren”.

De Comeniusprijs wordt sinds 2011 uitgereikt om eer te betonen aan een persoon of organisatie die groot belang hecht aan vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur in een samenleving die steeds internationaler van karakter wordt. Eerder ontvingen Geert Mak (2015), Louise Fresco (2014), Paul Schnabel (2013) en Robbert Dijkgraaf (2012) de Comeniusprijs. Zaterdagmiddag 2 april zal Herman van Rompuy worden geëerd in de Grote Kerk in Naarden. Leo Lucassen, hoogleraar mondiale arbeidsmarkt en migratie, geeft dezelfde middag een lezing over het thema van de Comeniusdag dit jaar: migratie.

Professor Herman van Rompuy (1947), studeerde economie en filosofie aan de Universiteit van Leuven. Hij vervulde vele politieke functies en werd in 2008 premier van België voor de christendemocratische partij CD&V. In 2009 werd hij verkozen tot eerste voorzitter van de Europese Raad. Zijn regeerervaring in een verdeeld land als België bleek van pas te komen als voorzitter van de Europese Unie. Tijdens zijn ambtsaanvaarding sprak hij: “Ik wil de nadruk leggen op de verscheidenheid die de Unie kenmerkt. Ik pleit in de navolging van de rustige vastheid voor de stapsgewijze benadering step by step maar zonder too little too late.” Van Rompuy werd unaniem verkozen voor een tweede ambtstermijn. In 2015 werd aan Van Rompuy de adeldom verleend met de titel graaf.

Comeniusdag
De Comeniusdag op zaterdag 2 april in de Grote Kerk in Naarden is na aanmelding vooraf vrij en gratis toegankelijk voor geïnteresseerden. Onder de gasten bevinden zich hoogwaardigheidsbekleders onder wie de ambassadeurs van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije (Visegrad Group). Aanmelden kan via www.comeniusmuseum.nl
 

Ad Verschoor

Donateur
Het labyrint van de wereld en het paradijs van het hart

De Tsjechische pedagoog en filosoof Jan Amos Comenius (1592-1670) heeft tijdens zijn leven één literair werk geschreven: Het labyrint van de wereld en het paradijs van het hart (1623). Dit boek is recent in een nieuwe Nederlandse vertaling van Kees Mercks bij Uitgeverij Vantilt verschenen onder de titel Jan Amos Comenius. Het labyrint van de wereld (2016). Comenius’ satirische en humoristisch geschreven boek is een aanklacht tegen de wereld en de slechte gewoontes en karakters van mensen. Maar er is wel redding mogelijk.


Comenius door Wenceslas Hollar

Pest en mausoleum
De titel van het boek laat meteen doorschemeren hoe Jan Amos Komenský, zoals zijn Tsjechische naam luidde, naar de wereld keek: als een labyrint, een doolhof met allerlei dwaalwegen waarvan vrijwel elke route doodloopt. Volgens Comenius is de wereld vol leugen en bedrog, teleurstelling en verdriet, waardoor mensen de weg al snel kwijtraken. Veel mensen doen zinloos, nutteloos werk of leiden een uitzichtloos bestaan.

Het gezichtspunt van waaruit Comenius de wereld bekeek, is vanuit diens leven goed verklaarbaar. Zelf werd Jan Amos al op elf- of twaalfjarige leeftijd wees, nadat zijn beide ouders aan de pest overleden. En in 1622, een jaar voordat Het labyrint van de wereld uitkwam, stierven zijn vrouw en twee van zijn kinderen aan de pest, terwijl Comenius zelf – als navolger van de protestantse pionier Johannes Hus (1369-1415) – op de vlucht was voor de katholieke contrareformatorische legers die het gebied van Tsjechië onveilig maakten. Comenius verbleef in ballingschap in Polen, Engeland, Zweden en Hongarije. Kort na zijn thuiskomst in 1628 nam Comenius opnieuw de wijk, ditmaal naar het Poolse Lezno. Later kwam hij op uitnodiging van de rijke familie De Geer in 1656 in Amsterdam terecht. Daar bleef hij tot zijn dood in 1670 wonen. Zijn laatste rustplaats ligt in de vestingstad Naarden, waar hij begraven ligt en waar zich momenteel nog het Comenius Museum en Mausoleum bevinden.


Kunstwerk dat de Tsjechische dichter-graficus Miroslav Huptych maakte n.a.v. Comenius’ boek Labyrint van de wereld. Bron: Comenius Museum Naarden

Het labyrint van de wereld
Comenius’ literaire werk Het labyrint van de wereld bestaat uit twee delen. In deel één beschrijft Comenius hoe iemand met de naam Pelgrim door de wereld reist, met twee gidsen als metgezel. De eerste gids heet Alweter en heeft als bijnaam Overalbij. Hij is telkens als eerste ter plaatse en geeft Pelgrim allerlei tips. Hierdoor komt Pelgrim op veel verschillende plekken waar hij nieuwsgierig alles in zich opneemt. De tweede gids is Zegsman, die koningin Wijsheid vertegenwoordigd. Zijn bijnaam is Begoocheling omdat hij telkens probeert om Pelgrim te misleiden. Pelgrim is echter alert en doorziet de misleidingen van Zegsman steeds. Om een voorbeeld te noemen: volgens Zegsman is het huwelijk een zeer gelukkige verbintenis, terwijl Pelgrim doorziet dat trouwen leidt tot een situatie van gevangenschap en zelfs slavernij. Op zijn reis ontmoet Pelgrim allerlei hoge piefen die de boel belazeren, zoals leugenachtige politici, zwammende wetenschappers en doortrapte theologen die de Bijbel naar hun hand zetten.

De droevige toestand die Pelgrim in deel een om zich heen ziet, verandert in deel twee ten goede. Het begrip labyrint is in het vervolgdeel van het boek geen doolhof meer, maar een route die uitkomst biedt. Pelgrim hoort een goddelijke stem die hem uitnodigend adviseert om het volgende te doen: ‘Keer terug naar waar je vandaan bent gekomen, naar je hart, en doe de deur achter je dicht!’

Via een slingerweg is Pelgrim uitgekomen bij, wat in het tweede deel van de boektitel genoemd wordt, het ‘paradijs van zijn hart’. Daar, in het hart, vindt een mystieke, mysterieuze ontmoeting plaats met Jezus Christus.

De boodschap van Comenius’ fantasieboek is serieus: de mens vindt als pelgrim zijn houvast in het geloof. Na de ontmoeting met God kan de mens verder op reis in een wereld die gevaarlijk en leugenachtig is.

Citaten
Ik geef hier twee passages weer uit het boek van Comenius. Het eerste betreft Pelgrims observaties en constateringen als hij een groep ethici en politici ontmoet – een passage uit deel één. Het tweede citaat komt uit deel twee en gaat over Comenius’ stelling dat een ware christen geen overvloed aan (wets)regeltjes nodig heeft.

Pelgrim vertelt: “Toen ze me ergens anders heen wilden brengen, vroeg ik: ‘Komt er niet al te spoedig een einde aan die stoet geleerden? Ik vind het namelijk nogal treurig worden om onder hen te verkeren.’ ‘Het beste komt op het eind,’ zei Overalbij. We liepen vervolgens een zaal binnen die vol portretten hing, aan de ene kant mooie en zeer bevallige, aan de andere kant lelijke en wanstaltige: er liepen filosofen langs hen heen, maar die keken niet alleen naar ze op, maar wisten aan de ene groep meer schoonheid toe te wijzen en aan de andere meer lelijkheid. Dus vroeg ik: ‘Wat is dat nu?’ En Zegsman zei tegen me: ‘Zie je dan niet die opschriften op hun voorhoofd?’ Hij bracht me naderbij en liet me die opschriften zien: Fortitudo, Temperantia, Justitia, Concordia, Regnum etc., en aan de andere kant Superbum, Gula, Libido, Discordia, Tyrannis etc. De filosofen smeekten en maanden degenen die net aankwamen om van de mooie portretten te houden en de lelijke te haten, en wel zoveel ze maar konden, de eerste groep prijzend en de tweede versmadend en beschimpend. Daar me dit goed beviel, zei ik: ‘Wel, hier vind ik eindelijk lui die de mensheid een goede dienst bewijzen.’

Intussen merkte ik dat die brave zedenmeesters ook zelf niet langer zo eenduidig die mooie konterfeitsels toegenegen waren en er ook niet vies van waren om af en toe een oogje op die andere groep te laten vallen, en toen sommigen zagen, kozen die ook graag die kant en koketteerden met die misbaksels en vermaakten zich met hen. Dus zei ik verbolgen: ‘Hier zie ik toch dat men (net als de wolf bij de Aesopus zei) het ene zegt en het andere doet: waar iemands mond van zucht, daar slaat de geest van op de vlucht, of wat iemands tong lust, dat geeft het hart geen rust.’ ‘Ik geloof dat jij onder de mensen alleen maar engelen zoekt,’ zei Zegsman gepikeerd. ‘Zal jou ooit iets bevallen? Aan alles kleeft wel een smet.’ ” (74,75)


In citaat twee blijkt Comenius’ protestantse uitgangspunt dat wetten en regeltjes niet heiligmakend zijn, maar dat vooral het hart van de christen ertoe doet: “Wie God waarlijk met zijn hele hart liefheeft, die hoef je niet veel voor te schrijven over wanneer, waar, hoe en hoe vaak je God moet dienen, aanbidden en eren; omdat de hartsverbintenis met God en de bereidheid tot gehoorzaamheid aan hem op zich al de liefste eerbewijzen voor hem zijn die ertoe leiden dat de mens hem altijd in zijn hart looft en met al zijn daden bedenkt. Wie dus zijn naaste als zichzelf liefheeft, behoeft geen uitvoerige geboden over waar, wanneer en waarmee hij voor hem zorg moet dragen, hoe hij hem geen schade zal berokkenen en hoe hij zijn terechte schuld jegens hem moet voldoen; de naastenliefde zelf zal hem alles waarlijk ten volle vertellen en wijzen. Een teken van een slecht mens is het dat deze altijd zijn rechten opeist en slechts op grond van wat op papier staat, wil weten wat hij moet doen. Gods hand wijst ons in ons hart immers datgene aan wat we voor onszelf willen en ook wat we onze naaste verschuldigd zijn. Maar aangezien de wereld geen acht slaat op de innerlijke blijken van ons eigen geweten en alleen oog heeft voor oppervlakkigheid, gelden er in de wereld geen morele regels, maar slechts argwaan, wantrouwen, onbegrip, jaloezie, tweedracht, haat, nijd, diefstal, moord en wat niet meer.” (193)

Hoogtepunt uit Tsjechische literatuur
Het labyrint van de wereld en het paradijs van het hart wordt door commentatoren beschouwd als het hoogtepunt uit de geschiedenis van de Tsjechische literatuur. Het boek is het resultaat van een sprankelende creativiteit, grote fantasie en een sterke literaire verbeeldingskracht, maar staat tegelijk ook vol met serieuze levensbeschouwelijke en wetenschappelijke kennis en waarden. In het nawoord schrijft H.E.S. Woldring over de betekenis van dit werk in relatie tot andere grote boeken uit de vroegmoderne tijd:

“In dit opzicht is Labyrint van de wereld vergelijkbaar met Erasmus’ Lof der zotheid (1511), Utopia (1516) van Thomas More, Christianopolis (1619) van Johann V. Andreae, en Campanella’s Zomerstad (1623). Deze werken zijn kritisch ten aanzien van de toenmalige samenleving en stimuleren tot het denken over de samenleving en haar toekomst. Ze zijn – net als Comenius Labyrint – aan de fantasie ontsproten, maar ook bedoeld om serieus genomen te worden.” (242)

Bron: historiek.net
 

Ad Verschoor

Donateur
Wereld Beeld: Hedendaagse kunstenaars geïnspireerd door Comenius

Op 23 juni wordt om 15.00 in het Comenius Museum (Naarden) de tentoonstelling 'Wereld Beeld: Hedendaagse kunstenaars geïnspireerd door Comenius' geopend. Met o.a. Miroslav Vaškových, directeur van het Comenius Museum in Uherský Brod.


Zie voor meer informatie onderstaande uitnodiging:



Plaats: Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden
Datum: Van 23 juni 2016 t/m 22 januari 2017
 

Ad Verschoor

Donateur
Comeniusdag 2017.
100X100__komensky.jpg

Op zaterdag 18 maart vindt in de Grote Kerk in Naarden de jaarlijkse Comeniusdag plaats. Dit jaar zal onder de titel Naar een nieuw denkkader in educatie: opleiden tot burgers van één wereld wordt dit jaar verzorgd door Ir. Claire Boonstra, oprichter van Operation Education. Voorafgaand aan de Comeniusdag leggen de ambassadeurs van Tsjechië, Hongarije, Polen en Slowakije een krans bij het standbeeld van Comenius aan de markstraat.

De dag is gratis bij te wonen, maar aanmelden is verplicht. U kunt zich hier aanmelden.

De Comeniusdag wordt mede mogelijk gemaakt door de Comenius Leergangen, de ambassades van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije, Lindblom PR PA, gemeente Gooise Meren en het Comenius Museum.

Meer informatie over het programma die dag vindt u hier.

Plaats: Grote Kerk Naarden, Marktstraat 13, 1411 CX Naarden
Datum: 18 maart 2017 van 12.45 uur tot 17.30 uur

 

Ad Verschoor

Donateur
Comenius mausoleum 80 jaar
100X100__komensky.jpg

Ter gelegenheid van het 80 jarige jubileum van het Comenius Mausoleum is er op maandagmiddag 8 mei 2017 van 14.30 tot 16.30 uur een bijeenkomst in Naarden.

Het is noodzakelijk om voor 20 april 2017 uw deelname aan de middag te bevestigen op het via info@comeniusmuseum.nl.

Programma :

14.30 Inloop met koffie en thee
15.00 Welkom door Hans van der Linde, directeur Comenius Museum 15.05 Dhr Han ter Heegde, burgemeester van de gemeente Gooise Meren 15.10 Z.E dhr Roman Bužek, ambassadeur van de Slowaakse Republiek 15.15 H.E. mw Jana Reinišová, ambassadeur van de Tsjechische Republiek
15.20 Muzikaal intermezzo. Fragmenten uit de Comenius Cantate
15.25 Herinneringen aan ‘Comenius en Naarden’ … Een interview met Maud Arkesteijn, Pieter Goedhart en Jan Henneman, leden van de Raad van Advies van het Comenius Museum 15.35 Opening van de tentoonstelling ‘Een Waardige Rustplaats’
15.40 Muzikaal intermezzo: Fragmenten uit de Comenius Cantate
15.45 Slotwoord Hans van Oostveen, voorzitter Stichting Comenius Museum 15.50 Bloemenhulde 15.55 Gelegenheid tot museumbezoek en ontvangst voor genodigden 16.30 Openstelling voor algemeen publiek

R.S.V.P. voor 20 april: info@comeniusmuseum.nl Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden, Tel. 035 6943045. www.comeniusmuseum.nl
 

Ad Verschoor

Donateur
Tsjechisch eerbetoon voor directeur Comenius Museum
http%3A%2F%2Fcdn-kiosk-api.telegraaf.nl%2Fd3bf42b0-6bc5-11e7-ad6b-dffc3d2af629.jpg

Hans van Oostveen krijgt de prijs uit handen van de Tsechische minister van cultuur (links) in het bijzijn van Jana Reinisova, de Tsjechische ambassadeur in Nederland.


Hans van Oostveen, voorzitter van de Stichting Comenius Museum in Naarden heeft de Artis Bohemiae Amicis gekregen.

Dat er bij deze erkenning niet direct bij iedereen een lampje gaat branden is geen wonder. Het betreft namelijk een prijs die door Tsjechië wordt toegekend. De Tsjechische regering verleent deze prijs aan mensen die een bijzondere bijdrage leveren aan het onder de aandacht brengen van de Tsjechische cultuur in het buitenland.

Van Oostveen krijgt de prijs vanwege zijn jarenlange inzet voor het Comenius Museum. Volgens de Tsjechische regering heeft bij hiermee bijgedragen aan het levend houden van het gedachtegoed van Comenius. Daarnaast zijn de activiteiten van Van Oostveen een steun voor de goede betrekkingen tussen de Tsjechische republiek en Nederland.

Bron:gooieneemlander.nl
 

Ad Verschoor

Donateur
Bert-Kisjes-640x360.jpg

Tsjechische culturele award voor Bert Kisjes

Den Haag/Wijk aan Zee – Bert Kisjes heeft de Artis Bohemiae Amicis Award ontvangen, een prijs die door de Tsjechische overheid wordt uitgereikt aan personen die een bijdrage leveren aan het verspreiden van de goede naam van de Tsjechische cultuur in binnen- en buitenland. De prijs werd hem maandag uitgereikt door Daniel Herman, de Tsjechische minister van cultuur. De uitreiking vond plaats in de Tsjechische ambassade te Den Haag.

Kisjes studeerde theologie aan de Charles Universiteit in Praag en leerde zo destijds de Tsjechische cultuur kennen. Terug in Nederland was hij betrokken bij tientallen activiteiten waarin die cultuur tot uiting kwam. Hij bood kunstenaars uit Tsjechië een podium in Wijk aan Zee en steunde op dezelfde wijze ook culturele evenementen elders in het land. De Artis Bohemiae Amicis Award krijgt hij in het bijzonder voor de ondersteuning van de Tsjechische cultuur op lange termijn in het buitenland. Tegelijk met Kisjes nam ook Hans van Oostveen een exemplaar van dit blijk van waardering in ontvangst, hij is inmiddels meer dan tien jaar voorzitter van de Raad van Toezicht van museum JA Comenius in Naarden. Tijdens zijn loopbaan bij dit instituut heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de bilaterale betrekkingen tussen de Tsjechische Republiek en Nederland.

De Tsjechische minister Daniel Herman: ,,Ik ben erg blij dat ik deze prijs persoonlijk heb kunnen uitreiken, omdat beide heren gedurende vele jaren hebben bijgedragen aan het bevorderen van de Tsjechische cultuur in Nederland en aan de uitstekende reputatie van de Tsjechische cultuur in het buitenland en in de Tsjechische Republiek. Ik wens ze veel energie en inspiratie voor hun toekomstige projecten.” Dinsdag had Herman een ontmoeting met minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, om de samenwerking tussen de twee landen op het gebied van cultuur en wederzijdse culturele uitwisseling te bespreken. Foto: Van links naar rechts: Hans van Oostveen, de Tsjechische minister Daniel Herman, Bert Kisjes en de Tsjechische ambassadeur in Nederland, mevrouw Jana Reinišová. (Foto: Jan van der Land)

Noot Ad Verschoor: Artikel hier geplaatst omdat er koppelingen zijn met de prijsuitreiking aan de heer van Oostveen.

Bron: heemskerksecourant.nl
 

Ad Verschoor

Donateur
Comenius symposium
100X100__komensky.jpg

Op maandag 20 november organiseert het Comenius Museum het symposium ‘Comenius en de lage landen: intellectuele netwerken’ op de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het doel van het symposium is om een licht te werpen op de Nederlandse religieuze cultuur van de 17de eeuw, het klimaat waarin studenten hun studie volgenden en hoe de ideeën van Comenius aansloten bij zijn nieuwe omgeving.

kunt zich tot 6 november aanmelden. Informatie over het symposium en de aanmeldingsprocedure kunt u hieronder downloaden:
info-symposium-comenius-20-nov-2017.pdf
  • (567,03 KB)
Het programma voor het symposium kunt u hieronder downloaden:
programma-symposium-comenius-20-nov-2017.pdf
  • (594,50 KB)
 

Ad Verschoor

Donateur
Comeniusdag 2018
100X100__komensky.jpg

Op zaterdag 17 maart vind weer de jaarlijkse Comeniusdag in Naarden plaats. De Comeniuslezing onder de titel Doorleefde democratie wordt dit jaar verzorgd door prof. dr. Ernst Hirsch Ballin, universiteitshoogleraar aan Tilburg University en hoogleraar rechten van de mens aan de Universiteit van Amsterdam. Minister van Staat Herman D. Tjeenk Willink krijgt dit jaar de Comeniusprijs.

Voorafgaand aan het programma in de kerk zullen de ambassadeurs van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije met vertegenwoordigers van het gemeentebestuur van Gooise Meren om 12.45 uur een krans leggen bij het standbeeld van Comenius aan de Marktstraat. Om 13.00 uur begint het programma met de Comeniuslezing en de uitreiking van de Comeniusprijs in de Grote Kerk van Naarden.

De dag is gratis bij te wonen, maar aanmelden is verplicht.

De Comeniusdag wordt mede mogelijk gemaakt door de Comenius Leergangen, de ambassades van Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije, gemeente Gooise Meren en het Comenius Museum.

Meer informatie over het programma en de aanmelding vindt u hier.

Plaats: Marktstraat en Grote Kerk van Naarden
Datum: 17 maart 2018 van 12.00 tot 17.00 uur
Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum
 

kuurgast

Donateur
12 maart Ceremonie bij de Comeniussteen op het Valeriusplein

100X100__imgp2044.JPG


Op maandag 12 maart a.s. om 15.15 uur wordt op het Valeriusplein in Amsterdam tegenover Het Amsterdams Lyceum de gerestaureerde Comeniussteen onthuld. De steen - een geschenk van Tsjechoslowakije aan Amsterdam uit 1920 - is tijdens de herinrichting van het plein gerestaureerd.

Bij de korte openbare ceremonie zijn de ambassadeur van Tsjechië, Hare Excellentie Jana Reinišová, en van Slowakije, Zijne Excellentie Roman Bužek, en de voorzitter van het dagelijks bestuur van stadsdeel Zuid, Sebastiaan Capel aanwezig.

Monument
Op het Valeriusplein werd op 15 november 1920 - de 250ste sterfdag van Comenius - de eerste steen gelegd voor een monument voor Jan Amos Comenius (1592-1670). Het monument was bedoeld om de onafhankelijkheid van de nieuwe staat Tsjechoslowakije (1918) te herdenken. Het monument is er uiteindelijk niet gekomen, maar de steen is blijven liggen.

Asiel in Amsterdam
Comenius, internationaal bekend pedagoog, theoloog en politiek denker, ontvluchtte de Tsjechische landen en kreeg in 1656 asiel van de stad Amsterdam. Hij was één van de vele vooraanstaande denkers die toen in Amsterdam hun toevlucht zochten. Hieraan dankt Amsterdam zijn reputatie als internationale stad met vele vreemdelingen, ballingen en vluchtelingen, verschillende religies en talen. Als pedagoog pleitte Comenius voor onderwijs voor iedereen, zowel voor jongens als voor meisjes van alle standen. Comenius woonde en werkte in Amsterdam tot zijn overlijden in 1670. Hij werd in Naarden begraven, waar voor hem in 1937 een mausoleum werd ingericht. In Amsterdam en in andere steden in Nederland dragen scholen en ook straten zijn naam.

Vondst in Praag
De ceremonie is het initiatief Pieter J. Goedhart en Jan C. Henneman die bij hun onderzoek voor het boek “Comenius en Naarden, historische schets van het Comenius Museum en Mausoleum in Naarden” (Pegasus, 2017) in het Presidentieel Archief in Praag documenten vonden over de Comeniussteen in Amsterdam. Zij hebben de gemeente Amsterdam over het belang van deze steen geïnformeerd. Bij de recente herinrichting van het Valeriusplein bleek dat de steen door de jaren heen beschadigd was. Het dagelijks bestuur van stadsdeel Zuid besloot toen de historische steen te lichten, te restaureren en op dezelfde plek terug te plaatsen.

Bron hague.czechcentres.cz/programma.
 

kuurgast

Donateur
Verwacht: 16 maart t/m 28 oktober 2018
Tentoonstelling Het erfgoed van Comenius; de geboorte van Tsjechoslowakije.

Tentoonstelling:
In 1918 ontstond Tsjechoslowakije als nieuwe en onafhankelijke staat op de kaart van Europa. Deze gebeurtenis, nu honderd jaar geleden, vormt de aanleiding voor deze overzichtstentoonstelling waarin Comenius op verschillende manieren een rol blijkt te spelen. Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met de drie Comenius Musea in Praag, Uherský Brod en Přerov in Tsjechië en het Tsjechisch Centrum in Rotterdam. In het kader van deze tentoonstelling wordt een lezingenreeks georganiseerd waarin belangrijke episoden uit deze recente geschiedenis zoals De Praagse Lente en Charta ’77 verder worden uitgediept.
De tentoonstelling is te zien in het Comenius Museum aan de Kloosterstraat 33 te Naarden van 16 maart tot en met 28 oktober 2018.

Activiteiten:
Er zijn diverse lezingen. De onderwerpen zijn: Comenius als inspiratiebron, Het Tsjechisch Legioen en de onafhankelijkheid van Tsjechoslowakije, Dwarsverbanden tussen Nederland en Tsjechoslowakije via Comenius, de Koude Oorlog en de Praagse Lente, Charta ’77 en Nederland, de Tsjechische undergroud cultuur.
De eerste lezing is op 25 maart 2018 om 14.00 uur met als titel ‘Comenius als inspiratiebron’.

Nacht van Naarden
Vrijdag 13 april van 19.30 - 23.00 uur, toegang gratis!

Lees meer op comeniusmuseum.nl.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voor mensen die meer willen lezen over Comenius een PDF BROCHURE DE WEGEN VAN COMENIUS van mzm.cz/en.
 

Ad Verschoor

Donateur
Rondleiding in het Comenius Mausoleum

100X100__komensky.jpg


U bent welkom in het Comenius Museum in Naarden bij de gratis rondleiding op zondag 1 juli 2018 om 15.00 uur. Dan is ook de tentoonstelling ‘Het erfgoed van Comenius, de geboorte van Tsjechoslowakije’ te zien. Ook op 5 augustus a.s. is er een gratis rondleiding om 15.00 uur.

'Veel mensen kennen het Comenius Museum in Naarden wel van naam, maar zijn er nog nooit binnen geweest. Om u te helpen deze stap te zetten, organiseert het Comenius Museum voor bezoekers een gratis rondleiding in het Mausoleum.

Comenius werd in 1670 in de toenmalige Waalse kerk begraven. Nadat deze kerk omstreeks 1800 werd gesloten, raakte het graf van Comenius in de vergetelheid. Vergeefs zochten Tsjechen in de 19e eeuw naar het graf van Comenius in de Grote of St. Vituskerk aan de Marktstraat. In 1929 werd het graf herontdekt in de voormalige Waalse kerk aan de Kloosterstraat en werd het mausoleum ingericht zoals het er nu nog steeds uitziet. Een bijzondere plek met een wonderlijk verhaal.'
Tekst: Comenius Museum

Meer informatie vindt u hier.

Plaats: Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden
Datum: zondag 1 juli 2018 om 15.00 uur en 5 augustus 2018 om 15.00 uur
 

Ad Verschoor

Donateur
Symposium: Comenius' Allesomvattende Onderwijsleer
100X100__museum-mausoleum-comenius.jpg



Jan Amos Comenius (1592-1670) was behalve bisschop, pansoof en filosoof ook een belangrijke grondlegger van de pedagogiek en de didactiek. In zijn Allesomvattende onderwijsleer uit 1657 bracht hij veel van zijn inzichten samen.

Met de titel wilde Comenius aangeven dat zijn onderwijsleer veelzijdig en volledig is, toegankelijk voor mensen van alle leeftijden en uit alle lagen van de bevolking om zich te ontwikkelen tot evenwichtige personen. De onderwijssituatie die hij beschreef is achterhaald, maar de onderwerpen die hij behandelde zijn nog zeer actueel. Zo stelde hij de vraag waarom veel leerlingen met tegenzin en niet met plezier naar school gaan. Of waarom vernieuwingen van het onderwijs vaak niet leiden tot de gewenste verbetering van leerprestaties van leerlingen.

Tijdens dit symposium, dat plaatsvindt naar aanleiding van de verschijning van een nieuwe editie van de Allesomvattende onderwijsleer, wordt Comenius’ klassieker vanuit verschillende perspectieven belicht.

Datum: vrijdag 1 maart 2019
Locatie: Comeniusmuseum, Kloosterstraat 33, Naarden
Toegang: € 25,- inclusief exemplaar Allesomvattende onderwijsleer t.w.v. € 24,90 alsmede koffie en borrel. Betalen kan bij binnenkomst. Leden BENGOO betalen € 20,-.
Aanmelding: vóór 22 februari 2019 HIER

Programma
13.00 uur: Inloop in het Comenius Museum
13.30 uur: Welkom; Hans van der Linde, directeur Comenius Museum
13.40 uur: Luc Panhuysen: Comenius in de Amsterdamse context van zijn tijd

Luc Panhuysen is historicus, journalist en auteur van onder meer De ware vrijheid (2005), een dubbelbiografie over de gebroeders De Witt, Rampjaar 1672. Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte (2009) en meer recent Oranje tegen de Zonnekoning, de strijd van Willem III en Lodewijk XIV (2016).

14.10 uur: Wilem Koops: Comenius in de pedagogische context van zijn tijd

Willem Koops is ontwikkelingspsycholoog en universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Hij was decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen en is voorzitter van het Archief- en Documentatiecentrum voor de Nederlandse Gedragswetenschappen. Een van zijn laatste publicaties is Een beeld van een kind. De ontwikkeling en opvoeding van het kind in historisch perspectief (2016).

14.40 uur: Discussie onder leiding van Nelleke Bakker, voorzitter BNVGOO

Nelleke Bakker is voorzitter van de Belgisch-Nederlandse Vereniging voor de Geschiedenis van Opvoeding en Onderwijs en universitair hoofddocent historische pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

15.00 uur: Pauze

15.00 uur: Henk Woldring: De hertaling van de Allesomvattende onderwijsleer en de betekenis van dit boek voor de (Nederlandse) comeniologie

Henk Woldring is emeritus hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij houdt zich de laatste tien jaar intensief met Comenius bezig en publiceerde eerder de biografie Jan Amos Comenius. Zijn leven, missie en erfenis (2014) en De pansofie van Comenius. Zijn zoektocht naar allesomvattende wijsheid (2016).

15.20 uur: John Exalto: Jan Amos Comenius, Harm de Raaf en de Nederlandse pedagogiek

John Exalto is universitair docent historische pedagogiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Recentelijk publiceerde hij Van wie is het kind? Twee eeuwen onderwijsvrijheid in Nederland (2017).

15.45 uur: Discussie onder leiding van Nelleke Bakker
16.30 uur: Borrel
17.00 uur: Afsluiting



Lees meer HIER
 

Ad Verschoor

Donateur
Comeniusdag 2019

U bent van harte welkom op de Comeniusdag op zaterdag 30 maart 2019 in de Grote Kerk van Naarden-Vesting.

Om 12.45 uur zullen de ambassadeur van de Tsjechische Republiek, de ambassadeur van de Republiek Slowakije en het bestuur van de gemeente Gooise Meren kransen leggen aan de voet van het standbeeld van Comenius voor de Grote Kerk.

Het programma in de Grote Kerk begint om 13.00 uur. De kerk is vanaf 12.45 uur geopend. De ingang is aan de torenzijde.

Tijdens de Comeniusdag wordt de Comenius Lezing uitgesproken en zal de Comenius Prijs worden uitgereikt. Het symfoniekoor en -orkest uit de Tsjechische stad Hodonin zal het geheel muzikaal omlijsten.

Toegang is gratis.
Aanmelden: HIER

Comenius Lezing 2019: Broedplaatsen van burgerschap
Lees meer: HIER

Plaats: Grote Kerk, Marktstraat, Naarden
Datum: zaterdag 30 maart 2019 vanaf 12.45 uur
 

Ad Verschoor

Donateur
Winnaar Comeniusprijs bekend gemaakt!
100X100__comenius-prijs.jpg

UAF-directeur Mardjan Seighali ontvangt de Comeniusprijs 2019 op zaterdag 30 maart in de Grote Kerk in Naarden.

Seighali (1964) vluchtte in 1990 met haar kinderen uit het onvrije Iran van na de revolutie. Eenmaal in Nederland pakt ze als jonge, politiek betrokken vrouw, de regie over haar leven terug. Ze gaat studeren, wordt politiek actief, bouwt een carrière op en bekleedt tal van nevenfuncties. Seighali wordt geroemd om haar betrokkenheid, wilskracht en inspirerend leiderschap. Sinds 2013 is Seighali directeur van het UAF, een stichting die jaarlijks duizenden hoger opgeleide vluchtelingen helpt om hun talent te benutten. In die rol heeft ze er mede voor gezorgd dat de toegang tot het hoger onderwijs voor vluchtelingen is verbeterd. Ook inspireert zij werkgevers om gezamenlijk duale trajecten te ontwikkelen die rechtstreeks bijdragen aan betere opleidings- en arbeidsmarktkansen voor vluchtelingen.

(© Comeniusmuseum)

COMENIUSPRIJS
 

Ad Verschoor

Donateur
Comenius’ onderwijsleer: een probaat middel tegen de scholingsindustrie

De Tsjechische pedagoog Jan Amos Comenius (1592-1670) heeft nog veel te zeggen voor het onderwijs in onze tijd. Hij pleitte voor onderwijs op grond van de in het evangelie genoemde uitgangspunten: de liefde voor de Heer en de naaste.
Volgens een onlangs verschenen rapport vertoont het Nederlandse onderwijs haarscheuren. De remedie schijnt niet gemakkelijk te zijn, maar de schrijvers van de nota zouden eens kunnen overwegen om de heruitgave van Grote Didactiek van de Tsjechische pedagoog Jan Amos Comenius (1592-1670) te lezen. De in Leeuwarden geboren H.E.S. Woldring, emeritus hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit, zorgde voor een mooie hertaling van het in 1657 uitgegeven boek. De titel daarvan is Allesomvattende onderwijsleer.

Het fraai uitgegeven gebonden boek met een leeslint, register en allerlei nuttige, onderaan de bladzijde geplaatste, noten is volgens mij van groot belang voor onderwijsgevenden en hun bestuurders. Met behulp van dit boek kunnen ze een visie op onderwijs ontwikkelen.

Comenius behoorde tot de Hernhutters, een oecumenische kerkgemeenschap die op grond van de in het evangelie genoemde uitgangspunten – de liefde voor de Heer en de naaste – onderwijs wilde geven. Scholen waren ‘werkplaatsen van de werkelijkheid’ en daar kan het – ook nu niet – zonder ethiek, leefregels die op de Bijbel zijn gebaseerd.

Alles op zijn tijd
Hij bepleitte in klare taal onderwijs voor iedereen: voor jongens en meisjes en voor armen en rijken. Zijn uitgangspunt is dat in het onderwijs alles op zijn tijd moet gebeuren. Hij licht dat toe met voorbeelden uit de praktijk van het leven: een bakker doet geen nieuwe broden in de oven voordat de broden die zich nog in de oven bevinden goed gebakken zijn en een schoenmaker begint pas met een nieuwe schoen als het exemplaar dat hij onder handen heeft helemaal klaar is.

Comenius bepleitte een viervoudige indeling van het onderwijs: van moederschool tot universiteit. Op de moederschool leren kinderen op hun manier, zonder slachtoffer te worden van de scholingsindustrie. En de moedertaal is daar natuurlijk het uitgangspunt. Op de hervormde kweekschool Mariënburg (1923 - 1940) in Leeuwarden werd dat uitgangspunt van harte onderschreven, maar die taal was voor de bijna allemaal in Fryslân geboren leraren het Nederlands. Alleen Cees Bal, de uit de Randstad afkomstige leraar pedagogiek, brak een lans voor het tweetalig onderwijs.

Inprenten
Comenius legt veel nadruk op het geheugen. In het onderwijs moet alles duurzaam verankerd worden. Nu de waarde van het onthouden, wellicht door het constante gebruik van de mobiele telefoon, onder druk staat, wordt het weer tijd om het geheugen niet met rust te laten. Het Joodse gebod uit Deuteronomium 6 om de kinderen de geboden op jonge leeftijd in te prenten lijkt me nog altijd van groot belang: ‘spreek er steeds over, thuis en onderweg, als u naar bed gaat en als u opstaat’.

Wie moeite had met het spellen van moeilijke woorden – bijvoorbeeld monniken en onmiddellijk – kreeg te horen dat hij of zij beter moest kijken. Door de moderne leerpsychologie weten we dat die raad in feite niet helpt. Het is veel beter om zulke woorden (meer dan eens) op te schrijven. Comenius wees daar ook al op. Schrijf het geleerde voor de zekerheid op. Maak aantekeningen van hetgeen je wilt onthouden en herhaal regelmatig wat je hebt genoteerd.

Scholingsindustrie
Wie in deze krant de bijdragen van professor Sieneke Goorhuis volgt, weet dat zij meer dan eens de eigen leerweg van de kleuters bepleit. Soms maakt een kind op deze leeftijd een sprong vooruit, een andere keer lijkt de opgedane kennis weer te zijn verdwenen. Wie de vorderingen van een kleuter onderwerpt aan allerlei toetsen fungeert als dienaar van de scholingsindustrie.

In de moederschool leren de kleuters, op hun manier, bijvoorbeeld van alles over natuurkunde. Niet door het werken met formules, naar door ervaren. Begrippen als vuur, regen, sneeuw, ijs, steen, ijzer worden al spelend in hun kennis geïntegreerd. Kinderen leren lopen door te lopen, ze leren spreken door de spreken. Dit zijn toch simpele wetten? Jazeker, maar er zijn leraren en ouders die hun kind of leerlingen in de weg lopen en hun ontwikkeling eerder remmen dan bevorderen.

Ethiek
In het boek van Comenius neemt ethiek een belangrijke plek in. Volgens hem is de morele vorming in zestien regels aan te geven. Het gaat onder meer over wijsheid, rechtvaardigheid, kracht, volharding, maar ook over voorschriften. Onderwijs moet geïnspireerd zijn door het geloof en de daaruit voortkomende overtuiging en principes.

Wie denkt dat Comenius een softie was, vergist zich. Hij sprak over de waarde van een strenge opvoeding en het tegengaan van slecht gedrag. Dat kan door middel van de opvoeding, door waarschuwing en straf en alles wat gezien de omstandigheden passend en vereist is. Dat hij daarbij een tik niet uitsluit hoort, net als zijn idee dat je wel aan honderd leerlingen tegelijk kunt lesgeven, tot de verleden tijd. Maar deze voor ons ouderwetse opvattingen mogen geen reden zijn om dit belangrijke boek links te laten liggen.

Alles omvattende onderwijsleer. Hertaling H.E.S. Woldring. Damon. 24,00 euro

Bron: fd.nl
 
Bovenaan