Comenius (Jan Amos Komensky)

[Ad Verschoor]

Dubbeltentoonstelling ‘Rembrandt en Comenius’ en ‘Kijk Comenius’

Het Comenius Museum viert het Rembrandtjaar met twee tentoonstellingen waarin het portret van Comenius centraal staat. De tentoonstelling is te zien van: 12 juli t/m 15 september 2019.

Entree: Volwassenen: € 6,50. Studenten en groepen > 10 personen: € 5,50.
Museumkaart/CJP/CKV/kinderen t/m 12 jaar.: gratis.

Openingstijden museum: di-zo van 12.00-17.00 uur. Maandags gesloten.

Lezingen: op 21 juli 2019 en 8 september 2019 om 15.00 uur

‘Rembrandt & Comenius’
gaat in op de geschiedenis van het portret van Comenius dat Rembrandt in 1665 schilderde. Dit geschiedt onder meer aan de hand van een recent gerestaureerde vroeg 20st-eeuwse kopie van dit meesterwerk.
Het origineel werd door Rembrandt vervaardigd in zijn atelier aan de Rozengracht. Comenius woonde destijds vier straten verder op de Egelantiersgracht. Rembrandt overlijdt in 1669, Comenius een jaar later.
De tentoonstelling beschrijft mede op basis van het boek van Lodewijk Wagenaar: ‘Een Toscaanse prins bezoekt Nederland’, de reis van het origineel dat naar alle waarschijnlijkheid via de familie de Medici uiteindelijk in het Uffizi te Florence zijn definitieve plek heeft gekregen.
Daarnaast besteedt de tentoonstelling aandacht aan de verschillende 18e en 19e en vroeg 20ste-eeuwse kopieën die van dit meesterwerk zijn gemaakt. Curator Henk Roos onderzocht de herkomst van deze werken onder meer in Italië en het voormalige Oost-Duitsland.

‘Kijk Comenius’
toont een verzameling van alle mogelijke portretten van Comenius. Getekend, geschilderd, als 3D-beeld of gebeiteld in penningen en munten.
Leidraad van deze tentoonstelling is de wijze waarop, door de eeuwen heen, heel verschillend naar Comenius is gekeken. We zien een wereldlijke naast een haast heilige, een pedagoog dicht bij de mensen naast een strijder of een door de commercie ingelijfde Comenius als biermerk. Geportretteerd naar de werkelijkheid of vertolkt op kunstzinnige affiches. Kortom De geschiedenis van een en hetzelfde gezicht.

Extra activiteiten:
De tentoonstelling wordt verder ondersteund door een tweetal lezingen. Op 21 juli a.s. door de heer Henk Roos: ‘Rembrandt en Caravaggio’ en op 8 september a.s. door Dr. Lodewijk Wagenaar: ‘Een Toscaanse prins bezoekt Nederland’. Aanvang: 15.00 uur.

Plaats: Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden
Datum: 12 juli 2019 t/m 15 september 2019

 

[Ad Verschoor]

Comenius Museum gaat weer open

De grootscheepse verbouwing van de begane grond is nagenoeg voltooid. Na ruim 3 maanden gesloten te zijn geweest gaat het Comenius Museum op 14 januari weer open met een reprise van de dubbeltentoonstelling ‘Rembrandt en Comenius’ en ‘Kijk Comenius’. Centraal staan hierbij het door Rembrandt geschilderde portret van Comenius en een verzameling van talloze portretten van Comenius door de tijd heen gezien vanuit verschillende ooghoeken. U kunt deze tentoonstelling bekijken tot en met 29 maart 2020.

 

[Ad Verschoor]

Tsjechische denker Tomas Halík wint Comeniusprijs

De Comeniusprijs, vernoemd naar de Tsjechische denker Jan Amos Comenius (1592-1670), kent dit jaar ook een Tsjechische winnaar: Tomas Halík (71) krijgt de prijs op 28 maart in Naarden uitgereikt.

De jury kent de theoloog, socioloog en filosoof de prijs toe omdat hij „op geheel onafhankelijke en kritische wijze getuigt tegen onrecht en gebrek aan vrijheid en een vurig pleitbezorger is van meer solidariteit in de wereld.”

Halík was in het communistische Tsjechoslowakije onder meer in de ‘ondergrondse’ kerk actief. Hij had zich in het diepste geheim tot rooms-katholiek priester laten wijden in Erfurt. „Zelfs zijn moeder mocht dat niet weten.” Na een kritische toespraak tijdens zijn diploma-uitreiking, die verkeerd viel bij het regime, mocht hij geen wetenschap meer bedrijven. Hij werkte onder meer als psychotherapeut, studeerde theologie en ging later werken met drugs- en alcoholverslaafden.

In zijn tientallen boeken gaat de Tsjechische denker in op onderwerpen als racisme, politieke en religieuze intolerantie, secularisatie en Europese eenwording. Als pastor houdt hij regelmatig gebedsdiensten met aanhangers van andere religies, zoals joden, moslims en boeddhisten.

De Comeniusprijs gaat ieder jaar naar iemand die zich inzet „voor de belangen van vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur” en de „ontwikkeling van de internationale samenleving.”

Bron: rd.nl

 

[Ad Verschoor]

Comeniusdag 2020

Op zaterdag 28 maart 2020 is de jaarlijkse Comeniusdag in de Grote Kerk in Naarden. Deze dag staat in het teken van het Comeniusjaar 2020 en krijgt een extra feestelijk accent. De Tsjechische hoogleraar in de sociologie aan de Karels Universiteit te Praag, Tomáš Halík, tevens filosoof en theoloog, ontvangt dit jaar op deze dag de Comeniusprijs.

Het doel is om eer te betonen aan een persoon die, in lijn met het denken en handelen van Jan Amos Comenius, zich op een in het oog springende manier inzet voor de belangen van vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur voor de ontwikkeling van de internationale samenleving.

Naast de officiële kranslegging bij het graf van Comenius in zijn Mausoleum en de opening van de nieuwe vaste tentoonstelling ’Mundus Comenii’ (De Wereld van Comenius) in het Comenius Museum alleen voor genodigden, is er om 13.45 uur een officiële bloemlegging aan de voet van het standbeeld van Jan Amos Comenius (naast het koor van de Grote Kerk − Marktstraat).

Het programma in de Grote Kerk begint om 14.00 uur en duurt tot ongeveer 17.00 uur. De kerk is vanaf 13.45 uur geopend.

Tijdens de Comeniusdag wordt de Comenius Lezing uitgesproken en zal de Comenius Prijs worden uitgereikt. Het Symfoniekoor en -orkest uit de Tsjechische stad Hodonin zal het geheel muzikaal omlijsten.

 

[kuurgast]

Voor het bijwonen van de Comeniusdag wordt dit jaar entree geheven!
Kosten toegangskaart Comeniusdag: € 7,50, aan de zaal: € 10,=.
’s Avonds is er in de Grote Kerk nog een concert van het Hodonín Symfonie Koor en −Orkest om 20.30 uur. De toegang tot dit concert is gratis.
Bron comeniusmuseum.nl.

 

[Ad Verschoor]

Jubileumconcert in de Grote Kerk van Naarden

Op zaterdag 28 maart geeft het Hodonín Symfonie Orkest en -Koor een concert in Naarden ter gelegenheid van de Comeniusdag.

De Moravische wetenschapper en onderwijs vernieuwer Jan Amos Comenius werd 350 jaar geleden in Naarden begraven. Daarom viert Naarden het Comeniusjaar met een jubileumconcert, uitgevoerd door het Hodonín Symfonie Orkest en -Koor uit Zuid Moravië. Dit orkest van 61 musici en vocalisten geeft op 28 maart van 20.30 tot 21.30 uur een uitvoering in de grote Kerk van Naarden. Gespeeld worden werken van Tsjechische componisten. Een uitstekende gelegenheid voor een gezinsuitje en unieke mogelijkheid om kinderen en kleinkinderen kennis te laten maken met een live uitvoering door een Symfonie orkest en -koor.

Entree: gratis, reserveren niet nodig

Zaal open: vanaf 20.15 uur

Zie ook: www.comeniusmuseum.nl, Comenius Museum: info@comeniusmuseum.nl, 035-694 30 45.

 

[Ad Verschoor]

De jaarlijkse Comeniusdag en het concert gaan niet door.

 

[Ad Verschoor]

Op de schouders van Comenius – Comenius en de Reformpedagogiek

In het Comenius Museum in Naarden kunt u vanaf 10 april 2020 een tentoonstelling bezoeken over vijf grote onderwijsvernieuwers uit de eerste helft van de twintigste eeuw: Maria Montessori, Peter Petersen (Jenaplanschool), Helen Parkhurst (Daltonschool), Célestin Freinet en Rudolf Steiner (Vrije School).

Ideeën van Jan Amos Comenius (1592-1670) over bijvoorbeeld zintuiglijk leren werden door hen opnieuw geformuleerd. Deze pioniers streefden naar een betere, vreedzame wereld en wilden dit via het onderwijs realiseren. Zij gingen in tegen de oude leer- en luisterschool met het teksten stampen, de strenge discipline en het frontale onderwijs. In plaats van de leerstof vinden zij dat het kind centraal moet staan: het onderwijs moet zich aan het kind aanpassen en niet andersom. Zo komen ook de lichamelijke en de creatieve ontwikkeling aan bod. Juist door de zintuiglijke activiteiten die kinderen zelf ontplooien, verwerven zij kennis en inzicht. Vandaar dat hun onderwijsmateriaal actief, speels en uitnodigend is. In de tentoonstelling zijn veel authentieke schoolmaterialen te zien uit de verschillende reformscholen en krijgt u een verhelderende kijk op de verschillen en overeenkomsten tussen deze scholen, ook anno 2020. Kinderen kunnen in een speciaal ingerichte "klas" schilderen, spelen en aan de slag met materiaal. De Reformpedagogen hebben met hun statements de vernieuwende onderwijsideeën van Comenius een vaste plek gegeven in hun onderwijs.

De tentoonstelling is te zien van 10 april 2020 t/m 31 januari 2021
Locatie: Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden
Tel.: 035-694 30 45
info@comeniusmuseum.nl
www.comeniusmuseum.nl
Openingstijden museum: di-zo van 12.00-17.00 uur
Gesloten: 1/1, 27/4, 25/12, 31/12 en maandags

Entree: € 6,50; Studenten en groepen > 10 personen: € 5,50
Museumkaart/CJP/CKV/ Kinderen t/m 12 jaar: gratis

 

[PuNkEnStEiN]

Ik wil niet vervelend zijn, maar de kans is uiterst klein dat deze tentoonstelling daadwerkelijk open gaat op 10 april.

 

[kuurgast]

Opening nieuwe vaste tentoonstelling ’Mundus Comenii’ afgelast.

Enige weken geleden kondigden wij de opening van de tentoonstelling ‘Op de schouders van Comenius – Comenius
en de Reformpedagogiek’ aan. Deze zou te zien zijn vanaf 10 april a.s.
Vanwege het corona-virus zien wij ons genoodzaakt de opening uit te stellen.
Onze tentoonstelling is door de omstandigheden niet klaar, en daardoor kunnen wij nog niets aan u laten zien.
Wij hopen op uw begrip.
------------------------------------------------
Helaas kon het jubileum programma rond de Comenius dag op 28 maart vanwege de Corona epidemie geen doorgang vinden. Comenius zal er alle begrip voor hebben immers rond 1620 verloor hij vrouw en kinderen aan een pest epidemie.
Helena Verhoef-Musílková en Maria Krutzen brachten namens het museum een bloemengroet bij het graf en het standbeeld van Comenius
---------------------------------------------
In memoriam Drs. J.H. (Hans) van der Linde, Directeur Comenius museum Naarden.
Vrijdag 24 april 2020 overleed na een lang ziekbed onze directeur Hans van der Linde.

Bron facebook.com/comeniusmuseumnaarden.

 

[Ad Verschoor]

Programma: 10 november - 9 december 2020
#GrowOurHumanity - Comenius

Het is bijna zover! De humanistische campagne voor deze turbulente wereld #growourhumanity van het Tsjechisch Centrum Rotterdam en de Ambassade van de Tsjechische Republiek in Den Haag gaat binnenkort van start. Ter gelegenheid van de 350e sterfdag van Comenius wordt er een Comenius banner bij de Tsjechische Ambassade in Den Haag geplaatst.

We brengen inspirerende quotes van Tsjechische humanisten (Václav Havel, Jan Patočka, T. G. Masaryk, J. A. Komenský/Comenius) naar de openbare ruimte in Nederland.

In een tijd waarin de wereld met alle beschikbare middelen vecht tegen een pandemie en voor meerdere mondiale uitdagingen staat, willen we een optimistische boodschap brengen, nadruk leggen op het menselijke en stilstaan bij de toekomst van de wereld, eentje waarin we zelf zouden willen leven.

De quotes in het Tsjechisch, Nederlands en Engels zullen binnenkort via onze website beschikbaar zijn om te downloaden (A4 of A3 formaat) en te printen. Mocht er iets tussen zitten dat je aanspreekt, kun je de quote printen en ergens thuis, op je werk of in je omgeving ophangen.

Volg #growourhumanity ook op Facebook en Instagram.

 

[Ad Verschoor]

Tsjechische ambassadeur bij kranslegging voor Comenius

Katerina Sequensová, de ambassadeur van Tsjechië, heeft gisteren met burgemeester Han ter Heegde van Gooise Meren haar eerbied betoond Jan Amos Comenius. Zijn immense standbeeld staat voor de Naardense Grote Kerk.

Bloemen bij het immense standbeeld van Comenius.

Kransen en bloemen werden gelegd ter herdenking aan de gevluchte, vooruitstrevende Comenius, die exact 350 jaar geleden in 1670 werd begraven in Naarden.

Dat gebeurde in de toenmalige Waalse kapel, het huidige Comenius Mausoleum. De ambassadeur was er ook namens Slowakije.

Bron: gooieneemlander.nl

 

[Ad Verschoor]

NAARDEN
Vaste tentoonstelling ‘Mundus Comenii’ (De Wereld van Comenius)

Comeniologen uit Nederland en Tsjechië zorgden voor de inhoud. In een bijzondere, gelaagde vormgeving maken de bezoekers kennis met vier belangrijke thema’s uit het leven van Comenius, Religio, Respublica Litteraria, Scientia et Educatio en Politica.

Onder in de presentatie is een tijdlijn geprojecteerd, de teksten zijn in 3 talen: Nederlands, Tsjechisch en Engels.

De samenstelling van de tentoonstelling maakt het mogelijk op verschillende niveaus informatie te verkrijgen. Van een eenvoudig overzicht tot gedetailleerde inhoud. Zo kan elke bezoeker zelf zijn weg vinden.

Nieuw zijn ook de audiotours die dieper ingaan op de materie.

Wanneer

• Elke zondag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag t/m 29 maart 2021 van 12.00 - 17.00 uur

Prijzen

• € 6,50
• € 5,50 Studenten en groepen > 10 personen
• Gratis Museumkaart/CJP/CKV/Kinderen t/m 12 jaar

Bron: visitgooivecht.nl

 

[kuurgast]

Vanwege de Coronamaatregelen is het Comenius Museum helaas tot 20 januari 2021 gesloten.

Bron comeniusmuseum.nl.

 

[Ad Verschoor]

Expositie | De wereld van Comenius

Duik in het bijzondere verhaal van de filosoof, wereldverbeteraar en asielzoeker Jan Amos Comenius (1592-1670) in de vernieuwde tentoonstelling De Wereld van Comenius. Naast het Comenius Museum is het Comenius Mausoleum te vinden.

Hij werd uit Tsjechië verdreven, woonde de laatste vijftien jaar van zijn leven in Amsterdam en werd uiteindelijk in Naarden begraven. Comenius stimuleerde de vrede tussen de Europese landen in een tijd van godsdienstoorlogen. Hij was een grensverlegger die een nieuwe manier van onderwijs propageerde, aansluitend bij de leefwereld van het kind. Bovenal was hij een wereldverbeteraar die zocht naar de harmonie tussen de mensen.

Erfgoedfestival Gooi & Vecht 2021
Deze activiteit is onderdeel van het programma van Erfgoedfestival Gooi & Vecht 2021, met als thema 'Grensverleggers'. Laat je inspireren en klik hier voor meer informatie en het gehele programma.

Waar?
Comenius Museum
Kloosterstraat 33
1411 RS NAARDEN

Wanneer?
Elke dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag t/m 12 september 2021 van 12.00 - 17.00 uur

 

[Ad Verschoor]

Tsjechische hoogleraar Tomáš Halík ontvangt Comenius Prijs

NAARDEN - Tomáš Halík, een Tsjechische hoogleraar in de sociologie aan de Karels Universiteit te Praag en tevens filosoof en theoloog, heeft zaterdag 6 november 2021 de Comenius Prijs in het stadhuis van Naarden ontvangen. De jury noemt de 73-jarige Tsjech een van de meest invloedrijke geestelijke en onafhankelijke denkers van dit moment, die in woord en daad het gedachtegoed van Comenius op eigentijdse en aansprekende wijze invulling geeft.

Voorzitter van de jury prof. dr. Douwe D. Breimer: “Jan Amos Comenius werd rond 20 november 1670 in Naarden begraven. Hij was afkomstig uit Tsjechië en de jury is zeer verheugd dat de Tsjech Professor Tomáš Halík uit Praag de Comenius Prijs in ontvangst zal nemen. Hij is een eminent geleerde en geestelijk leider tegelijkertijd, die door zijn bijzondere levensloop onder verschillende politieke regimes, en vooral door zijn vele boeken die in verscheidene talen zijn verschenen, wereldwijd grote erkenning en waardering geniet. Hij getuigt tot op de dag van vandaag op geheel onafhankelijke en kritische wijze tegen onrecht en gebrek aan vrijheid en is een vurig pleitbezorger van meer solidariteit in de wereld.”

De Comenius Prijs, een sculptuur van Boheems kristal en een oorkonde, wordt dit jaar voor de 9e keer uitgereikt. Eerder ontvingen Robbert Dijkgraaf (2012), Paul Schnabel (2013), Louise Fresco (2014), Geert Mak (2015), Herman Van Rompuy (2016), Jonathan Israel (2017), Herman Tjeenk Willink (2018) en Mardjan Seighali (2019) de prijs De Comenius Prijs is een Nederlandse prijs die jaarlijks wordt uitgereikt tijdens de Comeniusdag in Naarden. Ten gevolge van de coronacrisis kan de uitreiking pas nu plaatsvinden. Het doel van de prijs is eer te betonen aan een persoon die, in lijn met het denken en handelen van Jan Amos Comenius, zich op een in het oog springende manier inzet voor de belangen van vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur voor de ontwikkeling van de internationale samenleving.

Toonaangevend
Tomáš Halík (Praag, 1 juni 1948) is hoogleraar in de sociologie aan de Karelsuniversiteit in Praag en is tevens filosoof, theoloog en rooms-katholiek priester. Hij is wereldwijd bekend als een van de meest toonaangevende geestelijke denkers van het moment. Halík bekeerde zich tot het rooms-katholicisme toen hij 18 jaar oud was, onder invloed van schrijvers als Gilbert Keith Chesterton en Graham Greene. Hij studeerde sociologie en filosofie aan de Karelsuniversiteit in Praag. Jan Patočka was een van zijn leermeesters. De Russische inval in Tsjechoslowakije in augustus 1968, om een einde te maken aan de Praagse Lente, kwam voor Halík als een totale verrassing.

Bij zijn afstuderen in 1972 hield hij tijdens de diploma-uitreiking een toespraak die niet in de smaak viel bij het communistische regime. Hij werd uit het onderwijs geweerd en mocht geen wetenschappelijke functie vervullen. Halík werkte van 1972 tot 1975 als bedrijfssocioloog en van 1975 tot 1984 als psycholoog voor het ministerie van Werkgelegenheid. Intussen studeerde hij theologie. In oktober 1978 werd hij in het geheim tot priester gewijd in het Oost-Duitse Erfurt, zelfs zijn moeder mocht dat niet weten. Hij was actief in de “underground church” en groeide uit tot een naaste medewerker van kardinaal František Tomášek. Van 1984 tot 1990 werkte Halík met drugs- en alcoholverslaafden.

Na de Fluwelen Revolutie in 1989 werd de democratie hersteld. Halík was bevriend met en een van de externe adviseurs van de Tsjechische president Václav Havel. Onder paus Johannes Paulus II was hij lid van de pauselijke Raad voor de dialoog met niet-gelovigen. Halík werd in 1997 benoemd tot hoogleraar in de sociologie aan de Karelsuniversiteit in Praag. Hij schreef tientallen boeken. Hij bespreekt daarin onderwerpen als racisme, politieke en religieuze intolerantie, het proces van secularisatie en de Europese eenwording en integratie. Zijn boeken leverden hem verschillende prijzen op, zoals de Templetonprijs in 2014, die wel wordt beschouwd als de Nobel Prijs voor de geesteswetenschappen. Bisschop Desmond Tutu ontving die in 2013.

In 2016 ontving Halík een eredoctoraat van de Universiteit van Oxford. In de academische kerkgemeenschap in Praag waar hij voorgaat als pastor, houdt Halík regelmatig gebedsdiensten samen met joden, boeddhisten en moslims. Zijn onafhankelijke en maatschappijkritische standpunten op verschillende terreinen, waaronder die op het gebied van migratie, leveren hem zowel lof als kritiek op. De afgelopen jaren zijn verscheidende boeken van Halík in het Nederlands verschenen, waaronder Geduld met God, Niet zonder hoop en de autobiografie In het geheim geloven. In oktober 2021 verschijnt het nieuwe boek van Halík, Theater voor engelen waarin de auteur niet alleen overtuigde christenen aanspreekt, maar ook atheïsten en mensen die op zoek zijn naar zingeving.

Bron: bussumsnieuws.nl

Deze prijs zou oorspronkelijk uitgereikt worden op 28 maart 2020 tijdens de Comeniusdag, maar die is niet doorgegaan.

 

[kuurgast]

Het Comenius Museum is weer open.

Jaarlijks wordt rond de geboortedag van Comenius op 28 maart de Comeniusdag gehouden in Naarden-Vesting.
Dit jaar is dat op 12 maart met het thema "Oorlog & Vrede, Vrijheid en Veiligheid".
In de Grote Kerk vindt het openbaar toegankelijke middagprogramma plaats.
Hiervoor moet men wel aanmelden zie website comeniusmuseum.nl + facebook.com/comeniusmuseumnaarden.

 

[rianne t]

In april komt er een boek uit over Comenius, onder redactie van Jan Henneman en Pieter Goedhart. Zij hebben allerlei auteurs gevraagd de bezoeken van Comenius aan steden in Nederland te beschrijven.

BLOG | Comenius' stedentrip | Comenius Museum

Comenius bezoekt Nederlandse steden

comeniusmuseum.nl

 

[Ad Verschoor]

Terreurexpert Beatrice de Graaf krijgt Comeniusprijs 2022

Hoogleraar Beatrice de Graaf ontvangt dit jaar de Comeniusprijs, vernoemd naar de Tsjechische denker Jan Amos Comenius (1592-1670). De terreurexpert krijgt de prijs op 12 maart uitgereikt in de Grote Kerk in Naarden. De Comeniusprijs gaat ieder jaar naar iemand die zich inzet „voor de belangen van vorming, onderwijs, wetenschap en cultuur” en de „ontwikkeling van de internationale samenleving”.

De jury roemt De Graaf „vanwege haar belangwekkende werk op het gebied van de geschiedenis van oorlog, vrede en veiligheid, haar duiding van de achtergronden en oorzaken van terrorisme, en de bijzonder heldere en onafhankelijke wijze waarop zij over deze onderwerpen aan het publieke debat deelneemt”. Volgens de jury weet ze „op overtuigende wijze duidelijk te maken dat historisch inzicht in oorzaken van oorlog, vrede en veiligheid, bijdraagt aan het begrijpen en oplossen van prangende maatschappelijke problemen, zoals polarisatie en radicalisering”.

De Graaf is de opvolger van de Tsjechische filosoof en theoloog Tomáš Halík die in 2020 de prijs kreeg. Halík, die toen vanwege corona niet naar Naarden kon komen, neemt tijdens deze gelegenheid de hem toegekende Comeniusprijs 2020 alsnog in ontvangst. De politicoloog Ko Colijn ontvangt dan de Comenius Oeuvreprijs. Die wordt dit jaar ter gelegenheid van de tiende editie van de Comeniusprijs toegekend aan een persoon die gedurende zijn gehele carrière vanuit zijn vakgebied op eigentijdse wijze invulling heeft gegeven aan het gedachtegoed van Comenius.

De Comeniusprijs, een sculptuur van Boheems kristal en een oorkonde, werd eerder toegekend aan onder anderen Robbert Dijkgraaf (2012), Paul Schnabel (2013), Louise Fresco (2014), Geert Mak (2015), Herman Van Rompuy (2016) en Herman Tjeenk Willink (2018).

Bron: anp.nl

 

[kuurgast]

Afbeelding bron facebook.com/comeniusmuseumnaarden.

Op zaterdag 12 maart was de jaarlijkse Comeniusdag in Naarden. Het thema van dit jaar, Oorlog&Vrede, Vrijheid en veiligheid, is helaas actueler dan ooit.
Al twee keer werd dit feestelijke moment georganiseerd door het Comenius Museum uitgesteld. Na twee jaar kon de Tsjechische denker en theoloog Tomáš Halík dan eindelijk de Comeniusprijs in ontvangst nemen.
Hieronder de goochelvertaling van de toespraak die Tomáš Halík gaf, originele tekst op halik.cz.

Dames en heren, beste gasten,

het is voor mij een grote eer om de eerste Tsjechische Comeniusprijswinnaar te zijn.

Deze viering moest meerdere keren worden uitgesteld, we wachtten op betere tijden. Maar zodra de ene verwoestende storm een beetje ophield, brak er een andere uit. Europa is in oorlog. De afgelopen twee weken had ik elke ochtend het gevoel dat de nachtdroom alleen maar was vervangen door een andere, vreselijke, en ik probeerde eruit te ontwaken. Het was vergelijkbaar met de eerste golf van coronavirus twee jaar geleden. Als ik het nieuws op tv aanzet, krijg ik in eerste instantie de indruk dat het gewoon een horrorfilm is of een documentaire uit een ver verleden. Na een tijdje is het niet langer voldoende om de aantallen doden, gewonden, aantallen vluchtelingen waar te nemen. Onze hersenen en onze verbeelding hebben tegenwoordig niet het vermogen om alle enge beelden te verwerken. We beginnen ons af te vragen of de 'normale wereld' en het 'normale leven' niet slechts een droom waren waaruit we ontwaakten in een andere realiteit, of het niet lang geleden was dat we ons niet meer goed herinneren.

René Descartes en Comenius leefden in dezelfde tijd, tijdens de oorlog, toen de wereld radicaal veranderde, Europa werd verdeeld, alle eerdere zekerheden werden door elkaar geschud. Descartes, in zijn beroemde tekst, voordat hij een nieuw continent van zekerheid ontdekte, een rationeel subject ("cogito"), hij vraagt zich ook af of de droom niet de werkelijkheid is en de werkelijkheid slechts een droom. De garantie van de waarheid van de dagelijkse realiteit voor hem is God en zijn geloofwaardigheid (veracitas Dei) - God is geen kwaadaardige demon (daemon malignus). God is dus een stille metgezel van de rede in zijn strijd om veiligheid te midden van duisternis en geweld.

Blaise Pascal en Comenius zoeken God, het 'center securitatis', elders - in het menselijk hart. Het hart heeft zijn eigen geest, die de rede niet volledig kan begrijpen. Comenius' pelgrim loopt naar de uiterste rand van 'wereld en licht' in het Labyrint van de Wereld, kijkend in de afgrond van dood en niets zonder bril. Pas dan zal zijn bekering tot die diepte van mens en wereld plaatsvinden.

Ook vandaag worden we geconfronteerd met het gezicht van de dood. Laten we de bril van naïeve illusies opzij zetten dat het slechts een lokale oorlog is ergens ver weg, dat Poetin tevreden zal zijn met de verovering van Oekraïne. Vladimir Poetin, Hitler van onze tijd, volgt het plan dat we kennen uit de geschiedenis van Tsjechoslowakije - eerst het grensgebied bezetten, dan het hele land - en als de democratische wereld niet op tijd en met voldoende kracht tegen hem opkomt, zal hij verder gaan. Het zal een aanmoediging zijn voor dictators en oorlogsmisdadigers over de hele wereld. Landen die zich niet op tijd van enige afhankelijkheid van Rusland bevrijden, zullen in de toekomst een zeer hoge prijs betalen voor hun blindheid en nationaal egoïsme. Als het Westen Rusland toestaat de vrijheid van Oekraïne te vernietigen, zal het de fundamentele waarden verraden die de pijler van zijn identiteit vormen. Deze oorlog is een strijd om het morele gezicht van Europa, een test van moed en solidariteit.

Vandaag ontvangen we de Comeniusprijs, we herdenken een man die het lijden van oorlog en ballingschap heeft meegemaakt, maar die het vertrouwen in God, in de overwinning van vrede en menselijkheid, niet heeft verloren. Ik ben ervan overtuigd dat president Zelensky en het volk van Oekraïne, dat bloedt in de strijd voor de terugkeer van vrede, vrijheid en gerechtigheid, de Nobelprijs voor de vrede volledig verdienen.

Op de drempel van een nieuw hoofdstuk in de Tsjechische geschiedenis citeerde Václav Havel Comenius' profetische visie in zijn eerste nieuwjaarstoespraak dat de regering over onze zaken in onze handen zou komen. In die tijd verheugden we ons over de terugkeer van de vrijheid. Tegenwoordig weten we dat vrijheid een kostbaar maar ook een kwetsbaar geschenk is; het is ook een uitdagende taak. Het moet constant worden verzorgd, beschermd en ontwikkeld. Het is tijd om wakker te worden.