Ad Verschoor
Donateur
Strenge bewaking voor de Praagse graffitimuur ter ere van John Lennon
De John Lennonmuur in Praag, kort nadat die wit werd geverfd in 2014. Beeld Reuters
Wat de communisten in de jaren tachtig niet lukte, lijken toeristen nu toch voor elkaar te krijgen: de vrije expressie op de ‘Lennonmuur’ in Praag aan banden leggen. Afgelopen maand besloot de Tsjechische hoofdstad om de graffiti op de beroemdste muur van de stad aan een streng bureaucratisch regime te onderwerpen. Spuiten is alleen nog op bepaalde dagen toegestaan, videosurveillance en politiepatrouilles zullen worden ingezet om de nieuwe regels te bewaken.
En het begon ooit zo spontaan. Toen zanger John Lennon in 1980 werd doodgeschoten, schilderde een anonieme kunstenaar op een muur in de wijk Mala Strana een eerbetoon aan de ex-Beatle. In de jaren daarna groeide die muur uit tot een plek waar veel bewoners van Praag allerlei teksten en tekeningen aanbrachten, die vaak kritisch waren op het communistische regime. In de taal van de Tsjechoslowaakse machthebbers ging zulk dissident gedrag al snel ‘lennonisme’ heten, en dat was niet bedoeld als een aanmoediging.
Kat-en-muisspel
Rondom de muur ontspon zich een kat-en-muisspel: opruiende graffiti werd overgeschilderd, maar als de autoriteiten even niet keken, verscheen er weer nieuwe. Ook na de omwenteling van 1989 bleef de Lennonmuur een plek waar iedereen die een boodschap over politiek of vrede kwijt wilde, die met de graffitispuit kon aanbrengen, tot iemand anders er weer iets anders eroverheen schilderde.
De muur maakte zelfs internationaal furore: in 2014 kopieerden demonstranten in Hongkong het Praagse voorbeeld met hun eigen Lennonmuur. In Praag boodschappen verschenen daarop weer boodschappen van solidariteit met Hongkong.
Voor en na: de in 2014 overgeschilderde afbeelding van John Lennon. Beeld EPA
Obscene teksten en piemels
In datzelfde jaar schrok Praag toen activistische kunstenaars de hele muur wit hadden geschilderd, en er slechts de tekst ‘Wall is over’ achterlieten. Een toespeling op John Lennons ‘War is over’, en bedoeld als een schone lei, voor een nieuwe post-communistische generatie. Hij bleef niet lang wit. Maar de aard van de boodschappen veranderde. Dat had te maken met de vele toeristische rondleidingen die de muur aandeden, soms zelfs met spuitbus en markeerstiften. Gevolg: obscene teksten, piemels, en nietszeggende ongein die je krijgt als je toeristen loslaat op erfgoed.
De Maltezer Orde, de eigenaar van de muur, vond deze zomer de maat vol en vroeg om de maatregelen. Jarenlang had de katholieke ridderorde zich als beschermheer opgesteld, maar “wat oorspronkelijk een magische plek was wordt vernietigd door vandalen”, aldus kanselier Lobkowicz.
Bron: trouw.nl
De John Lennonmuur in Praag, kort nadat die wit werd geverfd in 2014. Beeld Reuters
Wat de communisten in de jaren tachtig niet lukte, lijken toeristen nu toch voor elkaar te krijgen: de vrije expressie op de ‘Lennonmuur’ in Praag aan banden leggen. Afgelopen maand besloot de Tsjechische hoofdstad om de graffiti op de beroemdste muur van de stad aan een streng bureaucratisch regime te onderwerpen. Spuiten is alleen nog op bepaalde dagen toegestaan, videosurveillance en politiepatrouilles zullen worden ingezet om de nieuwe regels te bewaken.
En het begon ooit zo spontaan. Toen zanger John Lennon in 1980 werd doodgeschoten, schilderde een anonieme kunstenaar op een muur in de wijk Mala Strana een eerbetoon aan de ex-Beatle. In de jaren daarna groeide die muur uit tot een plek waar veel bewoners van Praag allerlei teksten en tekeningen aanbrachten, die vaak kritisch waren op het communistische regime. In de taal van de Tsjechoslowaakse machthebbers ging zulk dissident gedrag al snel ‘lennonisme’ heten, en dat was niet bedoeld als een aanmoediging.
Kat-en-muisspel
Rondom de muur ontspon zich een kat-en-muisspel: opruiende graffiti werd overgeschilderd, maar als de autoriteiten even niet keken, verscheen er weer nieuwe. Ook na de omwenteling van 1989 bleef de Lennonmuur een plek waar iedereen die een boodschap over politiek of vrede kwijt wilde, die met de graffitispuit kon aanbrengen, tot iemand anders er weer iets anders eroverheen schilderde.
De muur maakte zelfs internationaal furore: in 2014 kopieerden demonstranten in Hongkong het Praagse voorbeeld met hun eigen Lennonmuur. In Praag boodschappen verschenen daarop weer boodschappen van solidariteit met Hongkong.
Voor en na: de in 2014 overgeschilderde afbeelding van John Lennon. Beeld EPA
Obscene teksten en piemels
In datzelfde jaar schrok Praag toen activistische kunstenaars de hele muur wit hadden geschilderd, en er slechts de tekst ‘Wall is over’ achterlieten. Een toespeling op John Lennons ‘War is over’, en bedoeld als een schone lei, voor een nieuwe post-communistische generatie. Hij bleef niet lang wit. Maar de aard van de boodschappen veranderde. Dat had te maken met de vele toeristische rondleidingen die de muur aandeden, soms zelfs met spuitbus en markeerstiften. Gevolg: obscene teksten, piemels, en nietszeggende ongein die je krijgt als je toeristen loslaat op erfgoed.
De Maltezer Orde, de eigenaar van de muur, vond deze zomer de maat vol en vroeg om de maatregelen. Jarenlang had de katholieke ridderorde zich als beschermheer opgesteld, maar “wat oorspronkelijk een magische plek was wordt vernietigd door vandalen”, aldus kanselier Lobkowicz.
Bron: trouw.nl